Τα μέτρα που έχουν έως σήμερα ληφθεί για την προστασία των θαλάσσιων πτηνών από την παγίδευσή τους με αλιευτικά εργαλεία ήταν αναποτελεσματικά. Το νέο σχέδιο δράσης προβλέπει πλαίσιο διαχείρισης για την μείωση των τυχαίων παγιδεύσεων θαλάσσιων πτηνών στα χαμηλότερα, δυνατόν, επίπεδα. Εστιάζει στην αλιεία με παραγάδι και με στάσιμα δίχτυα, πρακτικές για τις οποίες τα τυχαία αλιεύματα θαλάσσιων πτηνών είναι γνωστό ότι είναι τα υψηλότερα, ενώ άλλα εργαλεία όπως οι πελαγικές τράτες και τα γρι-γρι καλύπτονται επίσης από το σχέδιο. Περιλαμβάνει ευρύ φάσμα στοιχείων στο πλαίσιο 30 συνιστώμενων δράσεων που αποτελούν συνδυασμό δεσμευτικών και μη δεσμευτικών μέτρων. Οι κανόνες θα ισχύουν για τα αλιευτικά σκάφη της ΕΕ εντός και εκτός των υδάτων της ΕΕ καθώς και τα μη ενωσιακά σκάφη που αλιεύουν σε ύδατα της ΕΕ.
Το σχέδιο έχει καταρτιστεί σύμφωνα με τους στόχους και τις αρχές της τρέχουσας μεταρρύθμισης της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής (ΚΑλΠ): προάγει τη διαχείριση με βάση το οικοσύστημα, ήτοι την κάλυψη όλων των συνιστωσών του οικοσυστήματος. Προβλέπει επίσης μια περιφερειακή προσέγγιση από το ειδικό προς το γενικό («bottom-up») βάσει της οποίας παρέχονται περισσότερες αρμοδιότητες στα κράτη μέλη και στους αρμόδιους φορείς για την εφαρμογή ενδεδειγμένων μέτρων για την αντιμετώπιση των προβλημάτων στον τομέα της αλιείας.
Η Επίτροπος Θαλάσσιων Υποθέσεων και Αλιείας, Μαρία Δαμανάκη, δήλωσε: «Βλέπουμε το σημερινό Σχέδιο Δράσης ως πλατφόρμα για την ανάδειξη μιας σαφούς και ολοκληρωμένης εικόνας της σημερινής κατάστασης και της προόδου που απαιτείται, ώστε να επιτευχθεί συνεκτική και αποτελεσματική διαχείριση με στόχο την ελαχιστοποίηση της τυχαίας παγίδευσης θαλάσσιων πτηνών.»
Οι 30 συνιστώμενες δράσεις του σχεδίου αποτελούν συνδυασμό δεσμευτικών και μη δεσμευτικών μέτρων. Στις ειδικές βραχυπρόθεσμες δράσεις περιλαμβάνονται:
- η επιτάχυνση της εφαρμογής μέτρων διαχείρισης της αλιείας για την προστασία των θαλάσσιων πτηνών εντός Ειδικών Ζωνών Προστασίας (ΕΖΠ) που έχουν καθοριστεί στο πλαίσιο της οδηγίας περί πτηνών·
- η υιοθέτηση πιο εντατικής παρακολούθησης της αλιείας όπου οι πληροφορίες σχετικά με τις τυχαίες παγιδεύσεις θαλάσσιων πτηνών είναι είτε ελλιπείς είτε μη εμπεριστατωμένες·
- η εφαρμογή αποδεδειγμένως αποτελεσματικών μέτρων μετριασμού (όπως είναι η χρήση ταινιών εκφοβισμού πτηνών και ακουστικών αποτρεπτικών συσκευών ή η χρήση πετονιών με βαρίδια) στην αλιεία με παραγάδια τόσο σε ύδατα ΕΕ όσο και σε ύδατα εκτός ΕΕ, όπου σημειώνονται τα υψηλότερα ποσοστά τυχαίων παγιδεύσεων·
- και η παροχή κινήτρων για έρευνα όσον αφορά την ανάπτυξη πρακτικών και αποτελεσματικών μέτρων μετριασμού, ειδικότερα κατά την αλιεία με στάσιμα δίχτυα.
Μακροπρόθεσμα, στόχος είναι η ενσωμάτωση των στοιχείων μετριασμού και παρακολούθησης στα νέα πλαίσια ώστε η ανάπτυξη των τεχνικών μέτρων και της συλλογής των δεδομένων να γίνεται στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης της ΚΑλΠ και να παρασχεθεί η απαραίτητη χρηματοδότηση για τη στήριξη των προαναφερομένων στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ).
Ορισμένα από αυτά τα μέτρα θα εφαρμοστούν σε επίπεδο ΕΕ ενώ άλλα απαιτούν εθελοντική δράση από τα κράτη μέλη ή πρέπει να υιοθετηθούν από Περιφερειακές Οργανώσεις Διαχείρισης της Αλιείας (ΠΟΔΑ) όσον αφορά την αλιεία εκτός ενωσιακών υδάτων. Το σχέδιο προβλέπει τόσο δράσεις που μπορούν να εφαρμοστούν άμεσα όσο και δράσεις που απαιτούν πιο μακροπρόθεσμη δέσμευση βάσει των διαθέσιμων στοιχείων και των επιστημονικών γνωμοδοτήσεων. Η επιτυχής εφαρμογή του Σχεδίου απαιτεί την κοινή προσπάθεια των κρατών μελών, των αλιέων και των ΜΚΟ.
Ιστορικό
Οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ αλιείας και θαλάσσιων πτηνών είναι συχνές και εκτεταμένες, οδηγούν δε σε επίπεδα ακούσιας θνησιμότητας των θαλάσσιων πτηνών που συνιστούν σοβαρή απειλή για πολλούς πληθυσμούς θαλάσσιων πτηνών και έχουν δυσμενείς συνέπειες στην παραγωγικότητα και την κερδοφορία της αλιείας.
Σύμφωνα με συντηρητικές εκτιμήσεις του Διεθνούς Συμβουλίου για την Εξερεύνηση των Θαλασσών (ICES), περισσότερα από 200.000 θαλάσσια πτηνά πεθαίνουν ετησίως ως αποτέλεσμα της επαφής τους με τον αλιευτικό στόλο της ΕΕ τόσο σε ενωσιακά όσο και σε μη ενωσιακά ύδατα. Τουλάχιστον 49 είδη θαλάσσιων πτηνών που αλιεύονται παρεμπιπτόντως χαρακτηρίζονται ως είδη η διατήρηση των οποίων προκαλεί σοβαρή ανησυχία. Σε αυτά περιλαμβάνεται ο μύχος των Βαλεαρίδων, ο αιθαλόμυχος, ο μύχος της Μεσογείου και ο αιγαιόγλαρος που παγιδεύονται τυχαία στο πλαίσιο αλιείας με παραγάδια σε ενωσιακά ύδατα καθώς και η Παρδαλόπαπια του Στέλλερ, το κηλιδοβούτι και το λαμπροβούτι, το χειμωνοβουτηχτάρι και ο νανοπρίστης που παγιδεύονται τυχαία στο πλαίσιο αλιείας με στάσιμα δίχτυα, κυρίως στη Βαλτική Θάλασσα.
Τα τρέχοντα μέτρα διαχείρισης για την προστασία των θαλασσίων πτηνών περιέχονται σε ευρύ φάσμα της αλιευτικής και της περιβαλλοντικής νομοθεσίας καθώς και σε σειρά διεθνών συμβάσεων και συμφωνιών. Τα εν λόγω μέτρα, ωστόσο, έχουν αποδειχθεί σε μεγάλο βαθμό αναποτελεσματικά ως προς τη μείωση της τυχαίας παγίδευσης θαλάσσιων πτηνών, εκτός από ορισμένες μεμονωμένες περιπτώσεις σε υπερπόντια ύδατα όπως στην Ανταρκτική και στις Νήσους Φώκλαντ. Συνεπώς, η Επιτροπή εκτιμά ότι απαιτείται η λήψη επιπλέον μέτρων για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος.
Για τον πλήρη κατάλογο των προτεινόμενων μέτρων και για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να ανατρέξετε στον ιστότοπο: http://ec.europa.eu/fisheries/cfp/fishing_rules/seabirds/seabirds_communication_en.pdf