Σε χαμηλά επίπεδα, σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, είναι στην Ελλάδα ο κίνδυνος επιβάρυνσης της υγείας του πληθυσμού από έκθεση σε φυτοφάρμακα, όπως προκύπτει από πανευρωπαϊκή μελέτη, που εκπονήθηκε από το εργαστήριο φυσικών πόρων και εναλλακτικών μορφών ενέργειας του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ).
«Θέμα της μελέτης του Εργαστηρίου του ΕΚΕΤΑ ήταν η αποτίμηση των επιπτώσεων στη δημόσια υγεία από τα φυτοφάρμακα, στην Ελλάδα και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Για το σκοπό αυτό, χρησιμοποιήθηκαν εθνικά και τοπικά δεδομένα, στοιχεία της Eurostat για τη χρήση φυτοφαρμάκων, έγινε πρωτόλεια έρευνα για τις πωλήσεις φυτοφαρμάκων και στη συνέχεια αναπτύχθηκε ένα μαθηματικό μοντέλο υπολογισμού των κατά τόπου επιπτώσεων», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο επικεφαλής της μελέτης, αναπληρωτής καθηγητής περιβαλλοντικής μηχανικής του ΑΠΘ, Δημοσθένης Σαρηγιάννης.
Οι ερευνητές, εκτός από τα επίσημα στοιχεία που συνέλεξαν, έκαναν συνεντεύξεις με γεωπόνους και αγρότες για τον τρόπο χρήσης των φυτοφαρμάκων και ζήτησαν από τους Ευρωπαίους συναδέλφους τους να εφαρμόσουν την μεθοδολογία και το πρωτόκολλο που ανέπτυξαν για την εξαγωγή συμπερασμάτων σε πανευρωπαϊκή κλίμακα.
«Διαπιστώσαμε, με αλλεπάλληλες διασταυρώσεις, ότι τα επίσημα στατιστικά που αφορούν στη χρήση των γεωργικών φαρμάκων στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι ακριβή», αποκαλύπτει ο κ.Σαρηγιάννης, προσθέτοντας ότι υπάρχουν πολλές «τρύπες» στις βάσεις δεδομένων.
Το παρήγορο είναι ότι, στην Ελλάδα, οι επιπτώσεις στην υγεία και κυρίως ο κίνδυνος για καρκίνο από τα φυτοφάρμακα, μέσω της τροφικής αλυσίδας, είναι μικρός, καθώς γίνεται λελογισμένη χρήση φαρμάκων.
«Υπολογίσαμε ότι, ετησίως, ένας στο ένα εκατομμύριο κατοίκους, είναι πιθανό να εμφανίσει καρκίνο από έκθεση σε φυτοφάρμακα, ποσοστό κατάτι μικρότερο απ΄ ό,τι, για παράδειγμα, στη Γερμανία, όπου είναι μεγαλύτερη η ένταση της γεωργικής παραγωγής και η γειτνίαση του πληθυσμού στις καλλιέργειες», λέει ο κ. Σαρηγιάννης.
Οι ευρωπαϊκές χώρες, όπου παρουσιάζεται μεγαλύτερος κίνδυνος για τη δημόσια υγεία, είναι η Ισπανία, η Ουγγαρία, η Ρουμανία και, σε μικρότερο βαθμό, η Γερμανία.
Στο πλαίσιο της μελέτης υπολογίστηκε και πώς μπορεί να αλλάξει η κατάσταση, με βάση την κλιματική αλλαγή και τις κοινοτικές πολιτικές, που στοχεύουν στην αντιμετώπισή της.
«Διαπιστώσαμε, για παράδειγμα, ότι η καλλιέργεια ενεργειακών φυτών, όπως η αγριοαγκινάρα, απαιτεί λιγότερα φυτοφάρμακα και συνεπώς δεν αυξάνει τον κίνδυνο για την υγεία», σημειώνει ο καθηγητής, επισημαίνοντας, ωστόσο, ότι, σημαντικότερο κίνδυνο αντιμετωπίζουν οι αγρότες, οι οποίοι έρχονται σε άμεση επαφή με τα γεωργικά φάρμακα.
Επιπλέον, υπολογίστηκε και το οικονομικό κόστος της επιβάρυνσης της δημόσιας υγείας από τις επιπτώσεις των φυτοφαρμάκων στις εγχώριες καλλιέργειες, αλλά και μέσω των εισαγόμενων φρούτων και λαχανικών, όπου μπορεί να καταγράφονται αυξημένα υπολείμματα φυτοφαρμάκων.
«Σε Αγγλία και Γαλλία υπολογίσαμε το οικονομικό κόστος στη δημόσια υγεία στα 100 εκατομμύρια ευρώ, ενώ στην Ελλάδα στα μόλις 100.000 ευρώ, γεγονός που αποδίδεται στην έλλειψη εντατικής καλλιέργειας, αλλά και ορθολογικής χρήσης φαρμάκων», υπογραμμίζει ο κ.Σαρηγιάννης, ο οποίος προτείνει την υιοθέτηση πολιτικών που προωθούν τη βιολογική καλλιέργεια, αλλά και την καλλιέργεια ενεργειακών φυτών για τη μεγαλύτερη χρήση βιομάζας για παραγωγή ενέργειας.
Την μελέτη, εκτός από τον κ.Σαρηγιάννη, εκπόνησαν οι Αναστάσιος Καράμπελας, καθηγητής του Τμήματος Χημικών μηχανικών του ΑΠΘ και οι ερευνητές Περικλής Κοντορούπης, Ερμιόνη Σολωμού, Σπυριδούλα Νικολάκη και Αλμπέρτο Γκόττι.
Τα αποτελέσματα της μελέτης, που διήρκησε 7 χρόνια- από το 2004 έως το 2011- θα ανακοινωθούν αναλυτικά στο διεθνές συνέδριο με θέμα «Γεωργικά φάρμακα στα τρόφιμα και στο περιβάλλον στις Μεσογειακές χώρες», που αρχίζει σήμερα στη Θεσσαλονίκη με διοργανωτές το εργαστήριο γεωργικών φαρμάκων της Γεωπονικής σχολής του ΑΠΘ και την επιστημονική εταιρία «Mediterranean Group of Pesticide Research».
