Οι ανεπτυγμένες οικονομίες περιορίζουν τη βοήθεια, ενώ η Κίνα την αυξάνει θεαματικά
Η νέα έκθεση για την Παρακολούθηση και Αξιολόγηση της Αγροτικής Πολιτικής 2025, που δημοσιεύθηκε από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), αποκαλύπτει σημαντικές διαφορές στο βαθμό και τον τύπο υποστήριξης που παρέχουν οι κυβερνήσεις στους αγρότες τους.
Ενώ ορισμένες χώρες διατηρούν υψηλά επίπεδα προστασίας και επιδοτήσεων, άλλες έχουν μειώσει την άμεση βοήθεια υπέρ μέσων που στρεβλώνουν λιγότερο το εμπόριο και την παραγωγή.
Οι χώρες με τη μεγαλύτερη και τη λιγότερη υποστήριξης
Σύμφωνα με μελέτη, η Ελβετία, η Νορβηγία, η Ισλανδία και η Νότια Κορέα ηγούνται παγκοσμίως όσον αφορά τη δημόσια υποστήριξη του γεωργικού τομέα, με τις επιδοτήσεις να αντιπροσωπεύουν μεταξύ 40% και 49% του ακαθάριστου γεωργικού εισοδήματος.
Αυτές οι χώρες διατηρούν πολιτικές εγγυημένων τιμών και επιδοτήσεις που συνδέονται με την παραγωγή, ενώ παράλληλα αυξάνουν τα μέτρα που στοχεύουν στο περιβάλλον και την αγροτική ευημερία.
Στο αντίθετο άκρο του φάσματος βρίσκονται η Αργεντινή, το Βιετνάμ και η Ινδία, όπου οι γεωργικές πολιτικές συνεχίζουν να δημιουργούν καθαρά φορολογικά έσοδα για τον τομέα.
Στην περίπτωση της Ινδίας, ο ΟΟΣΑ τονίζει ότι το 95% της στήριξής του προς τους παραγωγούς αποτελείται από δυνητικά στρεβλωτικά μέτρα, που στοχεύουν στη διατήρηση χαμηλών τιμών τροφίμων για τους καταναλωτές στις αστικές περιοχές.
Εν τω μεταξύ η Αυστραλία, η Χιλή και οι ΗΠΑ έχουν χαμηλότερα επίπεδα δημόσια στήριξης μεταξύ των ανεπτυγμένων χωρών, με βοήθεια μικρότερη από 1% του γεωργικού εισοδήματος, η οποία επικεντρώνεται σχεδόν αποκλειστικά στις ασφάλειες, την έρευνα και τις αγροτικές υποδομές.
Παγκόσμιες τάσεις: λιγότερη στρεβλωτική βοήθεια, περισσότερη βιωσιμότητα
Ενώ οι περισσότερες χώρες έχουν μειώσει το ποσοστό της βοήθειας σε σχέση με το εισόδημα του τομέα, η Κίνα παραμένει η εξαίρεση. Η στήριξή της προς τους παραγωγούς αυξήθηκε από 5% την περίοδο 2000-2002 σε 13% την περίοδο 2022-2024, κατατάσσοντάς την μεταξύ των υψηλότερων αυξήσεων που έχει καταγράψει ο ΟΟΣΑ.
Συνολικά η έκθεση δείχνει ότι οι αναδυόμενες οικονομίες – με κινητήρια δύναμη την Κίνα – έχουν αυξήσει το επίπεδο γεωργικής στήριξης τα τελευταία χρόνια, ενώ στις χώρες του ΟΟΣΑ αυτό ο ποσοστό έχει μειωθεί λόγω της αύξησης της παραγωγής και του εισοδήματος στον τομέα.
Η Ιαπωνία, η Ελβετία και η Κορέα συγκαταλέγονται στις χώρες που επενδύουν περισσότερο σε γενικές υπηρεσίες για τον τομέα, με επίπεδα που υπερβαίνουν το 7% της αξίας παραγωγής. Ένα σημαντικό μέρος αυτών των κεφαλαίων διατίθεται σε γεωργικές υποδομές, αν και ξεχωρίζουν επίσης οι επενδύσεις στην καινοτομία και τη γνώση, φτάνοντας έως και το 4,2% της αξίας παραγωγής σε χώρες όπως η Ελβετία και η Νορβηγία.
Αναφορικά με την Ευρωπαϊκή Ένωση, ο ΟΟΣΑ υπογραμμίζει την αυξανόμενη έμφαση ΚΓΠ στους κλιματικούς και κοινωνικούς στόχους. Τα οικολογικά προγράμματα αντιπροσωπεύουν πλέον περισσότερο από 20% έως άμεσων πληρωμών, ενώ τουλάχιστον το 10% του προϋπολογισμού διατίθεται στην αναδιανεμητική στήριξη για μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις.
Ο ΟΟΣΑ δίνει επίσης έμφαση στην ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Συστήματος Γεωργικής Καινοτομίας (AKIS), το οποίο συντονίζει περισσότερες από 4.000 επιχειρησιακές ομάδες στην εφαρμοσμένη έρευνα και την ψηφιοποίηση της γεωργίας.
Η έκθεση υπογραμμίζει ότι η στήριξη που βασίζεται σε κριτήρια που συνδέονται με την παραγωγή – όπως περιβαλλοντικά ή κοινωνικά κριτήρια – εξακολουθεί να αποτελεί μειονότητα, αν και επεκτείνεται σε χώρες όπως η Ελβετία και το Μεξικό, οι οποίες ξεχωρίζουν για τη σύνδεση μέρους της βοήθειας τους με στόχους βιωσιμότητας και αγροτικής ευημερίας.