Το ρύζι καλλιεργείται αποκλειστικά για την παρασκευή καρπού για ανθρώπινη κατανάλωση. Τα υποπροϊόντα της επεξεργασίας του ρυζιού και τα υπολείμματα της καλλιέργειας χρησιμοποιούνται για βιομηχανικές και άλλες χρήσεις.
Οι πρωτεΐνες του ρυζιού είναι οι γλουτελίνες . Από θρεπτικής άποψης, οι πρωτεΐνες του ρυζιού θεωρούνται οι καλύτερες των δημητριακών δεδομένου ότι περιέχουν λυσίνη σε μεγάλο ποσοστό. Εκτός από πρωτεΐνες, περιέχουν υδατάνθρακες, ινώδεις ουσίες και ανόργανα συστατικά όπως είναι κάλιο, φώσφορο, μαγνήσιο και ασβέστιο. Όσον αφορά τα συστατικά του ρυζιού, περιέχει μεγάλη ποσότητα σε βιταμίνες και συγκεκριμένα στις βιταμίνες νιασίνη και πυριδοξίνη οι οποίες εντοπίζονται στο ασπίδιο αλλά και στο στρώμα της αλευρώνης. Για αυτό το λόγο, η αποπιτύρωση οδηγεί στην απομάκρυνση των στρωμάτων αυτών και συνεπώς και στην απομάκρυνση των βιταμινών.
Χρήσεις. Οι ακέραιοι επεξεργασμένοι καρποί καταναλίσκονται μαγειρεμένοι με διάφορους τρόπους. Χρησιμοποιούνται επίσης για την παρασκευή κόκκων ή νιφάδων ή άλλων επεξεργασμένων τροφών ενώ οι σπασμένοι κόκκοι χρησιμοποιούνται επίσης για επεξεργασμένες τροφές και για την παρασκευή αλκοολούχων ποτών. Το αλεύρι του ρυζιού χρησιμοποιείται στην βιομηχανία τροφίμων. Τα πίτυρα που προκύπτουν μετά την αποπιτύρωση , μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ζωοτροφή ενώ αν απομακρυνθούν τα έμβρυα από αυτά, τα τελευταία χρησιμοποιούνται για την εξαγωγή λαδιού στην σαπωνοποιία. Τα λεπυρίδια χρησιμοποιούνται ως καύσιμα , μονωτικά και την παραγωγή φουρφουράλης , λινελαίου , συνθετικών ινών . Τα άχυρα χρησιμοποιούνται ως μονωτικό υλικό αλλά και ως πρώτη ύλη στην χαρτοβιομηχανία , ως κτηνοτροφή κλπ.
Η καλλιέργεια του ρυζιού στην Ελλάδα. Σήμερα , η μεγαλύτερη ποσότητα ρυζιού καλλιεργείται στη περιοχή της Μακεδονίας (πχ Σέρρες) ενώ μικρές εκτάσεις καλλιεργούνται στην Αιτωλοακαρνανία, Φθιώτιδα και μέχρι πρότινος και στον νομό Μεσσηνίας.
Λίγα λόγια για την καλλιέργεια
Η σπορά του ρυζιού γίνεται από μεσα Απριλίου έως και τέλος Μαΐου. Μπορεί να γίνει είτε σπορά στα πεταχτά είτε μεταφύτευση των σποροφύτων που έχουν δημιουργηθεί σε κατάλληλα σπορεία. Η σπορά μπορεί να γίνει είτε σε ξηρό έδαφος δηλαδή μη κατακλυζόμενο είτε σε κατακλυζόμενο έδαφος. Η γραμμική σπορά σε κατακλυζόμενες καλλιέργειες γίνεται κυρίως με σπαρτικές μικρών σιτηρών και σε αποστάσεις 15 εκατοστών επί των γραμμών. Η κατάκλυση γίνεται μόλις τα φυτά στο χωράφι αποκτήσουν ύψος 15 εκατοστά περίπου. Αντίθετα, αν η καλλιέργεια είναι μη κατακλυζόμενη, τότε οι αποστάσεις μπορεί να φτάσουν ακόμα και τα 50 εκατοστά το ένα φυτό με το άλλο και αυτό γιατί θα πρέπει να επιτρέπεται η μηχανική καλλιέργεια μεταξύ των γραμμών . Η διαφορά μεταξύ της κατακλυζόμενης και μη κατακλυζόμενης καλλιέργειας , είναι καλύτερα ποιοτικά προϊόντα και φυσικά, η μη ανάγκη επίτευξης ορισμένων καλλιεργητικών εργασιών όπως είναι η ζιζανιοκτονία και η άρδευση. Επίσης σημαντικό πλεονέκτημα είναι και οι μεγαλύτερες αποδόσεις δεδομένου ότι σε κατακλυζόμενες εκτάσεις, οι αποστάσεις σποράς είναι πολύ μικρότερες άρα και περισσότερα φυτά ανα στρέμμα.
Λίπανση. Το ρύζι αντιδρά θετικά τόσο στο Ν όσοι και στο Κ, Ρ. Αυτά θα πρέπει να χορηγούνται κυρίως κατά την βασική λίπανση και πριν το αδέλφωμα σε ποσότητες 6-12 κιλά ανα στρέμμα για το Ν και κατακλυζόμενο έδαφος (η ποσότητα αυτού μειώνεται για τις μη κατακλυζόμενες καλλιέργειες), ο Ρ σε ποσότητες 4 κιλών ανά στρέμμα για τις κατακλυζόμενες εκτάσεις(μεγαλύτερη ποσότητα για τις μή κατακλυζόμενες επιφάνειες), ο οποίος καλό είναι να χορηγείται πριν από την σπορά ή κατά την διάρκεια της σποράς και τέλος το Κ το οποίο χορηγείται σε μορφή χλωριούχου ή θειικού καλίου κατά την διάρκεια της σποράς σε ποσότητα 1,5-3 κιλά ανα στρέμμα.
Συγκομιδή . Ο χρόνος συγκομιδής εντοπίζεται όταν η υγρασία του καρπού κυμαίνεται από 18-25%. Η έγκαιρη συγκομιδή εξασφαλίζει υψηλές αποδόσεις , σκληρότητα καρπού και υψηλό εκατολιτρικο βάρος καρπών. Η συγκομιδή μπορεί να γίνει είτε μηχανικά είτε χειρωνακτικά και για την περίπτωση της Ελλάδας, αυτή πραγματοποιείται περίπου μέσα Σεπτεμβρίου με Οκτώβρη.
Γραμματέα Αναστασία
Γεωπόνος ΓΠΑ