Του δρος Θανάση Θεοχαρόπουλου, Υπεύθυνου Αγροτικού Τμήματος
της ΔΗΜΑΡ, τέως ειδικού γραμματέα Κοινοτικών Πόρων
Η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική 2014-2020, διατηρεί τη συνδεδεμένη ενίσχυση, τη βασική έκταση καθώς και τους όρους επιλεξιμότητας για το βαμβάκι, καθεστώς που επιτρέπει τη συνέχιση της καλλιέργειας αυτού του ιδιαίτερα σημαντικού προϊόντος για πολλές περιφέρειες της χώρας.
Επιδίωξη μας πρέπει να είναι η στήριξη της βιωσιμότητας της βαμβακοκαλλιέργειας, η βελτίωση της ποιότητας του βαμβακιού καθώς και η ταξινόμηση, τυποποίηση και πιστοποίησή του με σύγχρονες μεθόδους. Μόνο έτσι θα επιτύχουμε αποτελεσματικότερη προώθηση του ελληνικού βαμβακιού στη διεθνή αγορά και βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς του. Τα κυριότερα προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε είναι:
-Το Αυξανόμενο κόστος παραγωγής,
-Η Υποβάθμιση της ποιότητας και η έλλειψη ταυτότητας του
προϊόντος,
- Η απουσία συλλογικών μορφών παραγωγής
-Η έλλειψη στρατηγικής στην στήριξη του προϊόντος
-Η υστέρηση στην αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων που έχει το ελληνικό βαμβάκι.
Η καλλιέργεια βαμβακιού έχει υψηλό κόστος παραγωγής το οποίο οφείλεται στο υψηλό κόστος της ενέργειας, των καυσίμων και των αγροτικών εφοδίων και στην ελλιπή εφαρμογή ορθολογικών πρακτικών στα διάφορα καλλιεργητικά στάδια. Είναι αναγκαία η άμεση λήψη μέτρων όπως η μείωση του ΦΠΑ των αγροτικών εφοδίων ώστε να μην οδηγηθούμε στη σταδιακή μείωση της καλλιέργειας. Η Δημοκρατική Αριστερά έχει τοποθετηθεί εγκαίρως σχετικά με την αναγκαιότητα σημαντικών τροποποιήσεων στο πρόγραμμα προσαρμογής της χώρας. Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να επιδιωχθεί άμεσα η μείωση του ΦΠΑ σε χαμηλά κλιμάκια στα αγροτικά εφόδια: σπόροι, λιπάσματα, φυτοφάρμακα κ.ά.
Το ζήτημα της μείωσης ΦΠΑ στα αγροτικά εφόδια υπήρχε στην προγραμματική συμφωνία της τρικομματικής κυβέρνησης του 2012 και αποτέλεσε δέσμευση και του Πρωθυπουργού τον Φεβρουάριο του 2013, όμως στην νέα προγραμματική συμφωνία της δικομματικής κυβέρνησης αναφέρεται ότι "μείωση του ΦΠΑ θα ακολουθήσει και σε όλες τις άλλες τις κατηγορίες, μόλις το επιτρέψει η δημοσιονομική κατάσταση" δηλαδή μετατίθεται πλέον αόριστα για το μέλλον. Συνεχίζει δηλαδή η χώρα μας να έχει το υψηλότερο ΦΠΑ απ'όλες τις χώρες της ευρωζώνης. Η μείωση του ΦΠΑ είναι αναγκαία και θα συνεισφέρει στη μείωση του κόστους παραγωγής απαραίτητο στοιχείο για τη βιωσιμότητα της καλλιέργειας.
Παράλληλα η υιοθέτηση συστημάτων μειωμένων εισροών, η ένταξη της βαμβακοκαλλιέργειας σε συστήματα αμειψισποράς και η χρήση της νέας τεχνολογίας στην άρδευση, τη φυτοπροστασία και τη λίπανση είναι μέτρα που θα βοηθήσουν όχι μόνο στη συμπίεση του κόστους παραγωγής αλλά και στην αειφόρο χρήση των φυσικών πόρων και την προστασία του περιβάλλοντος στις περιοχές που κυριαρχεί η καλλιέργεια του βαμβακιού.
Υποβάθμιση ποιότητας
Η υποβάθμιση της ποιότητας οφείλεται στον μεγάλο αριθμό ποικιλιών που καλλιεργούνται, με ανάμειξη παλαιών και νέων ποικιλιών, χωρίς την απαραίτητη γνώση των ποιοτικών χαρακτηριστικών τους, γεγονός το οποίο δημιουργεί προβλήματα στην ταξινόμηση και τυποποίηση του προϊόντος. Χρειαζόμαστε ένα εθνικό πρόγραμμα ελέγχου ποιότητας ποικιλιών και ομαδοποίηση αυτών με βάση τα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους, καθώς και τη δημιουργία ζωνών βάμβακος ανάλογα με τους κλιματολογικούς παράγοντες που επιδρούν στην ποιότητα, με στόχο την παραγωγή προϊόντος ονομασίας προέλευσης. Ταυτόχρονα είναι αναγκαία η ενιαία ταξινόμηση, τυποποίηση και πιστοποίηση της ποιότητας του προϊόντος για τη βελτίωση της ποιότητας και ανταγωνιστικότητας του βαμβακιού.
Η δημιουργία νέων συλλογικών μορφών παραγωγής θα δημιουργήσει νέες δυνατότητες ανάπτυξης της συμβολαιακής γεωργίας, θα αυξήσει τη διαπραγματευτική δύναμη των παραγωγών στην αγορά των αγροτικών εφοδίων καθώς και στο σύστημα εμπορίας του προϊόντος. Η συνεργασία των συλλογικών φορέων των παραγωγών και των μεταποιητών, μέσω εθνικών ερευνητικών, αναπτυξιακών και εκπαιδευτικών προγραμμάτων θα ενισχύσει τον κλάδο προς όφελος όλων.
Ταυτόχρονα απαιτείται ουσιαστική αξιοποίηση και άμεση σύνδεση της έρευνας με την πρωτογενή παραγωγή. Απαραίτητη είναι η δημιουργία ενός αποτελεσματικού συστήματος παροχής τεχνικοοικονομικών συμβουλών προς τους αγρότες με πλήρη εκμετάλλευση των πόρων και δυνατοτήτων που παρέχουν οι αντίστοιχες ρυθμίσεις της ΚΑΠ και ενεργοποίηση του αξιόλογου επιστημονικού δυναμικού που διαθέτει η ελληνική ύπαιθρος.
Παρθένο το ελληνικό βαμβάκι από ΓΤO
Το ελληνικό βαμβάκι είναι απαλλαγμένο από Γενετικά Τροποποιημένες Ποικιλίες γεγονός που μπορεί να αξιοποιηθεί ως ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στις διεθνείς αγορές με την προϋπόθεση της αναγκαίας πιστοποίησης. Απαιτούνται όμως συνολικά στη χώρα μας και μέτρα αντιμετώπισης του προβλήματος των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών (ΓΤΟ), ανάμεσα στα οποία η δημιουργία και διαπίστευση περισσότερων και αξιόπιστων εργαστηρίων ιχνηλασιμότητας. Κατά το πρότυπο άλλων κρατών μελών, η χώρα μας έχει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που της επιτρέπουν να κηρυχθεί “ζώνη ελεύθερη από ΓΤΟ”.
Τέλος, πρέπει να προωθηθούν αειφόρα συστήματα παραγωγής του βαμβακιού, όπως η βιολογική και η ολοκληρωμένη παραγωγή και να συνεχισθεί η ένταξη της βαμβακοκαλλιέργειας σε προγράμματα μείωσης εισροών και περιβαλλοντικών επιπτώσεων με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος δεδομένου ότι θα συνεχίσει να υπάρχει η δυνατότητα αυτή και στη νέα Προγραμματική Περίοδο.