Έρχεται "ψαλίδι" στις επιδοτήσεις - Περικοπές στην χρηματοδότηση
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εστιάζει σε πρόταση για έναν κεντρικό προϋπολογισμό ύψους 1,717 τρισεκατομμυρίων ευρώ για την επταετή περίοδο που ξεκινά το 2028, καθώς οι διαφωνίες για τον τελικό αριθμό κορυφώθηκαν το βράδυ της Τρίτης.
Το εν λόγω ποσό — το οποίο περιλαμβάνεται σε έγγραφο που είδε το POLITICO και για το οποίο υπήρχε έντονη διαπραγμάτευση μεταξύ ανώτατων στελεχών της Επιτροπής στις Βρυξέλλες λίγες ώρες πριν την επίσημη ανακοίνωση του σχεδίου — θα σηματοδοτούσε αύξηση της δημοσιονομικής ισχύος της ΕΕ σε σύγκριση με τον τελευταίο προϋπολογισμό που κάλυπτε την περίοδο από το 2021.
Σύμφωνα με το Politico, εφόσον τα μέλη της Επιτροπής, υπό την ηγεσία της Προέδρου Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, καταλήξουν σε αυτό το ποσό τις επόμενες ώρες, η συνολική δαπάνη θα ανέλθει στο 1,23% του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος για την επταετία από το 2028, σε σύγκριση με περίπου 1,1% κατά την τρέχουσα περίοδο.
Το ποσό επιβεβαιώθηκε από τέσσερις αξιωματούχους και διπλωμάτες της ΕΕ, ωστόσο, αποδεικνύοντας πόσο ευαίσθητο παραμένει το τελικό νούμερο, ακόμη και η πλειονότητα των 27 επιτρόπων δεν το είχε δει έως αργά το βράδυ της Τρίτης. Οι επίτροποι θα συνεδριάσουν το πρωί της Τετάρτης για την τελική έγκριση. Η Επιτροπή αρνήθηκε να σχολιάσει.
Το συνολικό ποσό εκφράζεται σε τιμές του 2025 και συγκρίνεται με έναν προϋπολογισμό 1,2 τρισεκατομμυρίων ευρώ για την περίοδο 2021–2027 σε τρέχουσες τιμές.
Οι διαπραγματεύσεις εντός της Επιτροπής συνεχίστηκαν έως αργά το βράδυ της Τρίτης και οι αξιωματούχοι προειδοποίησαν ότι οι αριθμοί μπορεί ακόμη να αλλάξουν. Η φον ντερ Λάιεν θα παρουσιάσει την πρόταση αργότερα την Τετάρτη. Μια προγραμματισμένη σημαντική αύξηση σε σύγκριση με την προηγούμενη επταετία δεν θεωρείται ασυνήθιστη σε αυτό το στάδιο, καθώς τα εθνικά κράτη αναμένεται να προβούν σε περικοπές πριν από την τελική τους έγκριση έως το τέλος του 2027.
Το μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού σχηματίζεται από τις συνεισφορές των 27 κρατών-μελών της ΕΕ, με μικρότερες πηγές εσόδων, όπως οι δασμοί και ένας φόρος στο πλαστικό, να συμπληρώνουν το τελικό ποσό.
Αρκετές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας — της μεγαλύτερης και ισχυρότερης οικονομίας του μπλοκ — έχουν ήδη προειδοποιήσει κατά της διεύρυνσης του προϋπολογισμού της ΕΕ σε μια περίοδο όπου οι ψηφοφόροι σε ολόκληρη την Ευρώπη στρέφονται ολοένα και περισσότερο προς λαϊκιστικές και αντιευρωπαϊκές δυνάμεις.
Ο προϋπολογισμός της ΕΕ, γνωστός ως Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, καλύπτει όλες τις δαπάνες της ΕΕ — από επιδοτήσεις σε αγρότες έως αναπτυξιακή βοήθεια, πολιτιστικά έργα και έργα υποδομής στις μεταφορές.
Λιγότερα για τη γεωργία, περισσότερα για την άμυνα
Αντιμέτωπη με χαμηλή ανάπτυξη και μια αυξανόμενη λίστα δαπανών, η φον ντερ Λάιεν δήλωσε στους επιτρόπους νωρίτερα την Τρίτη ότι θα υπάρξουν περικοπές χρηματοδότησης σε προγράμματα σε όλους τους τομείς.
Η βασική της ιδέα είναι να ανακατευθύνει τη χρηματοδότηση μακριά από τις παραδοσιακές προτεραιότητες της ΕΕ — τη γεωργία και την περιφερειακή ανάπτυξη — προς νέες, όπως η άμυνα και η καινοτομία.
Η Τετάρτη θα σηματοδοτήσει την έναρξη διαπραγματεύσεων διάρκειας άνω των δύο ετών μεταξύ κυβερνήσεων και Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Οι 27 κυβερνήσεις της ΕΕ πρέπει να εγκρίνουν ομόφωνα το σχέδιο.
Θα είναι δύσκολο να πείσει η φον ντερ Λάιεν. Εκτός από τις επιφυλάξεις της Γερμανίας, η Γαλλία — η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία — επίσης δεν είναι διατεθειμένη να αυξήσει τη συνεισφορά της, δεδομένου του αυξανόμενου ελλείμματος και του διογκούμενου χρέους της. Την Τρίτη, ο Γάλλος πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού ανακοίνωσε εθνικό προϋπολογισμό για εξοικονόμηση 43,8 δισεκατομμυρίων ευρώ — και αμέσως απειλήθηκε με ανατροπή από το κοινοβούλιο.
Η Επιτροπή προβλέπεται να κατανείμει 946 δισεκατομμύρια ευρώ στο «κοινωνικό μοντέλο της Ευρώπης και την ποιότητα ζωής», που ενδέχεται να περιλαμβάνει την περιφερειακή πολιτική και την κοινή αγροτική πολιτική, οι οποίες επί του παρόντος αποτελούν τα δύο τρίτα του προϋπολογισμού της ΕΕ. Αν επιβεβαιωθούν οι αριθμοί, οι επιδοτήσεις στους αγρότες και οι πληρωμές προς φτωχότερες περιφέρειες — που αποτελούσαν τον βασικό κορμό του προϋπολογισμού της ΕΕ επί δεκαετίες — θα αντιπροσωπεύουν σημαντικά μικρότερο ποσοστό της συνολικής δαπάνης τα επόμενα χρόνια.
Αν επιβεβαιωθούν τα στοιχεία που είδε το POLITICO, η Επιτροπή προβλέπεται επίσης να κατανείμει 522 δισεκατομμύρια ευρώ στην «ανταγωνιστικότητα, ευημερία και ασφάλεια», 190 δισεκατομμύρια ευρώ στη «Παγκόσμια Ευρώπη», που περιλαμβάνει αναπτυξιακή βοήθεια και υποστήριξη προς γειτονικές χώρες, και 107 δισεκατομμύρια ευρώ σε ένα κονδύλι με την ονομασία «διοίκηση» που καλύπτει τους μισθούς των υπαλλήλων της ΕΕ.
Ένα ειδικό εκτός προϋπολογισμού ταμείο για την Ουκρανία θα ανέρχεται σε 88 δισεκατομμύρια ευρώ για τα επόμενα επτά έτη.
Ξεχωριστά, η Επιτροπή θα προτείνει τρεις νέους φόρους που θα στοχεύουν ηλεκτρονικά απόβλητα, προϊόντα καπνού και εταιρείες στην ΕΕ με κύκλο εργασιών άνω των 50 εκατομμυρίων ευρώ, προκειμένου να εξοφλήσει το κοινό χρέος της μετά την πανδημία. Οι αποπληρωμές αναμένεται να κοστίζουν από 25 έως 30 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, αρχής γενομένης από το 2028.