Τι είναι η ρητίνη και η σημασία της ρητίνευσης στην προστασία των δασών

Η Ελλάδα θεωρείται η μεγαλύτερη ρητινοπαραγωγός χώρα της Ευρώπης, λόγω της ποσότητας και της ποιότητας των προϊόντων της ρητίνης που παράγει από τους φυσικούς πληθυσμούς χαλεπίου πεύκης. Η ρητίνη, ως δευτερογενές δασικό προϊόν, αποτελεί τη βάση για την παραγωγή εκατοντάδων χημικών προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας όπως αρώματα, χρωστικές, κόλλες κτλ., και για αυτό παραμένει ένα ανανεώσιμο φυσικό προϊόν με παγκόσμια οικονομική σημασία,μια βιομηχανία υπάρχει στην Ελλάδα (βρίσκεται στην Ελευσίνα) και έχοντας το μονοπώλιο πιέζει τις τιμές. Στην ιατρική βρίσκει σήμερα περιορισμένη εφαρμογή ως αντισηπτικό σε παθήσεις των ουροφόρων οδών και των πνευμόνων με μορφή σιροπιού, κάψουλας ή χαπιού
«Τα πειραματικά αποτελέσματα δείχνουν, ότι η χρήση της ρητίνης, αντί των άλλων τεχνικών, θα μπορούσε να είναι πιο αποτελεσματική και οικονομική. Σημαντικό πλεονέκτημα αυτής είναι ότι αποτελεί ένα φυσικό ανανεώσιμο προϊόν που μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατά την αποθήκευση των καυσίμων πριν τη χρήση τους με περιορισμένο κόστος, το οποίο είναι εντοπισμένο μόνο στη συλλογή της ρητίνης»

 

     

 

Ορισμένα κωνοφόρα δένδρα, όταν τραυματιστούν από διάφορες αιτίες (άνεμο, φωτιά, κεραυνό ή κ.ά.) εκκρίνουν ένα πυκνόρρευστο, κολλώδες, άχρωμο υγρό, τη ρητίνη, η οποία καλύπτει την πληγή και προστατεύει το δένδρο από προσβολές υγρασίας, σήψης και ξυροφθόρων εντόμων. Η ροή της ρητίνης γίνεται μέσω των ρητινοφόρων αγωγών, οι οποίοι συνδέονται μεταξύ τους δημιουργώντας ένα «δίκτυο συγκοινωνούντων αγγείων».

Ρητινοφόρους αγωγούς διαθέτουν τα πεύκα, η ερυθρελάτη και τα ξενικά είδη ψευδοτσούγκα και λάρικα, όμως σημαντικές ποσότητες ρητίνης παράγουν κυρίως η χαλέπιος πεύκη (Pinus halepensis) και δευτερευόντως η τραχεία πεύκη (Pinus brutia). Στην Ελλάδα σήμερα η παραγωγή ρητίνης προέρχεται εξ ολοκλήρου από τη χαλέπιο πεύκη, ενώ στο παρελθόν ρητινεύονταν και κάποια δάση τραχείας πεύκης.

 



Συγκομιδή της ρητίνης

Στη χώρα μας η ρητινοσυλλογή ρυθμίζεται από το Β.Δ 439/68 ΦΕΚ (150/Α/1968).
Σήμερα χρησιμοποιείται αποκλειστικά η μέθοδος της αποφλοίωσης με διάνοιξη μετώπου και  χημική επίδραση πάστας θειικού οξέος. Η μέθοδος αυτή αξιοποιώντας την ανατομία του ξύλου (αξονικοί και ακτινικοί ρητινοφόροι αγωγοί) προκαλεί τον ερεθισμό και το άνοιγμα των ακτινικών αγωγών. Χρησιμοποιούνται ειδικά εργαλεία για τη διαμόρφωση του μετώπου ρητίνευσης και την τοποθέτηση σε αυτό της πάστας θειικού οξέος. Η παραγόμενη ρητίνη οδηγείται από το μέτωπο με τη βοήθεια μεταλλικών οδηγών ροής σε μεταλλικά ή πλαστικά δοχεία τα οποία στερεώνονται κατάλληλα στη βάση του μετώπου.
Οι εργασίες ρητίνευσης ξεκινούν το Μάρτιο κάθε έτους και ολοκληρώνονται το μήνα Νοέμβριο.
Η  ρητίνευση δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα του ξύλου, που εξακολουθεί να είναι κατάλληλο για διάφορα προϊόντα (πριστή ξυλεία, χαρτοπολτός, μοριόπλακες κ.ά) μέχρι την απορητίνευσή του, οπότε το δένδρο υλοτομείται αμέσως αφού αφαιρεθούν όλα τα μεταλλικά αντικείμενα που χρησιμοποιούνται κατά τη διαδικασία ρητίνευσης.