Βρέθηκε κάδμιο στα δημητριακά, στο ψωμί και στα ζυμαρικά που συνδέεται με τον καρκίνο
Γάλλοι γιατροί εξέδωσαν προειδοποιήσεις ότι βασικά είδη διατροφής όπως το ψωμί και τα ζυμαρικά μολύνονται με επικίνδυνα επίπεδα καδμίου, ενός βαρέος μετάλλου που μπορεί να καταλήξει στο πιάτο μας επειδή χρησιμοποιείται σε λιπάσματα.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Euractiv.com, το κάδμιο είναι ένα βαρύ μέταλλο που μπορεί να συσσωρευτεί στο έδαφος και στις καλλιέργειες όταν χρησιμοποιείται ως μέρος των φωσφορικών λιπασμάτων. Έχει χαρακτηριστεί ως καρκινογόνο για τον άνθρωπο από τη Διεθνή Υπηρεσία Έρευνας για τον Καρκίνο, που αποτελεί τμήμα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Στη συνέχεια φτάνει στις καλλιέργειες, καθιστώντας τα τρόφιμα την κύρια πηγή έκθεσης για τον άνθρωπο.
Σε επιστολή προς τη γαλλική κυβέρνηση νωρίτερα αυτόν τον μήνα, ο εθνικός σύνδεσμος γενικών ιατρών της Γαλλίας ανέδειξε τη σύνδεση μεταξύ της παρουσίας καδμίου στα δημητριακά, στο ψωμί και στα ζυμαρικά και της αύξησης του καρκίνου του παγκρέατος.
Οι γιατροί έγραψαν ότι πάνω από το ένα τρίτο των παιδιών κάτω των 3 ετών εκτίθεται ήδη σε επίπεδα που θεωρούνται μη ασφαλή και απέδωσαν την ευθύνη στα λιπάσματα με υψηλή περιεκτικότητα σε κάδμιο ως βασική αιτία.
Το γαλλικό υπουργείο Γεωργίας καλείται να δράσει
Η ΕΕ όρισε όριο 60 mg/kg καδμίου για τα φωσφορικά λιπάσματα από τον Ιούλιο του 2022, με υποχρεωτική αναθεώρηση έως το 2026. Ενώ τα κράτη μέλη μπορούν να επιβάλλουν αυστηρότερα όρια, μόνο ορισμένα το έχουν πράξει – η Ουγγαρία, η Σλοβακία, η Φινλανδία, η Σουηδία και η Δανία.
Η Εθνική Υπηρεσία Ασφάλειας Τροφίμων της Γαλλίας (ANSES) συνιστά τη μείωση του ορίου στα 20 mg/kg από το 2019. Όμως η κυβέρνηση δεν έχει ακολουθήσει αυτήν τη σύσταση. Ως ο μεγαλύτερος χρήστης λιπασμάτων στην Ευρώπη, η Γαλλία εξακολουθεί να βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις εισαγωγές φωσφορικών από το Μαρόκο, όπου το φωσφορικό πέτρωμα μπορεί να περιέχει υψηλά επίπεδα καδμίου έως και 507 mg/kg.
Ο Γάλλος Υπουργός Υγείας Yannick Neuder δήλωσε στους βουλευτές στις 10 Ιουνίου ότι το υπουργείο Γεωργίας θα πρέπει να προωθήσει νομοθεσία για τον περιορισμό του καδμίου στα λιπάσματα στα 20 mg/kg. Ωστόσο, το υπουργείο Γεωργίας, που είναι υπεύθυνο για το θέμα, παραμένει σιωπηλό. Δεν απάντησε σε πολλαπλά αιτήματα σχολιασμού από το Euractiv.
Ωστόσο, η Γαλλία δεν αποτελεί μεμονωμένη περίπτωση. Το 2023, το Μαρόκο ήταν ο κύριος προμηθευτής φωσφορικών λιπασμάτων της ΕΕ και άλλες χώρες όπως η Ισπανία, η Ιταλία, η Ρουμανία, το Βέλγιο, η Ιρλανδία και η Πολωνία επίσης εισάγουν μεγάλες ποσότητες από τη βορειοαφρικανική χώρα.
Η αντίστροφη μέτρηση για το κάδμιο
Η μείωση των επιπέδων καδμίου στα λιπάσματα, ωστόσο, δεν θα λύσει άμεσα το πρόβλημα, επειδή το βαρύ μέταλλο έχει συσσωρευτεί στα ευρωπαϊκά εδάφη για δεκαετίες. Η απορρύπανση της αγροτικής γης ενδέχεται να διαρκέσει επίσης δεκαετίες, έχει προειδοποιήσει η ANSES.
Η Γαλλία δεν είναι η χώρα που πλήττεται περισσότερο. Μια μελέτη του 2024 για τα επίπεδα καδμίου στα εδάφη της ΕΕ διαπίστωσε υψηλότερες συγκεντρώσεις καδμίου στα επιφανειακά εδάφη στην Πολωνία, την Ιρλανδία, τη Φινλανδία και τη Σουηδία.
Η έρευνα αποδίδει αυτό στη "εντατική χρήση φωσφορικών λιπασμάτων στις γεωργικές εκτάσεις και στην ιλύ των λυμάτων" σε αυτές τις περιοχές.
Η Γαλλία δεν βρίσκεται επίσης στην κορυφή της λίστας για μόλυνση τροφίμων. Τα τελευταία 20 χρόνια, η Ιταλία κατέγραψε τον μεγαλύτερο αριθμό κοινοποιήσεων της ΕΕ για κάδμιο στα τρόφιμα. Η πλειοψηφία των μολυσμένων προϊόντων είχε εισαχθεί από το εξωτερικό.
Η ψευδαίσθηση του βιολογικού
Όταν ξέσπασε η διαμάχη για το κάδμιο στη Γαλλία, ο Neuder ανακοίνωσε ότι από το φθινόπωρο θα προσφέρονται επανεπιδιδοτούμενες εξετάσεις για έλεγχο των επιπέδων καδμίου στο σώμα. Παράλληλα, κάλεσε το κοινό να καταναλώνει "βιολογικά τρόφιμα".
Αν και τα βιολογικά προϊόντα περιέχουν κατά μέσο όρο 48% λιγότερο κάδμιο από τα συμβατικά λιπάσματα, δεν είναι απαλλαγμένα από κινδύνους. Το 2025, η ΕΕ κοινοποίησε στη Γαλλία ότι τα επίπεδα καδμίου στο βιολογικό αλεύρι ολικής άλεσης αποτελούσαν ‘σοβαρό’ κίνδυνο.