Οι χώρες παραγωγής ρυζιού στην ΕΕ ιδρύουν τη συμμαχία EURice για ενιαία στάση απέναντι στις εισαγωγές, το εμπόριο και τη νέα ΚΑΠ.
Η ανακοίνωση της δημιουργίας μιας μόνιμης συμμαχίας μεταξύ των βασικών χωρών παραγωγής ρυζιού της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν αποτελεί απλώς μία ακόμη ευρωπαϊκή πρωτοβουλία. Αντιθέτως, σηματοδοτεί μια σπάνια στιγμή πολιτικής σύμπραξης σε έναν τομέα όπου οι γεωπολιτικές πιέσεις, οι εμπορικές ανισορροπίες και οι περιβαλλοντικές απαιτήσεις συγκλίνουν με τρόπο που αναγκάζει τις κυβερνήσεις να κινηθούν συντονισμένα.
Η νέα πλατφόρμα συνεργασίας, η «EURice Alliance», συγκροτείται από χώρες που αντιπροσωπεύουν τη μεγάλη πλειονότητα της ευρωπαϊκής παραγωγής ρυζιού. Αντί για σιωπηρές τεχνικές διαβουλεύσεις, οι κυβερνήσεις επιλέγουν πλέον μια πιο πολιτική και οργανωμένη στάση, αναγνωρίζοντας ότι ο κλάδος βρίσκεται μπροστά σε προκλήσεις που υπερβαίνουν τις δυνατότητες της εθνικής πολιτικής.
Στο επίκεντρο αυτής της κινητοποίησης βρίσκεται η αυξανόμενη πίεση από τις ασιατικές εισαγωγές, κυρίως από χώρες που απολαμβάνουν μηδενικούς δασμούς και ενισχυμένη πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά. Οι παραγωγοί επισημαίνουν ότι καλούνται να ανταγωνιστούν προϊόντα με πολύ χαμηλότερο κόστος παραγωγής και με πρακτικές που δεν είναι συμβατές με τα υψηλά ευρωπαϊκά εργασιακά ή περιβαλλοντικά πρότυπα.
Την ίδια στιγμή, οι ευρωπαϊκές εξαγωγές παραμένουν σημαντικά χαμηλότερες από τις δυνατότητές τους, περιορισμένες από ένα διεθνές περιβάλλον όπου η χαμηλή τιμή υπερισχύει της ποιότητας. Οι χώρες παραγωγής εκτιμούν ότι η Ευρώπη δεν έχει αξιοποιήσει πλήρως το συγκριτικό της πλεονέκτημα: την παραγωγή ρυζιού υψηλής ποιότητας που μπορεί να απευθυνθεί σε εξειδικευμένες αγορές και απαιτητικούς καταναλωτές.
Παράλληλα, ο ευρωπαϊκός τομέας ρυζιού διαθέτει μια ακόμα, συχνά υποτιμημένη διάσταση. Τα ριζοχώραφα λειτουργούν ως οικοσυστημικά αποθέματα, αποτελώντας κρίσιμες ζώνες υγροτόπων, φιλοξενώντας μοναδική βιοποικιλότητα και συμβάλλοντας στη διαχείριση των υδάτων. Η περιβαλλοντική αυτή αξία ενισχύει την επιχειρηματολογία υπέρ της προστασίας της ευρωπαϊκής παραγωγής.
Πέρα όμως από τα οικολογικά επιχειρήματα, οι χώρες της συμμαχίας θέτουν στο τραπέζι ένα ακόμη κρίσιμο ζήτημα: τη σύνδεση του μέλλοντος του κλάδου με τη νέα ΚΑΠ μετά το 2027. Η ανάγκη για επαρκείς χρηματοδοτικούς πόρους, για μηχανισμούς αντιμετώπισης των διεθνών πιέσεων και για πολιτικές που λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες του ρυζιού βρίσκεται στον πυρήνα των διεκδικήσεων.
Το πλαίσιο λειτουργίας της συμμαχίας, με ετήσια περιστρεφόμενη προεδρία, αποκαλύπτει πρόθεση συστηματικού συντονισμού και όχι απλώς ευκαιριακών παρεμβάσεων. Αν θα καταφέρει να επηρεάσει ουσιαστικά τις ευρωπαϊκές εμπορικές πολιτικές ή να διαμορφώσει το σκηνικό της επόμενης προγραμματικής περιόδου, μένει να φανεί. Ωστόσο, η ίδια η ίδρυσή της δείχνει ότι οι χώρες παραγωγής διεκδικούν πλέον ενιαία φωνή και πιο δυναμική παρουσία στο ευρωπαϊκό προσκήνιο.
Προς το παρόν, η συζήτηση γύρω από τον τομέα του ευρωπαϊκού ρυζιού λειτουργεί ως καθρέφτης ευρύτερων προκλήσεων: της ανάγκης για ισορροπία μεταξύ ανοιχτών αγορών και προστασίας της παραγωγής, της διασφάλισης περιβαλλοντικών προτύπων και της οικονομικής βιωσιμότητας των ευρωπαίων αγροτών. Το πώς θα διαμορφωθεί αυτή η ισορροπία τους επόμενους μήνες θα καθορίσει όχι μόνο την εξέλιξη της συμμαχίας, αλλά και τον ρόλο του ρυζιού στη μελλοντική ευρωπαϊκή αγροτική πολιτική.