Η Ε.Ε. προτάσσει τα καθεστώτα ποιότητας ως στρατηγική για την ανάπτυξη της υπαίθρου ο πλούτος της Ευρώπης διαθέτει ονοματεπώνυμο
Στο τραπέζι της Ευρώπης, κάθε προϊόν αφηγείται μια ιστορία. Η ελιά Καλαμών φέρει το φως της Ελλάδας , το Προσούτο Πάρμας την παράδοση της ιταλικής ωρίμανσης, το Manchego τους αιώνες της ισπανικής κτηνοτροφίας, το πεπόνι Cavaillon τα αρώματα της Προβηγκίας και το Moselle Luxembourgeoise την κομψότητα των βορείων αμπελώνων. Δεν πρόκειται για απλές γεύσεις, αλλά για ζωντανές γεωγραφικές ταυτότητες που ενσαρκώνουν την ποιοτική υπεροχή και τη γαστρονομική κληρονομιά της Ευρώπης.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο Eυρωπαίος Eπίτροπος γεωργίας Christophe Hansen εγκαινίασε το Συνέδριο Παραγωγών Προστατευόμενων Ονομασιών, επισημαίνοντας πως τα καθεστώτα ΠΟΠ, ΠΓΕ και ΓΕ δεν αποτελούν μόνο δείκτες ποιότητας, αλλά βασικούς πυλώνες μιας δίκαιης, ανθεκτικής και εξωστρεφούς αγροτικής οικονομίας. Σε μια περίοδο αβεβαιότητας για τον ευρωπαϊκό αγροδιατροφικό τομέα, τα προϊόντα με γεωγραφική ένδειξη δεν είναι απλώς σύμβολα πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά μοχλοί οικονομικής και κοινωνικής ανθεκτικότητας.
Με πάνω από 3.660 κατοχυρωμένες ονομασίες, τα συστήματα γεωγραφικών ενδείξεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποφέρουν ετήσια έσοδα 75 δισεκατομμυρίων ευρώ, παρέχοντας στους παραγωγούς ένα μέσο πλεονέκτημα τιμής 2,23 φορές υψηλότερο σε σχέση με τα αντίστοιχα μη κατοχυρωμένα προϊόντα. Ο Ευρωπαίος Επίτροπος χαρακτήρισε τις γεωγραφικές ενδείξεις «αυθεντική ευρωπαϊκή επιτυχία», τονίζοντας ότι η διατήρηση και ενίσχυση των καθεστώτων αυτών συνιστά βασική προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ωστόσο, τα στατιστικά αποκαλύπτουν και αδυναμίες. Σύμφωνα με τα ευρήματα πρόσφατης έρευνας του Ευρωβαρόμετρου, ενώ το 56% των Ευρωπαίων αναγνωρίζουν το λογότυπο της βιολογικής γεωργίας, μόλις το 19% δηλώνει εξοικείωση με τα λογότυπα ΠΟΠ και ΠΓΕ. Το χάσμα αυτό δείχνει την επείγουσα ανάγκη για ενίσχυση της ενημέρωσης και προβολής των καθεστώτων ποιότητας τόσο στους παραγωγούς όσο και στους καταναλωτές.
Ο Hansen εισηγήθηκε τη δημιουργία ετήσιων βραβείων Γεωγραφικών Ενδείξεων της Ε.Ε., στα πρότυπα του βραβείου για τα βιολογικά προϊόντα, με κατηγορίες όπως η εξαγωγική επίδοση, η βιωσιμότητα και η καινοτόμος επικοινωνία. Παράλληλα, αναφέρθηκε στη δυνητική συνεργασία με σούπερ μάρκετ, ώστε τα προϊόντα με ΓΕ να αποκτήσουν μεγαλύτερη ορατότητα στα ράφια, με προσωπικό καταρτισμένο ως προς το περιεχόμενο και τη σημασία των ευρωπαϊκών λογοτύπων.
Ο Επίτροπος στάθηκε επίσης στις ανισότητες μεταξύ των κρατών μελών ενώ χώρες με μακρά παράδοση όπως η Ιταλία, η Γαλλία και η Ισπανία κυριαρχούν στο μητρώο, άλλες όπως η Ουγγαρία, η Ρουμανία και η Κροατία παρουσιάζουν τεράστιες ανεκμετάλλευτες δυνατότητες. Στο πλαίσιο αυτό, επεσήμανε την ανάγκη για στρατηγική προσέγγιση και μη νομοθετικές πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της συμμετοχής, ιδίως στις αγροτικές περιοχές όπου οι ενδείξεις αυτές μπορούν να λειτουργήσουν ως μοχλός ανάπτυξης.
Έμφαση δόθηκε και στο ρόλο της πράσινης δημόσιας προμήθειας, με τον Hansen να θέτει το ερώτημα αν θα μπορούσε, όπως ήδη συμβαίνει με τα βιολογικά προϊόντα, οι τοπικές αρχές να δεσμεύονται για ένα ποσοστό προμηθειών από ΠΟΠ και ΠΓΕ προϊόντα. Ενδεικτικά, αναρωτήθηκε αν μια περιφέρεια θα μπορούσε να απαιτεί το 5% των προμηθειών τροφίμων για τις δημόσιες καντίνες να προέρχεται από προϊόντα με γεωγραφική ένδειξη.
Η διάχυση των προϊόντων αυτών σε διεθνείς αγορές παραμένει κρίσιμος άξονας δράσης. Ο Hansen τόνισε τη σημασία των κεφαλαίων για ΓΕ στις συμφωνίες ελευθέρου εμπορίου, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για ισχυρή προστασία και επιβολή των κανόνων. Ταυτόχρονα, η πρωτοβουλία GI SMART – που εγκαινιάστηκε κατά τη διάρκεια του συνεδρίου – προωθεί την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και την ενίσχυση των βιώσιμων στρατηγικών των παραγωγών ΠΟΠ και ΠΓΕ. Παράλληλα, ευρωπαϊκά προγράμματα όπως τα THEROS και ALLIANCE εργάζονται για την ανάπτυξη τεχνολογιών που προστατεύουν την αυθεντικότητα των προϊόντων αυτών.
Commissioner Hansen opening remarks at the Geographical Indications Producers Conference
Στην κορύφωση της ομιλίας του, ο Ευρωπαίος Επίτροπος Γεωργίας Christophe Hansen συνέδεσε τα καθεστώτα ποιότητας με το νέο “Όραμα για τη Γεωργία και τα Τρόφιμα” της Επιτροπής, η οποία χαράζει την πολιτική πορεία για έναν ανταγωνιστικό, δίκαιο και βιώσιμο αγροδιατροφικό τομέα. Μεταξύ των κεντρικών πυλώνων του οράματος είναι η αναζωογόνηση των γενεών, με ειδική στρατηγική να αναμένεται φέτος, και η απλοποίηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, με εξοικονόμηση έως 1,58 δισ. ευρώ ετησίως για τους αγρότες και 210 εκατ. ευρώ για τις εθνικές διοικήσεις.
Το μήνυμα που εξέπεμψε από τις Βρυξέλλες ήταν σαφές η Ευρώπη διαθέτει έναν θησαυρό πολιτισμού, γεύσης και υπαίθρου στα προϊόντα με ονομασία προέλευσης. Το ερώτημα πλέον δεν είναι αν αξίζει να τους προστατεύσουμε, αλλά πώς μπορούμε να τους αναδείξουμε, να τους ενισχύσουμε και να τους εξελίξουμε, ώστε να αποτελούν την καρδιά ενός ευρωπαϊκού αγροδιατροφικού μοντέλου που σέβεται τις ρίζες του και επενδύει στο μέλλον του.