του Παναγιώτη Παπαδόπουλου
Γεωπόνος MSc, Σύμβουλος Αγροτικών Επιχειρήσεων (http://realfarm.gr)
Η θεσμοθέτηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ελλάδα ενός συστήματος Ελέγχου και Πιστοποίησης των παραγόμενων βιολογικών προϊόντων είναι αναγκαία και πολύτιμη τόσο για τους καταναλωτές , όσο και για τους παραγωγούς και διακινητές τους. Το Σύστημα Ελέγχου για τα βιολογικά προϊόντα περιλαμβάνεται στους παραπάνω κανονισμούς και συμπληρώνεται από Εθνικές νομοθετικές απαιτήσεις προκειμένου να εξασφαλίζει την διαφάνεια και αξιοπιστία για τα προϊόντα που κυκλοφορούν στην αγορά με ενδείξεις ως προς το βιολογικό τρόπο παραγωγής.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιτηρεί την εφαρμογή των Κανονισμών για τη Βιολογική Γεωργία και το Σύστημα Ελέγχου όλων των Κρατών - Μελών και συγκεντρώνει τις σχετικές πληροφορίες κάθε έτος. Λειτουργεί ειδικές επιτροπές που σκοπό έχουν τη διαρκή αξιολόγηση και βελτίωση τόσο των σχετικών Κανονισμών όσο και τη λειτουργία της Αγοράς των Βιολογικών Προϊόντων στην Ε.Ε. γενικότερα.
Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων (Δ/νση Βιολογικής Γεωργίας) εποπτεύει τους Οργανισμούς Ελέγχου & Πιστοποίησης αλλά και την εφαρμογή του Συστήματος Ελέγχου συνολικά (Οργανισμοί, παραγωγοί, εταιρείες, εμπορία, κ.λ.π.).
Υπεύθυνοι για την τήρηση του Συστήματος Ελέγχου στην Ελλάδα είναι οι εγκεκριμένοι ιδιωτικοί Οργανισμοί/Φορείς Ελέγχου και Πιστοποίησης Βιολογικών Προϊόντων.
Οι Οργανισμοί Ελέγχου και Πιστοποίησης Βιολογικών Προϊόντων οφείλουν να πραγματοποιούν τουλάχιστον μία φορά το χρόνο, πλήρη έλεγχο της ενταγμένης μονάδας, ενώ παράλληλα μπορούν να διενεργούν δειγματοληψίες και εργαστηριακές αναλύσεις με σκοπό την επιβεβαίωση των αποτελεσμάτων των ελέγχων και την ανίχνευση ουσιών οι οποίες απαγορεύονται για χρήση σύμφωνα με τον Κανονισμού (ΕΚ) 834/2007. Επιπλέον, οι Οργανισμοί Ελέγχου πραγματοποιούν αιφνιδιαστικές επισκέψεις ελέγχου κατά τη διάρκεια του έτους.
Φορείς του Υπουργείου όπως ο ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ (πρώην Ο.Π.Ε.ΓΕ.Π. – AGROCERT), επιβλέπει τους Οργανισμούς Ελέγχου & Πιστοποίησης, όσον αφορά την λειτουργία τους και την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα της δουλειάς τους.
Επίσης ο ΕΦΕΤ και οι Περιφέρειες (Δ/νσεις Αγροτικής Ανάπτυξης) εκτελούν δειγματοληπτικούς ελέγχους στα βιολογικά προϊόντα, άλλα και στους παραγωγούς και στις μονάδες παραγωγής που εμπίπτουν στη ζώνη αρμοδιότητάς, ανεξάρτητα από τους Οργανισμούς Ελέγχου & Πιστοποίησης και κοινοποιούν τα αποτελέσματα των ελέγχων του στις αρμόδιες Υπηρεσίες.
Το ΕΣΥΔ (Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης) ελέγχει τους Οργανισμούς Ελέγχου & Πιστοποίησης Βιολογικών Προϊόντων για τη διαρκή εφαρμογή του Προτύπου Ποιότητας ΕΝ 45011 (ISO/ΙEC 65) “Γενικές Απαιτήσεις για τους Φορείς Πιστοποίησης που Λειτουργούν Συστήματα Πιστοποίησης Προϊόντων.
Ένταξη στο σύστημα Ελέγχου & Πιστοποίησης
Ο παραγωγός που επιθυμεί να παράγει προϊόντα βιολογικής γεωργίας οφείλει να ενταχθεί στο Σύστημα Ελέγχου και Πιστοποίησης ενός αναγνωρισμένου Οργανισμού Ελέγχου και Πιστοποίησης (ΟΕ&Π).
Κατά την έναρξη εφαρμογής του καθεστώτος ελέγχου, ο υπεύθυνος επιχειρηματίας πρέπει να προβεί:
• σε πλήρη περιγραφή της μονάδας ή/και των χώρων ή/και της δραστηριότητας.
• στον καθορισμό όλων των συγκεκριμένων μέτρων που πρέπει να ληφθούν στο επίπεδο της μονάδας ή/και των χώρων ή/και της δραστηριότητας, για να διασφαλισθεί η τήρηση των κανονισμών (ΕΚ) 834/07 και 889/08. Η περιγραφή και τα συγκεκριμένα μέτρα πρέπει να περιλαμβάνονται σε δήλωση που υπογράφει ο υπεύθυνος επιχειρηματίας.
Η δήλωση αυτή επαληθεύεται από τον ΟΕ&Π ή την αρχή ελέγχου, η οποία συντάσσει έκθεση που προσδιορίζει τις πιθανές ελλείψεις και παραβάσεις των διατάξεων των κανονισμών (ΕΚ) 834/07 και 889/08. Ο επιχειρηματίας πρέπει να προσυπογράψει την εν λόγω έκθεση και να προβαίνει στις αναγκαίες διορθωτικές ενέργειες.
Ο υπεύθυνος επιχειρηματίας πρέπει να γνωστοποιεί έγκαιρα στην αρχή ελέγχου την έναρξη της δραστηριότητας παραγωγής προϊόντων βιολογικής γεωργίας. Επιπλέον, πρέπει να γνωστοποιεί έγκαιρα στον οργανισμό ή στην αρχή ελέγχου οποιαδήποτε αλλαγή στην περιγραφή ή στα συγκεκριμένα μέτρα.