Ποιοι τομείς θα καλυφθούν από την πολιτική εξακολουθούν να είναι ασαφείς
Οι αξιωματούχοι της ΕΕ για το κλίμα εξετάζουν επί του παρόντος πώς να αναπτύξουν έναν λεγόμενο μηχανισμό προσαρμογής των συνόρων άνθρακα (CBAM) στα εισαγόμενα αγαθά, στο πλαίσιο της εμβληματικής πρωτοβουλίας Πράσινης Συμφωνίας του μπλοκ, και αποδεικνύεται ότι αποτελεί περίπλοκη διαδικασία.
Η ιδέα του περιορισμού των δασμών στις εισαγωγές που δεν πληρούν ορισμένα κριτήρια βιωσιμότητας υπάρχει εδώ και πολύ καιρό, αλλά μόνο υπό την ηγεσία της Ursula von der Leyen η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το μετέτρεψε σε πολιτική δέσμευση.
Στο πλαίσιο της εμβληματικής πολιτικής της εκτελεστικής της εταιρείας, η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, ο σχεδιασμός ενός φόρου στα σύνορα άνθρακα - που αναφέρεται ως «μηχανισμός προσαρμογής» για την εξάλειψη των αρνητικών συνόλων που σχετίζονται με τη φορολογία - έγινε προτεραιότητα.
Οι εργασίες συνεχίζονται ακόμη στο παρασκήνιο για τη σύνταξη της CBAM, καθώς το μέσο πρέπει να συμμορφώνεται με τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ), για την αποτροπή εμπορικών διαφορών, αλλά και αρκετά αποτελεσματικό για την προώθηση των πράσινων αρχών της ΕΕ, τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά.
Μια δημόσια διαβούλευση σχετικά με το πώς θα έπρεπε να είναι η πολιτική και τις εισαγωγές που πρέπει να στοχεύει έκλεισε στα τέλη Οκτωβρίου και η Επιτροπή σχεδιάζει ακόμη να δημοσιεύσει την πρότασή της το δεύτερο τρίμηνο του 2021.
Ποιοι τομείς θα καλυφθούν από την πολιτική εξακολουθούν να είναι ασαφείς.
«Ο κίνδυνος διαρροής άνθρακα σημαίνει είτε ότι η παραγωγή μεταφέρεται από την ΕΕ σε άλλες χώρες με χαμηλότερες φιλοδοξίες για μείωση των εκπομπών ή ότι τα προϊόντα της ΕΕ αντικαθίστανται από εισαγωγές με μεγαλύτερη ένταση άνθρακα», δήλωσε η Επιτροπή στη δημόσια διαβούλευση.
Ένας μηχανισμός προσαρμογής των συνόρων άνθρακα (CBAM) θα διασφαλίσει ότι η τιμή των εισαγωγών «αντικατοπτρίζει με μεγαλύτερη ακρίβεια την περιεκτικότητά τους σε άνθρακα», πρόσθεσε η Επιτροπή.
Βασικά, το επίπεδο του φόρου θα κυμαινόταν ανάλογα με την τιμή των δικαιωμάτων εκπομπής CO2 στο σύστημα εμπορίας εκπομπών, την αγορά άνθρακα της ΕΕ. Οι πηγές της ΕΕ αναφέρουν ότι αυτό είναι απαραίτητο για να διασφαλιστεί ότι ο φόρος είναι συμβατός με τους κανόνες του ΠΟΕ, καθώς οι ξένοι εξαγωγείς θα έχουν την ίδια θέση με τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες.
Όμως, η θεμελιώδης λογική πίσω από τις προσπάθειες των εκτελεστικών συνόρων της ΕΕ - ότι οι τρίτες χώρες και οι περιοχές ενδέχεται να μην αντικατοπτρίζουν την εστίαση του μπλοκ στη βιωσιμότητα χωρίς επιπλέον ώθηση - αλλάζει σχεδόν συνεχώς.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δύο μηνών, η Κίνα, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα έχουν κάνει όλες τις δεσμεύσεις για αποβολή εκπομπών διαφορετικών μεγεθών, ενώ η νίκη του Τζο Μπάιντεν στον προεδρικό αγώνα των ΗΠΑ σχεδόν σίγουρα θα αλλάξει την κλιματική πολιτική της Ουάσινγκτον.
Αυτό ώθησε τον κλιματικό τσάρο της Επιτροπής, Frans Timmermans, να ισχυριστεί αυτήν την εβδομάδα ότι «το επίπεδο του μηχανισμού προσαρμογής των συνόρων άνθρακα και η ένταση της χρήσης του θα εξαρτηθούν από τους διεθνείς εταίρους μας».
«Αν κάνουν το ίδιο πράγμα όπως κάνουμε, εάν θέλουν να δείξουν την ίδια φιλοδοξία και να πάνε προς την ίδια κατεύθυνση, η ανάγκη για αυτό θα είναι λιγότερη», είπε στους συμμετέχοντες στην ετήσια Ευρωπαϊκή Διάσκεψη Κορυφής για τις επιχειρήσεις.
Ο Mauro Petriccione, επικεφαλής της Διεύθυνσης Κλίματος της Επιτροπής, δήλωσε στην ίδια σύνοδο κορυφής ότι τώρα δημιουργείται ένας «σύλλογος ουδετερότητας για το κλίμα», αναφέροντας την Κίνα, την Ιαπωνία και μια πιθανή εκκρεμότητα ανακοίνωση από τον Καναδά ως θετικά βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση.
Η συζήτηση είναι φθηνή
Ωστόσο, οι δεσμεύσεις για το κλίμα φτάνουν μέχρι τώρα. Η Κίνα έχει ήδη επικριθεί για το ότι δεν συμπεριλαμβάνει εκπομπές εκτός CO2, ενώ υπάρχουν αμφιβολίες για το πόσο μπορεί να επιτύχει ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ Μπάιντεν νωρίς στην προεδρία του, δεδομένης της αντίθεσης στη Γερουσία.
Πολλές παγκόσμιες εκπομπές βρίσκονται ακόμη στο τραπέζι: η Ρωσία, η Ινδία, η Βραζιλία και η Αυστραλία έχουν δείξει λίγη όρεξη μέχρι στιγμής να ενισχύσουν τις δεσμεύσεις τους, αυξάνοντας την πιθανότητα της ΕΕ να επιβάλει τον συνοριακό φόρο μόλις επιλυθούν οι λεπτομέρειες.
Η εξασφάλιση της έγκρισης του ΠΟΕ θα είναι προκλητική, αλλά σύμφωνα με τον Simone Tagliapietra, έναν ενεργειακό εμπειρογνώμονα στο think tank Breugel, η υποστήριξη πιο κοντά στο σπίτι θα είναι πιο εύκολο να συγκεντρωθεί, δεδομένων των στενών δεσμών της πολιτικής για το κλίμα με την αγορά εργασίας.
Δημιουργία του μηχανισμού
Μια μελέτη από την Ομάδα Ενεργειακής Πολιτικής του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ εξέτασε πρόσφατα πώς μπορεί να σχεδιαστεί ο μηχανισμός ώστε να αντικατοπτρίζει με μεγαλύτερη ακρίβεια πόσες εταιρείες εκπομπών παράγουν πραγματικά.
Σε ένα σενάριο, η Επιτροπή θα μπορούσε να αποφασίσει να μειώσει τους δασμούς για ένα συγκεκριμένο προϊόν από μια συγκεκριμένη χώρα και απλώς να αναλάβει την τιμή έντασης άνθρακα αυτών των εισαγωγών. Οι συγγραφείς της μελέτης επιμένουν ότι η μεθοδολογία «αντιβαίνει στην οικονομική λογική της τιμολόγησης του άνθρακα».
Ο Michael Mehling, ένας από τους συγγραφείς, δήλωσε στο EURACTIV ότι το CBAM δεν πρέπει να είναι ενιαίο για όλες τις επιλογές και θα πρέπει να προσφέρει ευελιξία στις εταιρείες, οι οποίες με τη σειρά τους θα πρέπει να ενισχύσουν την πολιτική.
Πληρωμή των λογαριασμών
Το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ υπολογίζει ότι η CBAM θα μπορούσε να αποφέρει ετήσια έσοδα μεταξύ 5-14 δισεκατομμυρίων ευρώ, ανάλογα με το εύρος και την ένταση. Αυτό που πρέπει να γίνει με αυτά τα έσοδα είναι πιθανό να είναι ένα θέμα μεγάλης συζήτησης.
Στο πλαίσιο της πρότασής της για ταμείο ανάκτησης νωρίτερα αυτό το έτος, η Επιτροπή δήλωσε ότι τα έσοδα της CBAM θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την εξόφληση μέρους των 750 δισεκατομμυρίων ευρώ σε κεφάλαια που το ίδρυμα πρόκειται να δανειστεί στις κεφαλαιαγορές τους επόμενους μήνες.
Ωστόσο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σταμάτησε να δίνει την έγκρισή του σε αυτήν την πτυχή του σχεδίου αποπληρωμής και η Επιτροπή έχει κληθεί από άλλους ενδιαφερόμενους να μην χρησιμοποιήσουν τα κονδύλια για οτιδήποτε άλλο εκτός από τα προγράμματα απαλλαγής από τον άνθρακα.