Η καταναλωτική συμπεριφορά των Ελλήνων μεταβάλλεται ραγδαία, καθώς τα νοικοκυριά προσαρμόζονται σε μια νέα καθημερινότητα που καθορίζεται από τις οικονομικές συγκυρίες, τις τεχνολογικές εξελίξεις και τις διατροφικές τάσεις της εποχής. Ο σύγχρονος καταναλωτής δεν είναι πλέον ο ίδιος — επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες και λειτουργεί με νέα κριτήρια επιλογής.
Μιλώντας στην ετήσια γενική συνέλευση του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων (ΣΕΒΤ), ο Παναγιώτης Μπορέτος, αντιπρόεδρος και γενικός διευθυντής της Circana Hellas, υπογράμμισε πως οι αλλαγές αυτές δεν αφορούν μόνο την Ελλάδα, αλλά αντικατοπτρίζουν μια παγκόσμια μετατόπιση. «Ο καταναλωτής επιστρέφει στον εαυτό του, θέλει να βλέπει νέα προϊόντα, δίνει σημασία στην υγεία, την εικόνα και το περιβάλλον», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Αναδιαμόρφωση στις διατροφικές συνήθειες
Ο τομέας των σνακ αποτελεί ίσως το πιο ενδεικτικό παράδειγμα των αλλαγών αυτών. Το παραδοσιακό σνακ, ως ενδιάμεσο γεύμα, μετατρέπεται σε προϊόν με υψηλότερες απαιτήσεις: να είναι υγιεινό, λειτουργικό, εύκολο στη μεταφορά και φιλικό προς τις διατροφικές ανάγκες του κάθε καταναλωτή. Η ζήτηση στρέφεται πλέον σε προϊόντα χαμηλής επεξεργασίας, με ποιοτικά συστατικά.
Η ενίσχυση της κατανάλωσης στο σπίτι
Παράλληλα, ο χρόνος κατανάλωσης μετατοπίζεται στο εσωτερικό του σπιτιού. Πάνω από 8 στα 10 γεύματα, σύμφωνα με στοιχεία της Circana, καταναλώνονται πλέον εντός της οικίας, γεγονός που επηρεάζει και τις εμπορικές στρατηγικές των επιχειρήσεων τροφίμων. Η κατηγορία των «έτοιμων προς κατανάλωση» γευμάτων —που απαιτούν ελάχιστη προετοιμασία— παρουσιάζει σημαντική ανάπτυξη διεθνώς. Αν και στην Ελλάδα το μερίδιό της παραμένει χαμηλό (1,5% στα σούπερ μάρκετ), σε αγορές του εξωτερικού ξεπερνά το 16%, φτάνοντας τα 144 εκατ. ευρώ σε αξία με ρυθμό αύξησης 7,5% ετησίως.
Πιο οικονομικές επιλογές, λιγότερες προσφορές
Η τάση προς πιο οικονομικές αγορές ενισχύει τη θέση των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας. Όπως ανέφερε ο κ. Μπορέτος, το μερίδιό τους στην ελληνική αγορά φτάνει το 27%, πλησιάζοντας τα επίπεδα της Δυτικής Ευρώπης (39%) και των ΗΠΑ (22%). Αντίθετα, οι προωθητικές ενέργειες φαίνεται να παρουσιάζουν κάμψη, εξαιτίας του νέου Κώδικα Δεοντολογίας που ισχύει από τον Μάρτιο του 2025. Παρότι μειώνονται, εξακολουθούν να λειτουργούν ως αντίβαρο στις αυξήσεις τιμών.
Η βιομηχανία τροφίμων σε αναπτυξιακή πορεία
Ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, Νίκος Βέττας, χαρακτήρισε τον κλάδο των τροφίμων έναν από τους πιο ανθεκτικούς και δυναμικούς της ελληνικής οικονομίας. Οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν κατορθώσει την τελευταία δεκαετία να υπερδιπλασιάσουν τις εξαγωγές τους, φτάνοντας πλέον στα 7 δισ. ευρώ. Παρ’ όλα αυτά, επεσήμανε την αντίφαση ανάμεσα στις θετικές επιχειρηματικές προσδοκίες και την επιφυλακτικότητα των καταναλωτών.
Οικονομική ανασφάλεια παρά την πρόοδο
«Το μέσο ελληνικό νοικοκυριό δεν αισθάνεται οικονομικά ασφαλές», τόνισε ο κ. Βέττας, αποδίδοντας το αίσθημα αυτό στη χαμηλή αγοραστική δύναμη σε σχέση με τις καθημερινές ανάγκες. Παρά την πρόοδο σε επενδύσεις και αγορά εργασίας, οι Έλληνες καταναλωτές δυσκολεύονται να νιώσουν οικονομική άνεση, στοιχείο που αντανακλάται άμεσα και στις καταναλωτικές τους επιλογές.
Ο νέος καταναλωτής είναι πιο ενημερωμένος, πιο απαιτητικός, και περισσότερο προσανατολισμένος στην αξία και όχι απλώς στην τιμή. Πρόκειται για μια πρόκληση — αλλά και ευκαιρία — για την ελληνική βιομηχανία τροφίμων να προσαρμοστεί σε μια εποχή διαρκούς μετάβασης.