Των Νικόλαου Γεωργικόπουλου*, Γεωργίας Σκίντζη*
Ο αγροτικός τομέας στην Ελλάδα είναι εξαιρετικά σημαντικός και παρουσιάζει σημαντική δυναμική με προοπτικές ανάπτυξης. Τα ελληνικά γεωργικά προϊόντα είναι υψηλής ποιότητας και οι κλιματικές συνθήκες ευνοούν την πρώιμη παραγωγή, τα δύο αυτά στοιχεία αποτελούν σημαντικό πλεονέκτημα στην προώθηση των προϊόντων.
Επίσης, η χώρα μας βρίσκεται κοντά σε σημαντικές αγορές-στόχους για τις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων όπως οι αγορές της νοτιοανατολικής Ευρώπης, της ανατολικής Μεσογείου και της Ρωσίας με τις οποίες η Ελλάδα διατηρεί παραδοσιακά καλές εμπορικές σχέσεις. Επιπλέον, το οδικό δίκτυο της Ελλάδας έχει αναβαθμιστεί σημαντικά και αναμένεται να βελτιωθεί περαιτέρω στο άμεσο μέλλον.
Σημαντικές βελτιώσεις αναμένονται, τόσο στα λιμάνια όσο και στο σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας. Τέλος, οι θεσμικές αλλαγές που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί καθώς και αυτές που αναμένονται δημιουργούν ένα θετικό κλίμα για την ανάληψη επενδυτικών πρωτοβουλιών στον αγροτικό τομέα. Βέβαια, η επαρκής χρηματοδότηση επιχειρηματικών δραστηριοτήτων που αφορούν τον αγροτικό τομέα είναι απαραίτητη συνθήκη για την περαιτέρω ανάπτυξή του αλλά και την αξιοποίηση επενδυτικών ευκαιριών.
Η διαχρονική χρηματοδότηση από τις ελληνικές εμπορικές τράπεζες των έξι σημαντικότερων κλάδων της ελληνικής οικονομίας (τουρισμός, βιομηχανία, κατασκευές, γεωργία, εμπόριο και ναυτιλία), ως ποσοστό της συνολικής χρηματοδότησης σε όλους τους κλάδους της ελληνικής οικονομίας, εμφανίζεται στο Διάγραμμα 1. Από το σύνολο των έξι κλάδων που αναλύονται και με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Ιουλίου 2013, η μεγαλύτερη χρηματοδότηση διοχετεύεται στη βιομηχανία που έχει το 20,4% και στο εμπόριο 20,3%.
Σημαντική χρηματοδότηση παρέχεται επίσης στους κλάδους της ναυτιλίας με 12%, των κατασκευών με 10%, ενώ στον τουρισμό πάει το 7,4%. Τέλος, «ουραγός» είναι η Γεωργία που παρέχεται η μικρότερη χρηματοδότηση με 1,4%. Η αναγκαιότητα για τη στήριξη των ελληνικών επιχειρήσεων αλλά ιδιαίτερα του αγροτικού και πολλά υποσχόμενου τομέα από τις τράπεζες είναι εμφανής.
Διάγραμμα 1. Εγχώρια Χρηματοδότηση των 6 Σημαντικότερων Κλάδων της Ελληνικής Οικονομίας (ως ποσοστό της συνολικής χρηματοδότησης σε όλους τους κλάδους της οικονομίας).
Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος.
Παρακάτω παρουσιάζονται τα αγροτικά προϊόντα που εμφανίζουν σημαντική δυναμική και επενδυτικό ενδιαφέρον σύμφωνα με την έκθεση του ΚΕΠΕ με τίτλο Επενδυτικές Ευκαιρίες στην Ελλάδα: Η Πορεία προς την Ανάκαμψη και την Βιώσιμη Ανάπτυξη.
Οπωροκηπευτικά: Η ζήτηση για υψηλής ποιότητας, συσκευασμένα και πιστοποιημένα προϊόντα φαίνεται να αυξάνεται συνεχώς καθώς οι καταναλωτές στρέφονται προς ένας πιο υγιεινό τρόπο διατροφής. Ορισμένα προϊόντα όπως: πορτοκάλια, μανταρίνια, σταφύλια, φράουλες, ακτινίδια, βερίκοκα, ροδάκινα, σπαράγγια και πιπεριές, φαίνεται να είναι ιδιαίτερα
ελκυστικά τόσο γιατί η χώρα μας έχει συγκριτικό πλεονέκτημα όσο και γιατί το εξαγωγικό ενδιαφέρον για τα προϊόντα αυτά αυξάνεται συνεχώς.
Γαλακτοκομικά προϊόντα: Η Ελλάδα έχει μακριά παράδοση στην παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων και ειδικότερα στην παραγωγή τυριών και γιαουρτιού. Η αξία των εξαγωγών των γαλακτοκομικών προϊόντων τετραπλασιάστηκε τα τελευταία δεκατρία χρόνια φτάνοντας τα 478 εκατ. δολάρια για το 2012.
Κρασί: Η Ελλάδα είναι προικισμένη με ιδιαίτερα ευνοϊκές εδαφοκλιματικές συνθήκες αναφορικά με την παραγωγή κρασιού. Η ανανέωση των εγκαταστάσεων και οι νέες τεχνικές που χρησιμοποιούν τα οινοποιεία έχουν συμβάλλει στην βελτίωση της ποιότητας αλλά και στην αναβίωση παραδοσιακών ποικιλιών που είχαν σχεδόν εκλείψει. Τα ελληνικά κρασιά έχουν κερδίσει διεθνή αναγνώριση και προσελκύσει διεθνές ενδιαφέρον. Η αξία των ελληνικών εξαγωγών έφτασε τα 85 εκατ. δολάρια το 2012.
Παραδοσιακά προϊόντα: Η Ελλάδα έχει να προσφέρει μία μεγάλη ποικιλία από παραδοσιακά προϊόντα όπως: γλυκά του κουταλιού, κομπόστες, μαρμελάδες, μέλι, βότανα, αρωματικά φυτά, τοπικά λικέρ κ.α. Τα προϊόντα αυτά φαίνεται να έχουν προσελκύσει το διεθνές ενδιαφέρον. Για παράδειγμα οι εξαγωγές μελιού έχουν οκταπλασιαστεί από το 2000 φτάνοντας τα 8,3 εκατ. δολάρια για το 2012, ενώ οι εξαγωγές μαρμελάδας έχουν δεκαπλασιαστεί φτάνοντας τα 71,4 εκατ. δολάρια για το 2012.
Βιολογικά προϊόντα: Η αγορά βιολογικών προϊόντων θεωρείται από τις πιο γρήγορα αναπτυσσόμενες σε παγκόσμιο επίπεδο και αναμένεται να ξεπεράσει τα 90 δις δολάρια μέχρι το 2015. Η Ελλάδα είναι μία από τις σημαντικότερες χώρες τόσο στην Ευρώπη όσο και στον κόσμο στην παραγωγή βιολογικών εσπεριδοειδών, σταφυλιών και ελαιόλαδου.
Η συγγραφή του παραπάνω άρθρου βασίστηκε στην έκθεση του ΚΕΠΕ με τίτλο Επενδυτικές Ευκαιρίες στην Ελλάδα: Η Πορεία προς την Ανάκαμψη και την Βιώσιμη Ανάπτυξη. Φεβρουάριο του 2013.
(http://www.kepe.gr/GR_Pages/news.htm - 1 Μαρτίου 2013)
*Ο Δρ. Νικόλαος Γεωργικόπουλος είναι ερευνητής στο Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) και επισκέπτης Καθηγητής (Visiting Research Professor) του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης των Η.Π.Α. (New York University, Stern School of Business). Επίσης, ήταν ο Επιστημονικός Υπεύθυνος της προαναφερόμενης εργασίας του ΚΕΠΕ.
** Η Δρ. Γεωργία Σκίντζη είναι ερευνήτρια στο ΚΕΠΕ και συγγραφέας του αγροτικού κλάδου στην προαναφερόμενη εργασία του ΚΕΠΕ. Οι γνώμες και κρίσεις στο άρθρο αυτό είναι των συγγραφέων και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαία γνώμες ή κρίσεις του ΚΕΠΕ ή του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.