Από τη Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της Π.Ε. Σερρών ανακοινώνεται ότι στα πλαίσια εφαρμογής της ορθής γεωργικής πρακτικής και της ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας, κρίνεται απαραίτητο για τους παραγωγούς, να λάβουν κατά τη διάρκεια του χειμώνα, όλα τα προληπτικά μέτρα, που έχουν σαν αποτέλεσμα την καλύτερη αντιμετώπιση των εχθρών και ασθενειών των φυτών κατά την τρέχουσα καλλιεργητική περίοδο. Τα προληπτικά αυτά μέτρα έχουν μεγαλύτερη σημασία για τις πολυετείς καλλιέργειες (καρποφόρα δένδρα και αμπέλι), ιδιαίτερα αν ληφθεί υπόψη η περυσινή άσχημη από πλευράς ασθενειών καλλιεργητική περίοδο, συνδυάζονται με την εφαρμογή του κλαδέματος, έχουν σαν σκοπό την μείωση του διαχειμαζόντων εντόμων και ασθενειών και αναφέρονται κατά καλλιέργεια παρακάτω.
ΑΜΠΕΛΙ
Μία σημαντική ομάδα ασθενειών της αμπέλου είναι οι ασθένειες του ξύλου. Οφείλονται σε μύκητες διαφόρων γενών με χαρακτηριστικά συμπτώματα, εμφανίζονται σε νεαρά και ηλικιωμένα πρέμνα και μακροπρόθεσμα μπορεί να προκαλέσουν την ξήρανσή τους.
Οι κυριότερες ασθένειες ξύλου είναι: η Ίσκα που οφείλεται στους Βασιδιομύκητες Phellinus igniarious & Stereum hirsutum και η Ευτυπίωση που οφείλεται στο μύκητα Eutypa lata. Επίσης σημαντική ασθένεια της αμπέλου είναι και η Φώμοψη που οφείλεται στο μύκητα Phomopsis viticola.
Τα καλλιεργητικά – προληπτικά μέτρα που προτείνονται για την αντιμετώπιση των συγκεκριμένων ασθενειών είναι:
1. Καθυστέρηση του κλαδέματος όσο πιο αργά γίνεται, κοντά στο φούσκωμα των ματιών και εφαρμογή του κλαδέματος με ξηρό καιρό.
2. Αφαίρεση και καύση των προσβεβλημένων ή ύποπτων τμημάτων των πρέμνων τα οποία όμως πρέπει να έχουν επισημανθεί την καλοκαιρινή περίοδο που παρουσίασαν τα χαρακτηριστικά συμπτώματα.
3. Περιορισμός των μεγάλων τομών κλαδέματος.
4. Κλάδεμα πρώτα των υγιών πρέμνων και στη συνέχεια των ύποπτων ή προσβεβλημένων και στο ενδιάμεσο απολύμανση των εργαλείων κλαδέματος με καθαρό οινόπνευμα ή διάλυμα φορμόλης.
Να σημειωθεί ότι πρέπει να αποφεύγονται τα κλαδέματα στις περιόδους που επικρατούν παγετοί.
ΠΥΡΗΝΟΚΑΡΠΑ
(ροδακινιά, βερικοκιά, δαμασκηνιά, κερασιά, αμυγδαλιά)
Από τις σημαντικότερες ασθένειες των πυρηνοκάρπων είναι η Μονίλια που οφείλεται στο μύκητα Monilinia fructicola, το Κορύνεο που οφείλεται στο μύκητα Wilsonomyces carpophilus, ο εξώασκος που οφείλεται επίσης στο μύκητα Taphrina sp. και η Φώμοψη στην αμυγδαλιά που οφείλεται στο μύκητα Phomopsis amygdali.
Η καταπολέμηση των συγκεκριμένων ασθενειών γίνεται κυρίως κατά την διάρκεια της βλαστικής περιόδου με ψεκασμούς εξειδικευμένων φυτοπροστατευτικών προϊόντων. Η εφαρμογή όμως των παρακάτω καλλιεργητικών μέτρων και ψεκασμών κατά τη χειμερινή περίοδο βοηθά στην μείωση του αρχικού μολύσματος (ειδικά για τον εξώασκο) και επομένως στην αποτελεσματικότερη φυτοπροστασία κατά τη βλαστική περίοδο.
Kαλλιεργητικά – προληπτικά μέτρα.
1. Αφαίρεση και καταστροφή όλων των προσβεβλημένων κλάδων και βλαστών, καθώς επίσης και των μουμιοποιημένων καρπών που βρίσκονται στα δένδρα ή στο έδαφος.
2. Εφαρμογή του κλαδέματος με ξηρό καιρό.
3. Κατάλληλη διαμόρφωση της κόμης με το κλάδεμα ώστε να διευκολύνεται ο καλός αερισμός και η μείωση της υγρασίας.
4. Προστασία των τομών κλαδέματος με κατάλληλο μυκητοκτόνο.
5. Απολύμανση των εργαλείων κλαδέματος με εμβάπτιση σε καθαρό οινόπνευμα ή διάλυμα φορμόλης 2%.
Χημικά μέτρα αντιμετώπισης : Χειμερινοί ψεκασμοί με εγκεκριμένα σκευάσματα.
ΜΗΛΟΕΙΔΗ
Από τις σημαντικότερες ασθένειες των μηλοειδών είναι το φουζικλάδιο που οφείλεται στο μύκητα Venturia inaequalis και το βακτηριακό κάψιμο που οφείλεται στο βακτήριο Erwinia amylovora.
Το φουζικλάδιο αντιμετωπίζεται κατά τη διάρκεια της βλαστικής περιόδου με ψεκασμούς εξειδικευμένων φυτοπροστατευτικών προϊόντων. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα πρέπει να γίνεται κλάδεμα και καταστροφή με φωτιά όλων των προσβεβλημένων κλάδων. Η εργασία του κλαδέματος να γίνεται με ξηρό καιρό (είναι καλό για όλους τους μύκητες που προσβάλουν τα μηλοειδή). Επίσης καλό για τη μείωση του μολύσματος του φουζικλαδίου, τα πεσμένα φύλλα να μαζεύονται και, ή να παραχώνονται (όπου είναι εφικτό), ή να ψεκάζονται (μετά την πτώση) με ουρία που βοηθά στην αποσύνθεσή τους.
Για την αντιμετώπιση του βακτηριακού καψίματος δεν υπάρχουν φυτοπροστατευτικά προϊόντα που να δρουν θεραπευτικά. Ως εκ τούτου η λήψη των παρακάτω καλλιεργητικών – προληπτικών μέτρων είναι η μόνη αποτελεσματική στην αντιμετώπιση αυτής της ασθένειας. Προτείνεται:
1. Ξερίζωμα και κάψιμο όλων των έντονα προσβεβλημένων δένδρων (προσβολή του κορμού ή των βραχιόνων σε απόσταση μικρότερη από 50 cm από τον κορμό).
2. Αυστηρό κλάδεμα των προσβλημένων δένδρων καθ’όλη τη βλαστική περίοδο με αφαίρεση και υγιούς τμήματος.
3. Κατά το κλάδεμα ή τον καθαρισμό των δένδρων, τα εργαλεία να απολυμαίνονται συνεχώς, με εμβάπτιση σε καθαρό οινόπνευμα ή διάλυμα φορμόλης 5%.
4. Αποφυγή λήψης εμβολίων από μολυσμένους οπωρώνες.
5. Ψεκασμός πριν τη διακοπή του λήθαργου με πυκνό χαλκούχο διάλυμα κατά προτίμηση Βορδιγάλειο πολτό 3,5%.
Από τους σημαντικότερους εχθρούς της αχλαδιάς είναι η ψύλλα (Cacopsylla sp.). Πρωτεύοντα ρόλο στη σωστή αντιμετώπιση του εντόμου έχει η αποτελεσματική καταπολέμηση των πληθυσμών της διαχειμάζουσας γενιάς με εφαρμογή χειμερινών λαδιών χωριστά ή σε μίγμα μαζί με πυρεθρίνες. Ο ψεκασμός αυτός στρέφεται κατά των τελείων εντόμων και λειτουργεί σαν αποτρεπτικό ωοτοκίας, επειδή η ψύλλα δεν ωοτοκεί σε επιφάνειες που έχουν λάδι.
Οι χειμερινοί ψεκασμοί είναι απαραίτητοι και εναντίον του κόκκινου τετρανύχου (Panonychus ulmi) όταν διαπιστωθεί ότι υπάρχουν περισσότερα από 1000 χειμερινά αυγά ανά μέτρο καρποφόρου ξύλου. Ο ψεκασμός για να είναι αποτελεσματικός, απαιτείται καλή διαβροχή των δένδρων, επειδή τα αυγά του κόκκινου τετρανύχου εναποτίθενται σε προφυλαγμένες θέσεις στα κλαδιά των δένδρων, προς τη νότια κυρίως πλευρά .
ΕΛΙΑ
Κατά τη χειμερινή περίοδο προτείνεται κλάδεμα ή καθάρισμα των ελαιοδένδρων που είναι προσβεβλημένα από το βακτήριο Pseudomonas savastanoi pv savastanoi που προκαλεί την ασθένεια της βακτηρίωσης ή καρκίνωσης της ελιάς. Στα προσβεβλημένα δένδρα προτείνεται μετά το κλάδεμα ή καθάρισμα καθώς επίσης και μετά από παγετό ή χαλάζι να γίνεται αμέσως επέμβαση με εγκεκριμένο χαλκούχο σκεύασμα για την προστασία από το βακτήριο. H ποικιλία Κορωνέϊκη είναι ευαίσθητη στο συγκεκριμένο βακτήριο.
Γενικές οδηγίες για τη διενέργεια χειμερινών ψεκασμών.
Οι χειμερινοί ψεκασμοί με χαλκούχα σκευάσματα συνιστώνται στις περιπτώσεις προσβολής των δένδρων από μυκητολογικές και βακτηριολογικές προσβολές που διαπιστώθηκαν κατά την προηγούμενη βλαστική περίοδο και αποβλέπουν στον έλεγχο ή τη μείωση του αρχικού μολύσματος, ώστε να είναι αποτελεσματικότερη η καταπολέμηση την επόμενη άνοιξη.
Γίνονται στον πλήρη λήθαργο, τουλάχιστον 10 ημέρες μετά το κλάδεμα, με ήπιο καιρό, χωρίς βροχή ή άνεμο και θερμοκρασία μεγαλύτερη από τους 5 βαθμούς Κελσίου.
Οι χειμερινοί ψεκασμοί με λάδια συνιστώνται για να αντιμετωπιστούν οι διαχειμάζουσες μορφές κοκκοειδών, αφίδων, τα αυγά των τετρανύχων και τα διαχειμάζοντα έντομα όταν διαπιστώνονται προσβολές κατά την προηγούμενη βλαστική περίοδο στα φυλλοβόλα δένδρα και στο αμπέλι. Επειδή οι χειμερινοί ψεκασμοί έχουν δράση επαφής, πρέπει να γίνεται πλήρης κάλυψη των δένδρων. Τα χειμερινά λάδια είναι πιο αποτελεσματικά σε αυγά και διαχειμάζουσες μορφές εντόμων, επειδή όμως είναι φυτοτοξικά πρέπει να χρησιμοποιούνται μέχρι τα στάδια Α, Β (φούσκωμα των ματιών). Τα θερινά λάδια είναι λιγότερο αποτελεσματικά και επίσης λιγότερο φυτοτοξικά και μπορούν να χρησιμοποιούνται μέχρι τα στάδια Γ, Δ (πράσινη κορυφή).
Σε κάθε περίπτωση οι παραγωγοί πρέπει να εφαρμόζουν πιστά τις οδηγίες χρήσης των φυτοπροστατευτικών προϊόντων έτσι όπως αναγράφονται στην ετικέτα. Για περισσότερες πληροφορίες οι παραγωγοί μπορούν να απευθύνονται στο Τμήμα Ποιοτικού και Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου στα τηλ. 2321355224, 2321355100.