Ο αυξημένος ανταγωνισμός και η ασθενέστερη ζήτηση ρίχνει τη ζήτηση
Η Ρωσία, ο μεγαλύτερος εξαγωγέας σιταριού στον κόσμο, απέστειλε 7,1 εκατομμύρια μετρικούς τόνους σιταριού κατά την περίοδο Ιουλίου–Σεπτεμβρίου, δηλαδή στο πρώτο τρίμηνο του εμπορικού έτους 2025-26 (Ιούλιος–Ιούνιος), σημειώνοντας μείωση 18,4% σε σχέση με τους 8,7 εκατ. τόνους την ίδια περίοδο πέρυσι, σύμφωνα με στοιχεία της S&P Global Commodities at Sea.
Οι αποστολές παρέμειναν υποτονικές καθ’ όλη τη διάρκεια του τριμήνου, επιβαρυμένες από τη μειωμένη ζήτηση βασικών εισαγωγέων, τις καθυστερήσεις στη συγκομιδή και τον ενισχυμένο παγκόσμιο ανταγωνισμό.
Οι εξαγωγές κατά τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο ήταν ιδιαίτερα αδύναμες — μια ασυνήθιστη τάση για το χρονικό διάστημα αιχμής των εξαγωγών — φτάνοντας συνολικά τους 4,7 εκατ. τόνους, δηλαδή μείωση 13% σε ετήσια βάση, σύμφωνα με τα στοιχεία του CAS. Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται κυρίως στις καθυστερημένες συγκομιδές και στις παρατεταμένες διαδικασίες δήλωσης, που είχαν ως αποτέλεσμα η μεταφορά των σιτηρών στα λιμάνια να γίνει αργότερα από το αναμενόμενο.
Ωστόσο, οι εξαγωγές άρχισαν να ανακάμπτουν τον Σεπτέμβριο, υποστηριζόμενες από χαμηλότερες τιμές και αυξημένη διαθεσιμότητα νέας σοδειάς, με τις αποστολές να φτάνουν τους 2,4 εκατ. τόνους για τον μήνα, παραμένοντας ωστόσο κάτω από τα επίπεδα του περασμένου έτους.
Μείωση των εξαγωγών προς τη Μέση Ανατολή
Οι χώρες της Μέσης Ανατολής, όπως η Αίγυπτος και η Σαουδική Αραβία, που εισάγουν δημητριακά κυρίως από την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, έχουν το τελευταίο διάστημα επιβραδύνει τις αγορές τους.
Η Αίγυπτος — βασικός αγοραστής ρωσικού σιταριού — παρέμεινε επιφυλακτική καθ’ όλη τη διάρκεια του τριμήνου, αναμένοντας πτώση των τιμών στη Μαύρη Θάλασσα. Οι εισαγωγές σιταριού της χώρας από τη Ρωσία ανήλθαν σε 1,1 εκατομμύριο μετρικούς τόνους το α΄ τρίμηνο του εμπορικού έτους 2025-26, σημειώνοντας μείωση 39% σε ετήσια βάση.
Η νεοσύστατη κρατική υπηρεσία Mostakbal Misr, που έχει αναλάβει τη διαχείριση των εισαγωγών σιταριού, δεν διαθέτει ακόμη επαρκή εμπειρία στις διαδικασίες προμήθειας, γεγονός που προκάλεσε σύγχυση στην αγορά και έκανε ορισμένους προμηθευτές διστακτικούς να συμμετάσχουν στο νέο σύστημα διαγωνισμών, σύμφωνα με πηγές της αγοράς.
«Υπάρχει αβεβαιότητα γύρω από τη νέα κρατική εταιρεία σιτηρών και τον τρόπο λειτουργίας της, γεγονός που επηρεάζει τα πρότυπα αγορών», ανέφερε έμπορος σιταριού.
Παράλληλα, η Αίγυπτος αύξησε τις εγχώριες προμήθειες σιταριού, εξασφαλίζοντας σχεδόν 4 εκατομμύρια μετρικούς τόνους από τη συγκομιδή του 2025 — περισσότεροι από 500.000 τόνοι σε σχέση με τους 3,43 εκατ. τόνους που είχαν αγοραστεί το 2024.
Επιπλέον, η χώρα διευρύνει τις πηγές προμήθειάς της, στρεφόμενη προς προμηθευτές όπως η Γαλλία, η Ουκρανία, η Ρουμανία και η Ινδία, ιδίως καθώς οι τιμές του σιταριού στη Μαύρη Θάλασσα παρέμειναν υψηλές κατά τους μήνες Ιούλιο–Αύγουστο.
Οι εισαγωγές σιταριού της Σαουδικής Αραβίας από τη Ρωσία μειώθηκαν κατά 19,4% σε ετήσια βάση, φτάνοντας τους 395.000 μετρικούς τόνους το α΄ τρίμηνο του εμπορικού έτους 2025-26, καθώς οι αγοραστές παρέμειναν επιφυλακτικοί, προσδοκώντας πτώση τιμών. Παράλληλα, η χώρα συνέχισε να διευρύνει τις πηγές προμήθειας σιταριού, πραγματοποιώντας αγορές από διάφορες περιοχές. Τον Μάιο του 2025, η Σαουδική Αραβία προχώρησε σε διαγωνισμό για την προμήθεια 655.000 μετρικών τόνων σιταριού με παράδοση την περίοδο Αύγουστος–Οκτώβριος, από την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Αμερική, την Αυστραλία και τη Μαύρη Θάλασσα.
Αντίθετα, η Τουρκία αύξησε σημαντικά τις εισαγωγές σιταριού από τη Ρωσία κατά το ίδιο διάστημα, φτάνοντας τους 1,3 εκατομμύρια μετρικούς τόνους, υπέρ διπλάσιους σε σχέση με πέρυσι.
Τον Μάρτιο, η Τουρκία κατάργησε τους δασμούς στις εισαγωγές σιταριού, επιτρέποντας στα αλευροποιεία της — σημαντικούς παίκτες στην παγκόσμια αγορά εξαγωγών αλεύρου — να αγοράζουν σιτάρι φθηνότερα και σε μεγαλύτερους όγκους. Τον Αύγουστο, η Ρωσία ανέστειλε προσωρινά για μία εβδομάδα τους εξαγωγικούς δασμούς στο σιτάρι, διευκολύνοντας περαιτέρω το εμπόριο με την Τουρκία.
Αυξημένος παγκόσμιος ανταγωνισμός
Οι ρωσικές εξαγωγές σιταριού αντιμετωπίζουν πίεση λόγω του εντεινόμενου ανταγωνισμού από άλλους βασικούς προμηθευτές, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Αργεντινή και η Αυστραλία. Οι ισχυρές σοδειές και οι ανταγωνιστικές τιμές από την Αργεντινή και την Αυστραλία, σε συνδυασμό με τη δυναμική παραγωγή της ΕΕ, έχουν κατακλύσει τις αγορές εξαγωγών — ιδιαίτερα στην Ασία, τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή, που αποτελούν παραδοσιακούς προορισμούς του ρωσικού σιταριού. Παράλληλα, οι εισαγωγικές χώρες δεν δείχνουν βιασύνη να προχωρήσουν σε νέες αγορές.
«Οι εξαγωγές δεν αυξάνονται ακόμη, παρά τις ανοδικές αναθεωρήσεις στις προβλέψεις για τη φετινή συγκομιδή σιτηρών. Ο ανταγωνισμός στην παγκόσμια αγορά είναι πολύ υψηλός», δήλωσε αναλυτής.
Σύμφωνα με την S&P Global Commodity Insights, η παραγωγή σιταριού της ΕΕ για το εμπορικό έτος 2025-26 εκτιμάται στους 140,1 εκατ. μετρικούς τόνους, εκ των οποίων 131,6 εκατ. αφορούν μαλακό σιτάρι, αυξημένη σε σχέση με τους 120 εκατ. τόνους του 2024-25.
«Οι ευρωπαϊκές εξαγωγές, ιδιαίτερα οι γαλλικές, ξεκίνησαν αργά, αλλά τις τελευταίες εβδομάδες ανέκτησαν τη δυναμική τους χάρη στη βελτιωμένη ανταγωνιστικότητά τους», ανέφερε βρετανικό ερευνητικό ινστιτούτο.
Στο νότιο ημισφαίριο, οι θετικές προοπτικές για τη συγκομιδή σιταριού, χάρη στις ευνοϊκές καιρικές συνθήκες, αυξάνουν περαιτέρω τις πιέσεις στην αγορά.
Το Χρηματιστήριο Σιτηρών του Ροζάριο (Rosario Grain Exchange) αναθεώρησε προς τα πάνω την εκτίμησή του για τη συγκομιδή σιταριού της Αργεντινής το 2025-26, στους 23 εκατ. μετρικούς τόνους, αυξημένους κατά 3 εκατ. από την προηγούμενη πρόβλεψη, λόγω των υψηλών αποδόσεων που ευνοήθηκαν από την αφθονία εδαφικής υγρασίας.
«Αν η συγκομιδή φτάσει σε αυτό το επίπεδο, θα ξεπεράσει το ιστορικό ρεκόρ», τόνισαν αναλυτές της Commodity Insights.
Η ίδια εταιρεία αναθεώρησε ανοδικά και την πρόβλεψή της για την παραγωγή σιταριού της Αυστραλίας, στους 35,2 εκατ. μετρικούς τόνους για το εμπορικό έτος 2025-26, από προηγούμενη εκτίμηση 33,7 εκατ. τόνων, βάσει των καλύτερων αποδόσεων που αναμένονται.
Θετικές προοπτικές
Η Ρωσία έχει συγκομίσει φέτος μεγάλη σοδειά σιταριού, η οποία πλέον κατευθύνεται στις αγορές εξαγωγών. Οι αναλυτές της αγοράς εκτιμούν ότι οι ρωσικές εξαγωγές σιταριού θα ενισχυθούν βραχυπρόθεσμα, λόγω της αυξημένης προσφοράς που δημιουργεί η άφθονη παραγωγή.
Ο αναλυτής της SovEcon, Αντρέι Σίζοφ, σημείωσε ότι οι ρωσικές αποστολές σιταριού έχουν ήδη αρχίσει να αποκτούν δυναμική εν μέσω αυξανόμενης παγκόσμιας ζήτησης, ενώ οι εξαγωγές αναμένεται να επιταχυνθούν περαιτέρω τον Οκτώβριο. Ο Σίζοφ προβλέπει ότι οι εξαγωγές σιταριού της Ρωσίας τον Οκτώβριο θα φτάσουν τους 4,7–5,2 εκατομμύρια μετρικούς τόνους, έναντι 5,6 εκατομμυρίων τον Οκτώβριο του 2024.
Την ίδια ώρα, η ζήτηση για σιτάρι στην Αίγυπτο αναμένεται επίσης να αυξηθεί τον Οκτώβριο, ενισχυόμενη από την ενδυνάμωση του αιγυπτιακού νομίσματος.
«Οι εισαγωγές σιταριού θα φτάσουν τουλάχιστον τα 12,5 εκατομμύρια μετρικούς τόνους για το εμπορικό έτος 2025-26, και η ζήτηση για ρωσικό σιτάρι αναμένεται να αυξηθεί», ανέφερε Αιγύπτιος έμπορος σιταριού.