Η Ευρώπη ξαναγράφει τους κανόνες της βιολογικής γεωργίας ένα ήσυχο αλλά καθοριστικό παζλ πολιτικής στις Βρυξέλλες
Στις Βρυξέλλες, πίσω από τις κλειστές πόρτες των συνεδριακών αιθουσών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, διαμορφώνεται αυτή την εβδομάδα μια από τις πιο αθόρυβες αλλά στρατηγικά κρίσιμες συζητήσεις για το μέλλον της ευρωπαϊκής γεωργίας. Η αναθεώρηση του Κανονισμού για τη Βιολογική Παραγωγή – της βασικής πράξης που τέθηκε σε εφαρμογή πριν από τρία χρόνια – έχει πλέον εισέλθει σε μια φάση όπου οι διαφωνίες, οι τεχνικές λεπτομέρειες και οι διαφορετικές φιλοσοφίες παραγωγής αποκτούν βαρύτητα δυσανάλογη του χαμηλού δημόσιου προφίλ τους.
Στο επίκεντρο των διαβουλεύσεων βρέθηκαν ο Επίτροπος Γεωργίας Christophe Hansen, ο Gijs Schilthuis, ο Johan van Gruijthuijsen, η Elisabeth Werner και η Maxi Espeter από τη DG AGRI, τους οποίους πλαισίωσαν στελέχη και ειδικοί της IFOAM Organics Europe. Η συνάντηση δεν ήταν μια τυπική ανταλλαγή απόψεων μεταξύ θεσμών και ενδιαφερομένων μερών· ήταν μια προσπάθεια διαμόρφωσης μιας νέας ισορροπίας ανάμεσα στην ανάγκη για αξιοπιστία και στην απαίτηση για λειτουργικότητα.
Αυτό που πλέον γίνεται ξεκάθαρο είναι ότι η επικείμενη αναθεώρηση, συνοδευόμενη από την τροποποίηση της δευτερογενούς νομοθεσίας και τη σύνταξη ενός νέου EU Organic Action Plan, δεν θα αποτελέσει μια απλή τεχνική άσκηση. Θα καθορίσει, σε μεγάλο βαθμό, το μοντέλο στο οποίο θα στηριχθεί η ευρωπαϊκή βιολογική γεωργία την επόμενη δεκαετία· ένα μοντέλο που φιλοδοξεί να αυξήσει τη συμβολή του σε μια αγορά που ήδη υπερβαίνει τα 55 δισεκατομμύρια ευρώ σε αξία σε επίπεδο ΕΕ.
Από την πλευρά της IFOAM Organics Europe, το μήνυμα εκφράστηκε με ιδιαίτερη σαφήνεια: οι κανόνες χρειάζονται ανανέωση αλλά όχι αποδυνάμωση. Η οργάνωση επεσήμανε ότι η βιολογική γεωργία αντλεί την κοινωνική της νομιμοποίηση από το υψηλό επίπεδο εμπιστοσύνης που έχει χτιστεί μέσα από αυστηρούς, διαφανείς και συνεκτικούς κανόνες. Όπως ειπώθηκε χαρακτηριστικά στη συζήτηση, αυτό το κεφάλαιο εμπιστοσύνης δεν επιτρέπεται να διαβρωθεί από υπερβολική ευελιξία ή από ρυθμιστικά κενά που θα μπορούσαν να διαστρεβλώσουν τον ανταγωνισμό.
Παράλληλα, τα σημεία όπου απαιτείται βελτίωση παραμένουν υπαρκτά και πιεστικά. Οι κανόνες για τις εισαγωγές, οι διατάξεις για τη συλλογική πιστοποίηση μικρών παραγωγών, τα πρότυπα στην ευζωία των ζώων και οι κανόνες για τα οργανικά συστατικά υψηλής διατροφικής αξίας συνιστούν πεδία όπου η πολυπλοκότητα και η ασάφεια δημιουργούν ανασφάλεια και αδικαιολόγητη γραφειοκρατία. Στις συστάσεις των οργανώσεων επισημάνθηκε επίσης η ανάγκη για στενότερη ευθυγράμμιση μεταξύ του βασικού Κανονισμού, των εκτελεστικών πράξεων, αλλά και των κατευθύνσεων του νέου Σχεδίου Δράσης.
Το κλίμα που διαμορφώθηκε στις συζητήσεις έδειξε πως η αναθεώρηση αυτή δεν αποσκοπεί σε μια θεαματική ανατροπή του ισχύοντος πλαισίου, αλλά σε μια προσεκτική προσαρμογή του, έτσι ώστε οι βιολογικοί παραγωγοί και οι επιχειρήσεις να μπορούν να αφοσιωθούν περισσότερο στην παραγωγή και λιγότερο στην αποκωδικοποίηση κανονισμών. Το διακύβευμα είναι απλό και συγχρόνως καθοριστικό: να διατηρηθεί ο υψηλός πήχης αξιοπιστίας, ενώ περιορίζεται το κόστος συμμόρφωσης.
Οι επόμενοι μήνες θα δείξουν εάν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι εκπρόσωποι του κλάδου θα καταφέρουν να καταλήξουν σε ένα κείμενο που να ανταποκρίνεται τόσο στις ανάγκες της αγοράς όσο και στις απαιτήσεις της καθημερινής παραγωγής. Εκείνο που αναγνωρίζεται ήδη είναι πως η αναθεώρηση του Κανονισμού, παρά τον τεχνικό της χαρακτήρα, θα επηρεάσει ουσιαστικά την πορεία ενός τομέα που έχει εξελιχθεί σε σταθερό πυλώνα της ευρωπαϊκής αγροδιατροφικής οικονομίας.
Καθώς οι διαβουλεύσεις προχωρούν, το ζητούμενο δεν είναι μόνο οι αλλαγές που θα υιοθετηθούν, αλλά κυρίως ο τρόπος με τον οποίο θα εφαρμοστούν ώστε να διατηρηθεί η συνέπεια και η λειτουργικότητα ενός συστήματος που έχει συμβάλει στη σταδιακή ενίσχυση της βιολογικής παραγωγής σε ολόκληρη την Ευρώπη.