Η γεωργική παραγωγή και η επισιτιστική ασφάλεια εξαρτώνται από τη διαθεσιμότητα νερού. Η ίδια η γεωργία επηρεάζει τόσο την ποσότητα όσο και την ποιότητα του νερού
Μέσα στην καρδιά της ευρωπαϊκής πρωτεύουσας, στην αίθουσα εκδηλώσεων του Euractiv στις Βρυξέλλες, διαμορφώθηκε στις 19 Μαΐου 2025 ένα νέο αφήγημα για το νερό — όχι ως αυτονόητο αγαθό, αλλά ως κρίσιμο στρατηγικό ζήτημα για το μέλλον της Ευρώπης. Στην εμβληματική εκδήλωση με τίτλο "Making the world water-resilient – What are the right steps?", δεσπόζουσα θέση κατείχε η παρέμβαση του Stoyan Tchoukanov, μέλους της NAT Section της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (EESC), ο οποίος έδωσε σαφή προσανατολισμό για το τι διακυβεύεται.
«Η γεωργική παραγωγή και η επισιτιστική ασφάλεια εξαρτώνται από τη διαθεσιμότητα νερού. Η ίδια η γεωργία επηρεάζει τόσο την ποσότητα όσο και την ποιότητα του νερού», υπογράμμισε ο Tchoukanov, εκπέμποντας ένα επείγον μήνυμα πολιτικής συνέπειας και προληπτικής δράσης.
Το κοινό των περίπου 80 συμμετεχόντων —ακαδημαϊκοί, ευρωβουλευτές, περιβαλλοντικοί φορείς και στελέχη της βιομηχανίας— παρακολούθησε μια ζωντανή, τηλεοπτικού τύπου συζήτηση όπου η στρατηγική ανθεκτικότητας στο νερό της Ε.Ε. αποτέλεσε τον κεντρικό άξονα. Με το νέο "Ευρωπαϊκό Σχέδιο Μπλε Συμφωνίας" (EU Blue Deal) να βρίσκεται στα σκαριά, η EESC διά του Tchoukanov έθεσε το πλαίσιο: προώθηση της ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης του νερού, επενδύσεις σε υποδομές και αγρο-οικολογικές πρακτικές, καθώς και διαφάνεια στην υδατική διακυβέρνηση.
«Η κλιματική κρίση και η έλλειψη νερού είναι δίδυμες προκλήσεις που χτυπούν τη γεωργία της Ε.Ε. στην καρδιά. Η Ε.Ε. οφείλει να εξασφαλίσει τη βιώσιμη διαχείριση των υδάτων στον αγροτικό τομέα μέσω στρατηγικού σχεδίου, ώστε να διασφαλιστεί η επισιτιστική αυτάρκεια», υπερασπιζόμενος τη θέση της Επιτροπής για αναπροσανατολισμό των ενισχύσεων βάσει υδατικής αποδοτικότητας και όχι βάσει της αρδευόμενης επιφάνειας.
Η συζήτηση εστίασε στις διασυνδέσεις ανάμεσα σε γεωργία, νερό, κλιματική αλλαγή και καινοτομία. Οι προτάσεις της EESC προβλέπουν αποκατάσταση υγροτόπων, υιοθέτηση κυκλικής οικονομίας, επενδύσεις στην τεχνολογία της επαναχρησιμοποίησης υδάτων, αλλά και ξεκάθαρη διάκριση των τύπων νερού που καταναλώνονται (υπόγεια, επιφανειακά, ανακυκλωμένα). Σε αυτό το πλαίσιο, η φωνή του Tchoukanov αναδείχθηκε συνθετική και προωθητική:
«Χρειαζόμαστε μια πανευρωπαϊκή προσέγγιση στη διαχείριση των λεκανών απορροής, με συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων μερών και διασυνοριακή συνεργασία, με γνώμονα τη δημοκρατία και τα δικαιώματα», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Η Ε.Ε. προετοιμάζεται να παρουσιάσει εντός του Ιουνίου 2025 τη Στρατηγική Ανθεκτικότητας στο Νερό, ένα πολυετές σχέδιο με ορίζοντα το 2030 και το 2040. Το σχέδιο θα διαμορφώσει τις προτεραιότητες των κρατών-μελών και των πολιτών απέναντι σε ένα από τα πιο πολύτιμα και απειλούμενα δημόσια αγαθά.
Η συζήτηση, όμως, δεν ήταν μόνο ευρωπαϊκή. Στο παρασκήνιο βρίσκονται διεθνείς πρωτοβουλίες όπως ο Διάλογος Μπακού για το Νερό και το Κλίμα (COP29), ενώ η Ε.Ε. εξετάζει πώς να ενσωματώσει τις αρχές της κυκλικής οικονομίας και της μπλε διπλωματίας στο βιομηχανικό και αγροτικό της μοντέλο.
Η παρέμβαση του Stoyan Tchoukanov δεν ήταν απλώς θεσμική. Ήταν πολιτική, τεκμηριωμένη και στρατηγικά διαμορφωτική. Το νερό, όπως υπονόησε, δεν είναι πια δεδομένο. Είναι το νέο πεδίο σύγκρουσης — και ταυτόχρονα το πεδίο της επόμενης συμφωνίας για το μέλλον της Ευρώπης.
Σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία, το ερώτημα δεν είναι αν θα δράσουμε, αλλά πόσο γρήγορα και πόσο αποτελεσματικά. Και σε αυτό, το νερό είναι ο καθρέφτης μας.