Μια θεσμική ανατροπή με φόντο σκάνδαλα, πρόστιμα και μια δημοσιογραφία που δεν σιώπησε
Σε έναν θεσμικό κόσμο που αργεί να αντιδράσει, η ενημέρωση που επιμένει στη διαφάνεια είναι η πρώτη που δικαιώνεται.
Σε έναν θεσμικό κόσμο που αργεί να αντιδράσει, η επιμονή στη διαφάνεια είναι συχνά το μόνο αντίδοτο στην αδράνεια. Και τελικά, η ενημέρωση που εστιάζει στο φως, είναι εκείνη που δικαιώνεται. Ύστερα από χρόνια σκιών, καθυστερήσεων, καταγγελιών και σιωπής, η ελληνική κυβέρνηση αποφασίζει να ανοίξει μια νέα σελίδα στο πεδίο των αγροτικών ενισχύσεων, αφήνοντας πίσω της τον ΟΠΕΚΕΠΕ και μεταφέροντας τις κρίσιμες αρμοδιότητες στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ).
Η απόφαση ανακοινώθηκε ύστερα από σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου υπό τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, με τη συμμετοχή των κορυφαίων κυβερνητικών στελεχών Κωστή Χατζηδάκη, Κυριάκου Πιερρακάκη, Κώστα Τσιάρα, Γιώργου Μυλωνάκη και του Γιώργου Πιτσιλή, διοικητή της ΑΑΔΕ. Ο τίτλος της συνάντησης θα μπορούσε να είναι και τίτλος κεφαλαίου στο τέλος ενός βιβλίου που εδώ και χρόνια πολλοί πίστευαν ότι δεν θα γραφόταν ποτέ Κατάργηση ΟΠΕΚΕΠΕ, μεταφορά των λειτουργιών στην ΑΑΔΕ.
Από το 2000 και έπειτα, ο Οργανισμός Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προς τους Γεωργούς αποτέλεσε το θεσμικό όχημα για τη διαχείριση δισεκατομμυρίων ευρώ. Ωστόσο, όπως παραδέχθηκε και ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Κώστας Τσιάρας, το μοντέλο είχε καταρρεύσει εδώ και χρόνια, φορτωμένο με "παθογένειες δεκαετιών". Όταν αυτές οι παθογένειες έγιναν αντικείμενο διεθνούς έρευνας από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO), η πολιτική ηγεσία δεν μπορούσε πλέον να προσποιείται πως δεν βλέπει.
Η μετάβαση στις αγροτικές πληρωμές μέσω της ΑΑΔΕ – που συνοδεύεται από τη μεταφορά του προσωπικού του ΟΠΕΚΕΠΕ – δεν αποτελεί απλώς τεχνοκρατική επιλογή. Είναι συστημική ρήξη με το παρελθόν. Η κυβέρνηση μιλά για ένα ενιαίο, διαφανές και ψηφιακά αναβαθμισμένο σύστημα, με στόχο την εξυπηρέτηση του αγρότη, τη λογοδοσία, τον πολλαπλασιασμό των φυσικών ελέγχων και την πιστοποίηση των διαδικασιών.
Για το Agrocapital, που εδώ και χρόνια φέρνει στο φως τεκμήρια εικονικών δικαιούχων, ψευδών δηλώσεων και αδιαφανούς διαχείρισης, αυτή η εξέλιξη αποτελεί επιβεβαίωση. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ, παρά τις διακηρύξεις περί ψηφιακού εκσυγχρονισμού, είχε χάσει την αξιοπιστία του, λειτουργώντας, κατά πολλούς, περισσότερο ως μηχανισμός επιλεκτικών διανομών παρά ως θεματοφύλακας της ΚΑΠ.
Η μεταρρύθμιση θα υλοποιηθεί σε φάσεις, με νομοθετική ρύθμιση έως τον Ιούλιο και πλήρη ενσωμάτωση στο δεύτερο εξάμηνο του 2026. Η ΑΑΔΕ, με τεχνογνωσία, ανεξαρτησία και ισχυρό ψηφιακό οπλοστάσιο, αναλαμβάνει να διαχειριστεί το σύστημα πληρωμών, φέρνοντας μαζί της τη βεβαιότητα ότι οι αγροτικές ενισχύσεις δεν είναι πλέον διαπραγματεύσιμες αλλά υπόθεση δικαίου, τεκμηρίου και ψηφιακής ιχνηλασιμότητας.
Από την Ψηφιακή Στάνη στο Azure
Όπως αναδείξαμε στο ρεπορτάζ μας για τη «ψηφιακή αδικία» του ΟΠΕΚΕΠΕ (Δείτε εδώ), το σύστημα δηλώσεων ΟΣΔΕ παρέμενε μια μηχανή με ξεπερασμένη λογική, εγκλωβισμένη σε συμβάσεις, αποσπασματικές αναθέσεις, υπερκοστολογημένα updates και εν τέλει μια γραφειοκρατική στασιμότητα που στερούσε πόρους από τους πραγματικούς παραγωγούς.
Στο αποκαλυπτικό μας ρεπορτάζ για τα 19,8 εκατ. ευρώ του ΟΣΔΕ 2025 για απλούς «εκσυγχρονισμούς» χωρίς αντίκρισμα (Δείτε εδώ), καταδείξαμε ότι η τεχνολογία χρησιμοποιούνταν περισσότερο ως άλλοθι παρά ως εργαλείο διαφάνειας.
Τι είχε γράψει το Agrocapital
Όταν αποκαλύφθηκε ο κίνδυνος δημοσιονομικής διόρθωσης ύψους 280 εκατ. ευρώ, ο ΟΠΕΚΕΠΕ, υπό την τότε νέα του διοίκηση, επιχείρησε να αποστασιοποιηθεί από τις ευθύνες, τονίζοντας πως τα ευρήματα αφορούν «περιόδους άλλων διοικήσεων» και πως προχωρά σε «εντατική συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές» για την αποφυγή επιπτώσεων στο μέλλον.
Την ίδια στιγμή, το Agrocapital είχε ήδη προειδοποιήσει εγκαίρως για τον κίνδυνο αυτής της εξέλιξης, αποκαλύπτοντας το παρασκήνιο γύρω από την υπόθεση στη διαχείριση των επιδοτήσεων που είχαν σημειωθεί τα προηγούμενα χρόνια.
Παράλληλα, πολλά μέσα του αγροτικού χώρου προσπάθησαν εκ των υστέρων να καπηλευτούν την είδηση, παρουσιάζοντάς την ως δική τους αποκάλυψη ή επαναλαμβάνοντας πληροφορίες που είχαν ήδη τεκμηριωθεί από το ρεπορτάζ του Agrocapital, χωρίς καμία αναφορά στην πηγή.
Ήμασταν οι πρώτοι που τεκμηριώσαμε ότι οι καθυστερήσεις, οι παρατυπίες και η έλλειψη ελέγχων θα οδηγούσαν νομοτελειακά σε βαρύ ευρωπαϊκό πρόστιμο – κάτι που δυστυχώς επιβεβαιώθηκε πλήρως.
Ήμασταν επίσης οι πρώτοι που μιλήσαμε ανοιχτά για την ανάγκη δημιουργίας μιας πραγματικά ανεξάρτητης αρχής για τη διαχείριση των αγροτικών ενισχύσεων – με θεσμική εγγύηση, τεχνολογική επάρκεια και πλήρη διαλειτουργικότητα με την ΑΑΔΕ, τον ΕΛΓΑ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Σήμερα, αυτή η ιδέα μοιάζει πιο ώριμη από ποτέ. Ίσως γιατί η πραγματικότητα εξανάγκασε τη διοίκηση να προστρέξει σε λύσεις που μέχρι πρότινος απορρίπτονταν ως υπερβολικές.
Το χρέος της Δημοσιογραφίας
Στο Agrocapital δεν πανηγυρίζουμε. Δεν γράψαμε ποτέ για να επιβεβαιωθούμε. Γράψαμε για να ενημερώσουμε, να ενοχλήσουμε όπου πρέπει, να προειδοποιήσουμε όταν άλλοι σωπαίνουν. Κι αν σήμερα η δημόσια διοίκηση σπεύδει να δανειστεί τις λύσεις που εμείς πρώτοι προτείναμε, τότε η δημοσιογραφία έκανε τη δουλειά της.
Γιατί σε έναν κόσμο όπου όλα μπορούν να αλλάξουν εν μια νυκτί, το ποιος τα έλεγε πρώτος έχει -εν τέλει- σημασία. Όχι για λόγους προσωπικής προβολής, αλλά για να θυμόμαστε ποιοι υπηρέτησαν την αλήθεια — όταν ακόμα θεωρούνταν άβολη.