Του Δρος Χειροπρακτικής Μιχάλη Καλινδέρη
Μέλος Συλλόγου Ελλήνων Χειροπρακτών
Η οικονομική κρίση έχει αναπάντεχα επηρεάσει την γεωργική καλλιέργεια με τρόπους που αλλάζουν τις συνθήκες και συνήθειες εργασίας των αγροτών. Με την στρόφιγγα των επιδοτήσεων να κλείνει και τα περιθώρια κέρδους να συρρικνώνονται συνεχώς, ο σύγχρονος αγρότης, προκειμένου να μειώσει το κόστος παραγωγής, παίρνει την κατάσταση -κυριολεκτικά- στα χέριά του.
Οι αυτοματισμοί της γεωργικής καλλιέργειας στο όργωμα, στην άρδευση, στον εμπλουτισμό του εδάφους, στην σπορά, στον ψεκασμό αλλά κυρίως στην συγκομιδή, μεταφορά και διανομή του γεωργικού προϊόντος αποτελούν για πολλούς αγρότες πλέον πολυτέλεια. Πολλές από τις παραπάνω διαδικασίες γίνονται πλέον με το χέρι. Ο νέος αγρότης, μην έχοντας την δυνατότητα να επισκευάσει το μηχάνημά του, ξαναβγαίνει στο λιοπύρι, συχνά μόνος του. Σπέρνει, ραντίζει ... φορτώνει και ξεφορτώνει.
Υπ’ αυτές τις συνθήκες, τα μυοσκελετικά προβλήματα και ειδικότερα οι πόνοι στη μέση, συνοδεύουν σχεδόν κάθε αγρότη που σηκώνει βάρη. Όλα πρέπει να γίνουν με σβελτάδα ... και η καταπόνηση στην σπονδυλική στήλη είναι αθροιστική: Αυξημένη μάζα του φορτίου επιβαρύνει μύες, αρθρώσεις και οστά για περισσότερη ώρα. Συχνά η άρση του φορτίου γίνεται με λανθασμένη στάση σώματος και με όλο και μικρότερα διαλείμματα για ξεκούραση.
Βραχυπρόθεσμα, η καταπόνηση αυτή επιφέρει σφιξίματα, «πιασίματα» και μικροπονάκια. Σε βάθος χρόνου όμως η ζημιά είναι μεγαλύτερη καθώς δημιουργείται πρόωρη εκφύλιση (φθορά) τόσο των σπονδύλων οσο και τον μεσοσπονδυλίων δίσκων. Το αποτέλεσμα είναι στενώσεις στην σπονδυλική στήλη και κήλες των μεσοσπονδυλίων δίσκων που οδηγούν αγρότες ακόμη και σε σχετικά νεαρή ηλικία να πάσχουν απο οσφυαλγίες και ισχιαλγίες, δηλαδή πόνους στη μέση και στα πόδια, που συχνά συνοδεύονται και απο μουδιάσματα και χωλότητα στην βάδιση.
Η οικονομική κρίση έρχεται και πάλι να περιπλέξει τα πράγματα, καθώς ο καλλιεργητής (και ασθενής πλέον) είτε επιλέγει να ζει με τους πόνους, είτε καταφεύγει στην γρήγορη και οικονομική λύση των φαρμάκων για να καλύψει τους πόνους του. Ακόμα και όταν αναγκαστεί να ακολουθήσει θεραπευτικό πρόγραμμα, συχνά δεν το ολοκληρώνει λόγω έλλειψης χρόνου ή και χρήματος.
Καλύτερα να προλαβαίνεις παρά να θεραπεύεις, θεωρούσε ο Ιπποκράτης. Και στην περίπτωση των αγροτών η πρόληψη της «φθοράς» της σπονδυλικής στήλης είναι σαφώς προτιμότερη από την θεραπεία της οσφυαλγίας ή ισχιαλγίας. Η πρόληψη αυτή έχει δυο σκέλη. Το ένα σκέλος εστιάζει στη σωστή στάση και εργονομία, δηλαδή στο πως ακριβώς σηκώνει και μεταφέρει βάρη, καφάσια με φρούτα, σακιά με σπόρους, λιπάσματα κ.ο.κ.
Η άρση του βάρους λοιπόν πρέπει να γίνεται με τα γόνατα λυγισμένα και την μέση στην μικρότερη δυνατή κάμψη εμπρός. Το βάρος ουσιαστικά πρέπει να το σηκώσουν τα πόδια και όχι η μέση.
Οι τετρακέφαλοι μύες στους μηρούς μας είναι πολύ πιο μεγάλοι και δυνατοί απο τους ραχιαίους μύες στην σπονδυλική στήλη. Εκτός απο την κάμψη της μέσης πρέπει να αποφεύγεται και η στροφή αυτής κατά την άρση του βάρους, καθώς ο συνδυασμός αυτός οδηγεί αναπόφευκτα σε δισκοπάθεια. Τα φορτίο καλό είναι να μην ξεπερνάει τα 25 κιλά, ενω πρέπει να γίνονται τακτικά διαλείμματα, έστω και πολύ μικρής διάρκειας, ώστε οι ραχιαίοι μύες να ξεκουράζονται.
Το άλλο σκέλος της πρόληψης είναι η γύμναση του κορμού, δηλαδή των κοιλιακών και ραχιαίων μυών. Εδώ ο αγρότης πρέπει να εκμεταλλεύεται τις μέρες που δεν έχει πολύ δουλειά και να γυμνάζεται. Ένας δυνατός και συμπαγής κορμός διοχετεύει λιγότερο βάρος στους σπονδύλους και τους μεσοσπονδύλιους δίσκους, μοιράζοντάς το ομοιόμορφα σε όλες τις δομές (οστά, μύες, ακόμα και όργανα του πεπτικού). Αντίθετα, ένας αγύμναστος κορμός με πλαδαρούς μύες αφήνει μόνη της την σπονδυλική στήλη να σηκώσει όλο το βάρος.
Εξαιρετικής ποιότητας ενδυνάμωση κορμού προσφέρει η συστηματική κολύμβηση, τουλάχιστον για όσους αγρότες είναι κοντά σε παραθαλάσσιες ή παραλίμνιες περιοχές.