ΕΕ:νέα μέτρα για την πάταξη της φοροαποφυγής των εταιρειών

Οι σημερινές προτάσεις στοχεύουν σε μια συντονισμένη απάντηση της ΕΕ στη φοροαποφυγή των εταιρειών, μετά τη θέσπιση παγκόσμιων προτύπων από τον ΟΟΣΑ το περασμένο φθινόπωρο.

Χρειάζονται νέοι κανόνες για την εναρμόνιση της φορολογικής νομοθεσίας και στις 28 χώρες της ΕΕ με στόχο την πάταξη των επιθετικών φορολογικών πρακτικών μεγάλων εταιρειών με αποτελεσματικό και αποδοτικό τρόπο.
 
Σήμερα, η Επιτροπή άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο στο πλαίσιο της εκστρατείας της για δίκαιη, αποτελεσματική και φιλοαναπτυξιακή φορολογία στην ΕΕ με νέες προτάσεις για την πάταξη της φοροαποφυγής των εταιρειών. Η δέσμη μέτρων για την πάταξη της φοροαποφυγής καλεί τα κράτη μέλη να υιοθετήσουν μια αυστηρότερη και πιο συντονισμένη στάση έναντι των εταιρειών που αποφεύγουν την καταβολή του φόρου που τους αναλογεί, καθώς και να εφαρμόσουν τα διεθνή πρότυπα κατά της διάβρωσης της φορολογικής βάσης και της μεταφοράς των κερδών.  
 
Βασικά στοιχεία των νέων προτάσεων είναι τα εξής:
νομικά δεσμευτικά μέτρα κατά των συνηθέστερων μεθόδων που χρησιμοποιούν οι εταιρείες για τη μη καταβολή φόρων
σύσταση προς τα κράτη μέλη για τον τρόπο πρόληψης της κατάχρησης των φορολογικών συμβάσεων
πρόταση προς τα κράτη μέλη για ανταλλαγή πληροφοριών φορολογικής φύσεως σχετικά με τις πολυεθνικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ
δράσεις για την προώθηση της χρηστής φορολογικής διακυβέρνησης σε διεθνές επίπεδο
μια νέα ευρωπαϊκή διαδικασία κατάρτισης καταλόγου με τις τρίτες χώρες που αρνούνται να τηρούν τους κανόνες. 
 
Συνολικά, τα μέτρα αυτά θα αποτρέψουν τον επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό, θα ενισχύσουν τη διαφάνεια μεταξύ των κρατών μελών και θα εξασφαλίσουν έναν πιο θεμιτό ανταγωνισμό για όλες τις επιχειρήσεις στην ενιαία αγορά.
 
Ο AντιπρόεδροςΒάλντις Ντομπρόβσκις, αρμόδιος για το Ευρώ και τον Κοινωνικό Διάλογο, δήλωσε τα εξής: «Σήμερα, κάνουμε ακόμα ένα βήμα για να ενισχύσουμε την εμπιστοσύνη στο φορολογικό σύστημα συνολικά, κάνοντάς το δικαιότερο και αποτελεσματικότερο. Οι πολίτες πρέπει να έχουν τη βεβαιότητα ότι οι φορολογικοί κανόνες εφαρμόζονται ισότιμα σε όλα τα άτομα και όλες τις επιχειρήσεις. Οι εταιρείες πρέπει να καταβάλλουν τους φόρους που τους αναλογούν, εκεί όπου αναπτύσσουν την πραγματική οικονομική τους δραστηριότητα. Η Ευρώπη μπορεί να αναλάβει ηγετικό ρόλο στην καταπολέμηση της φοροαποφυγής παγκοσμίως. Αυτό απαιτεί συντονισμένη δράση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε να μην υπάρχουν 28 διαφορετικές προσεγγίσεις σε 28 κράτη μέλη».
 
Ο Πιερ Μοσκοβισί, Επίτροπος Οικονομικών και Δημοσιονομικών Υποθέσεων, Φορολογίας και Τελωνείων, δήλωσε τα εξής: «Φορολογικά έσοδα δισεκατομμυρίων ευρώ χάνονται κάθε χρόνο εξαιτίας της φοροαποφυγής – χρήματα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για δημόσιες υπηρεσίες, όπως σχολεία και νοσοκομεία, ή για την ενίσχυση της απασχόλησης και της ανάπτυξης. Οι Ευρωπαίοι πολίτες και οι επιχειρήσεις που σέβονται τους κανόνες του παιχνιδιού καταλήγουν να πληρώνουν υψηλότερους φόρους. Αυτό είναι απαράδεκτο και λαμβάνουμε μέτρα για να το αντιμετωπίσουμε. Σήμερα κάνουμε ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της δημιουργίας ισότιμων όρων ανταγωνισμού για όλες τις επιχειρήσεις μας και μιας δίκαιης και αποτελεσματικής φορολογίας για όλους τους Ευρωπαίους».
 
Κύριες δράσεις
Η δέσμη μέτρων βασίζεται στους τρεις βασικούς πυλώνες του προγράμματος δράσης της Επιτροπής για μια δικαιότερη φορολογία: 
 
Εξασφάλιση αποτελεσματικής φορολογίας στην ΕΕ
Η θεμελιώδης αρχή της φορολόγησης των εταιρειών είναι ότι οι εταιρείες πρέπει να καταβάλλουν φόρους εκεί όπου πραγματοποιούν κέρδη. Η δέσμη περιλαμβάνει συγκεκριμένες προτάσεις για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να μεριμνούν για την εφαρμογή στην πράξη αυτής της αρχής. Η Επιτροπή προτείνει οδηγία κατά της φοροαποφυγής με νομικά δεσμευτικά μέτρα για την αντιμετώπιση ορισμένων από τους συνηθέστερους τρόπους φοροαποφυγής. Η σύστασή της για τις φορολογικές συμβάσεις υποδεικνύει στα κράτη μέλη τους καλύτερους δυνατούς τρόπους προστασίας των φορολογικών τους συμβάσεων έναντι καταχρήσεων, οι οποίοι είναι σύμφωνοι με την ενωσιακή νομοθεσία.
 
Βελτίωση της φορολογικής διαφάνειας
Η διαφάνεια έχει καθοριστική σημασία για τον εντοπισμό πρακτικών επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού που εφαρμόζουν μεγάλες εταιρείες και την εξασφάλιση θεμιτού φορολογικού ανταγωνισμού. Η σημερινή δέσμη μέτρων επιδιώκει να ενισχύσει τη διαφάνεια όσον αφορά τους φόρους που καταβάλλουν οι εταιρείες, μέσω της αναθεώρησης τηςοδηγίας για τη διοικητική συνεργασία. Σύμφωνα με τους προτεινόμενους κανόνες, οι εθνικές αρχές θα ανταλλάσσουν πληροφορίες φορολογικής φύσεως για τις δραστηριότητες των πολυεθνικών εταιρειών, ανά χώρα. Συνεπώς, όλα τα κράτη μέλη θα διαθέτουν σημαντικές πληροφορίες για τον εντοπισμό των κινδύνων φοροαποφυγής και την καλύτερη στόχευση των φορολογικών τους ελέγχων. Η Επιτροπή εξετάζει επίσης το ιδιαίτερο ζήτημα της δημοσιοποίησης στοιχείων από κάθε χώρα, για το οποίο η εκτίμηση επιπτώσεων βρίσκεται σε εξέλιξη ενόψει της πρωτοβουλίας που θα παρουσιαστεί στις αρχές της άνοιξης.
 
Διασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού
Η φοροαποφυγή και ο επιζήμιος φορολογικός ανταγωνισμός αποτελούν παγκόσμια προβλήματα. Τα μέτρα για την πρόληψή τους πρέπει να εκτείνονται πέραν των συνόρων της ΕΕ. Καθώς τα κράτη μέλη εργάζονται για την εφαρμογή νέων παγκόσμιων προτύπων στον τομέα της φορολογικής διαφάνειας και του θεμιτού φορολογικού ανταγωνισμού, είναι σημαντικό οι διεθνείς εταίροι της ΕΕ να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους. Οι αναπτυσσόμενες χώρες πρέπει να συμπεριληφθούν κι αυτές στο διεθνές δίκτυο χρηστής φορολογικής διακυβέρνησης, ώστε να μπορέσουν να επωφεληθούν από τον παγκόσμιο αγώνα κατά της φοροαποφυγής. Η σημερινή δέσμη μέτρων περιλαμβάνει ανακοίνωση για την εξωτερική στρατηγική στον τομέα της αποτελεσματικής φορολογίας. Στόχος της είναι να εντείνει τη συνεργασία με τους διεθνείς εταίρους για την πάταξη της φοροαποφυγής, να ενισχύσει τα μέτρα της ΕΕ για την προώθηση της δίκαιης φορολόγησης σε παγκόσμιο επίπεδο με βάση τα διεθνή πρότυπα και να αναπτύξει μια κοινή προσέγγιση για την αντιμετώπιση των εξωτερικών απειλών φοροαποφυγής. Αυτό θα βοηθήσει να εξασφαλιστούν δίκαιοι και ισότιμοι όροι ανταγωνισμού για όλες τις επιχειρήσεις και τις χώρες.
Η δέσμη μέτρων περιλαμβάνει επίσης μια εισαγωγική ανακοίνωση και ένα έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, τα οποία εξηγούν την πολιτική και οικονομική λογική των μεμονωμένων μέτρων, καθώς και το ευρύτερο πρόγραμμα δράσης της Επιτροπής κατά της φοροαποφυγής. Η δέσμη αυτή συνοδεύεται από μια νέα μελέτη σχετικά με τον επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό, η οποία εξετάζει τα κυριότερα τεχνάσματα που χρησιμοποιούν οι εταιρείες για να αποφεύγουν την καταβολή φόρων.

Ιστορικό
Η σημερινή δέσμη μέτρων ανταποκρίνεται στην τρέχουσα οικονομική και πολιτική προσέγγιση της φορολόγησης των εταιρειών που ισχύει παγκοσμίως. Τον περασμένο Οκτώβριο, οι χώρες του ΟΟΣΑ συμφώνησαν σε ορισμένα μέτρα για να περιορίσουν τη διάβρωση της φορολογικής βάσης και τη μεταφορά των κερδών (BEPS). Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει επίσης διατυπώσει συστάσεις σχετικά με την εταιρική φοροαποφυγή.
Η Επιτροπή υλοποιεί με γρήγορους ρυθμούς την υπόσχεση του προέδρου Γιούνκερ για κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου προγράμματος δράσης με στόχο την πάταξη της εταιρικής φοροαποφυγής, την εξασφάλιση μιας δικαιότερης ενιαίας αγοράς και την προώθηση της απασχόλησης, της ανάπτυξης και των επενδύσεων στην Ευρώπη.
Οι σημαντικότερες πρωτοβουλίες που ανέλαβε η Επιτροπή το 2015 για την ενίσχυση της φορολογικής διαφάνειας και τη μεταρρύθμιση της φορολογίας των εταιρειών έχουν ήδη αρχίσει να αποδίδουν καρπούς: η πρόταση για τη διαφάνεια των φορολογικών αποφάσεων εγκρίθηκε από τα κράτη μέλη μέσα σε επτά μόνο μήνες, ενώ έχουν ξεκινήσει και ορισμένες άλλες σημαντικές μεταρρυθμίσεις για τη φορολογία των εταιρειών. Η Επιτροπή θα συνεχίσει την εκστρατεία της για τη μεταρρύθμιση της φορολογίας των εταιρειών καθόλη τη διάρκεια του 2016, με σημαντικές προτάσεις όπως η επανεκκίνηση του συστήματος της Κοινής Ενοποιημένης Φορολογικής Βάσης των Εταιρειών (CCCTB).

Επόμενα βήματα
Οι δύο νομοθετικές προτάσεις της δέσμης μέτρων θα υποβληθούν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για διαβούλευση και στο Συμβούλιο για έγκριση. Το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο πρέπει επίσης να εγκρίνουν τη σύσταση για τις φορολογικές συμβάσεις, ενώ τα κράτη μέλη πρέπει να την εφαρμόζουν κατά την αναθεώρηση των φορολογικών τους συμβάσεων. Τέλος, τα κράτη μέλη πρέπει να εγκρίνουν επίσημα τη νέα εξωτερική στρατηγική και να αποφασίσουν με ποιο τρόπο θα την υλοποιήσουν το συντομότερο δυνατό, μόλις αυτή εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.