"Τέλος εποχής για τον νόμο Κατσέλη"
Με φόντο τις χιλιάδες εκκρεμείς υποθέσεις ανακοπών που λιμνάζουν στα δικαστήρια – πολλές εκ των οποίων δεν αναμένεται να εκδικαστούν πριν το 2036 – το υπουργείο Δικαιοσύνης φέρνει ρύθμιση-εξπρές που φιλοδοξεί να αντικαταστήσει τον νόμο Κατσέλη και να αποκαταστήσει τη λειτουργία του μηχανισμού των πλειστηριασμών.
Στόχος της νομοθετικής πρωτοβουλίας είναι η εκκαθάριση των υφιστάμενων εκκρεμοτήτων εντός τριετίας, περιορίζοντας την αβεβαιότητα για τις εμπλεκόμενες πλευρές και απελευθερώνοντας ακίνητα που παραμένουν δεσμευμένα για χρόνια, λόγω δικαστικών εμπλοκών.
Τι προβλέπει η νέα ρύθμιση
Η ρύθμιση θα εισαγάγει διαδικασίες ταχείας εκδίκασης για τις ανακοπές που αφορούν πλειστηριασμούς, ενώ παράλληλα προβλέπει τη δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας για την ψηφιακή διαχείριση και ομαδοποίηση των σχετικών φακέλων. Το υπουργείο φιλοδοξεί η μεταρρύθμιση να λειτουργήσει ως πρότυπο για την ευρύτερη αποσυμφόρηση της Δικαιοσύνης.
Ωστόσο, παρά τις φιλοδοξίες της κυβέρνησης, η εφαρμογή της ρύθμισης αναμένεται να συναντήσει σειρά από πρακτικές και νομικές δυσκολίες:
Πέντε κρίσιμα ζητήματα εφαρμογής
1. Διοικητική επιβάρυνση για πολίτες και νομικούς
Η απαίτηση για επικαιροποίηση όλων των ανακοπών και καταχώριση αριθμών κατάθεσης παλαιών δικογράφων ενδέχεται να δημιουργήσει σημαντική επιβάρυνση για δικηγόρους και πολίτες, ειδικά σε περιπτώσεις που οι φάκελοι είναι ελλιπείς ή αρχείων που έχουν χαθεί με την πάροδο των ετών.
2. Τεχνικές και ψηφιακές προκλήσεις
Η επιτυχία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας εξαρτάται από την ύπαρξη επαρκούς τεχνικής υποδομής και ψηφιακής επάρκειας, στοιχείο που παραμένει ζητούμενο. Αν δεν διασφαλιστούν, η ρύθμιση κινδυνεύει να προκαλέσει επιπλέον καθυστερήσεις αντί για επιτάχυνση.
3. Κίνδυνοι για τη δίκαιη δίκη
Η εφαρμογή της ρύθμισης σε ήδη κατατεθειμένες υποθέσεις μπορεί να προσκρούσει σε συνταγματικά ζητήματα και πιθανές νομικές προσφυγές για παραβίαση του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη, αφού μεταβάλλονται οι όροι εκδίκασης εκ των υστέρων.
4. Ομαδοποίηση με νομικούς κινδύνους
Η γενικευμένη ομαδοποίηση όλων των ανακοπών που σχετίζονται με ένα ακίνητο, ανεξαρτήτως των νομικών διαφορών που τις διέπουν, μπορεί να οδηγήσει σε πρόχειρες ή ελλιπώς αιτιολογημένες αποφάσεις εκ μέρους των δικαστηρίων.
5. Η ουσία του προβλήματος παραμένει
Ακόμη κι αν οι διαδικασίες επιταχυνθούν, παραμένει άλυτο το ουσιαστικό πρόβλημα: η συστηματική αποχή φυσικών προσώπων από τις δημοπρασίες, η απουσία πρόσβασης ή αυτοψίας στα ακίνητα και η κατάληξη μεγάλου μέρους των ακινήτων σε εταιρείες διαχείρισης, δημιουργώντας συνθήκες αδιαφάνειας και αθέμιτου ανταγωνισμού.
Κρίσιμο σταυροδρόμι για την αγορά ακινήτων
Η ρύθμιση του υπουργείου Δικαιοσύνης επιχειρεί να θεραπεύσει παθογένειες δεκαετιών, όμως η επιτυχία της θα κριθεί από την εφαρμοσιμότητα των μέτρων στην πράξη και από την ικανότητα της Πολιτείας να διασφαλίσει τη δίκαιη ισορροπία μεταξύ πιστωτών και οφειλετών. Το επόμενο διάστημα θα φανεί εάν πρόκειται για πραγματική μεταρρύθμιση ή για μία ακόμη γραφειοκρατική εκκρεμότητα.