Οι πολιτικές περιφερειακής ανάπτυξης πρέπει να είναι βιώσιμες. Τα κονδύλια που έχουν διατεθεί για πρωτοβουλίες φιλικές προς το περιβάλλον το διάστημα 2007-13 είναι μεγαλύτερα από ποτέ. Το περιβάλλον μπορεί να αποτελέσει μοχλό οικονομικής ανάπτυξης με την ενθάρρυνση καινοτόμων καθαρών τεχνολογιών, την προώθηση της αποτελεσματικής χρήσης ενέργειας, την ανάπτυξη του οικοτουρισμού, ή ακόμη με την ενίσχυση της ελκυστικότητας των περιοχών μέσω της προστασίας των φυσικών οικοτόπων.
Όλες οι πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης απαιτούν τη διασφάλιση βιώσιμης ανάπτυξης και υψηλού επιπέδου περιβαλλοντικής προστασίας. Για τον λόγο αυτό, τα κράτη μέλη είναι υποχρεωμένα να προβαίνουν σε εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και να ζητούν τη γνώμη των περιβαλλοντικών αρχών και του κοινού για συγκεκριμένες κατηγορίες έργων, ακόμη και όταν αυτά χρηματοδοτούνται από προγράμματα της πολιτικής για τη συνοχή. Ωστόσο, πέραν των θεμάτων συμμόρφωσης, οι νομικές διατάξεις και οι κατευθυντήριες γραμμές της περιφερειακής πολιτικής τονίζουν τη σκοπιμότητα της συνδυασμένης αντιμετώπισης των οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών στόχων. Η περιφερειακή ανάπτυξη μπορεί να είναι βιώσιμη μόνο εφόσον σέβεται το περιβάλλον. Η περιφερειακή πολιτική της ΕΕ συμβάλλει στη βιωσιμότητα με την προώθηση τεχνολογιών φιλικών προς το περιβάλλον, πρωτοβουλιών για βιώσιμα συστήματα μεταφορών, ενέργειας και υποδομών, καθώς και μέτρων που στοχεύουν στην προστασία της ποιότητας των υδάτων, του αέρα και του εδάφους.
Οι περιφέρειες σε όλη την Ευρώπη θα βρίσκονται όλο και περισσότερο αντιμέτωπες με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και με τις νέες προκλήσεις όσον αφορά την παροχή ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση. Οι προκλήσεις αυτές θα ποικίλλουν ανάλογα με την περιφέρεια. Ενώ το 7% του πληθυσμού της Ένωσης ζει σε περιοχές με υψηλό κίνδυνο πλημμυρών, το 9% ζει σε περιοχές στις οποίες δεν βρέχει περισσότερες από 120 ημέρες τον χρόνο. Οι συνδυασμένες επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών αναμένεται να προκαλέσουν σημαντικά προβλήματα στην ποιότητα ζωής των Ευρωπαίων πολιτών και προβλήματα σε συγκεκριμένους τομείς ορισμένων περιφερειών της ΕΕ, όπως ο τουρισμός και η γεωργία.
Η πολιτική συνοχής μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στη στήριξη των πρωτοβουλιών προσαρμογής στις μελλοντικές κλιματικές αλλαγές και στον περιορισμό των αρνητικών επιπτώσεων σε περιφερειακό επίπεδο. Συγκεκριμένα, μπορεί να χρηματοδοτήσει μέτρα για την κατασκευή νέων υποδομών ή τη βελτίωση των υπαρχουσών, την προώθηση της οικοκαινοτομίας, την προστασία του περιβάλλοντος και τη δημιουργία «καθαρών» επιχειρήσεων και να δημιουργήσει εμπορικά ανοίγματα για τις επιχειρήσεις.
Το διάστημα 2007 - 2013, οι πόροι των Διαρθρωτικών Ταμείων και του Ταμείου Συνοχής για περιβαλλοντικά προγράμματα διπλασιάστηκαν σε σχέση με το προηγούμενο διάστημα και ανέρχονται σε 100 δισ. ευρώ περίπου, δηλαδή στο 30% των συνολικών πόρων. Το ήμισυ αυτών των πόρων διατίθεται για άμεσες επενδύσεις σε υποδομές επεξεργασίας υδάτων και λυμάτων, ανάπλασης μολυσμένων περιοχών, μείωσης της ρύπανσης και στήριξης της προστασίας της φύσης και της πρόληψης των κινδύνων. Το υπόλοιπο ήμισυ διατίθεται απευθείας σε έμμεσες επενδύσεις με περιβαλλοντικό αντίκτυπο σε τομείς όπως οι μεταφορές και η ενέργεια, η οικοκαινοτομία, η περιβαλλοντική διαχείριση των επιχειρήσεων, η αστική και αγροτική ανάπλαση και ο οικοτουρισμός. Για παράδειγμα, πάνω από 7 δισ. ευρώ προορίζονται για την ενίσχυση της ενεργειακής απόδοσης και των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας.
