Βιώσιμη χρηματοδότηση: Προς ένα κοινό σύστημα ταξινόμησης των πράσινων επενδύσεων

Κατά τη σύνοδο ολομέλειας του Ιουνίου, οι ευρωβουλευτές θα ψηφίσουν έναν κανονισμό που θεσπίζει ένα πανευρωπαϊκό σύστημα ταξινόμησης που θα παρέχει στις επιχειρήσεις και στους επενδυτές μια κοινή γλώσσα για τον προσδιορισμό των οικονομικών δραστηριοτήτων που θεωρούνται περιβαλλοντικά βιώσιμες και θα ενθαρρύνει την αύξηση των ιδιωτικών χρηματοδοτήσεων για την μετάβαση σε μια οικονομία ουδέτερη ως προς το κλίμα.

Οι διαπραγματευτές του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου κατέληξαν σε προσωρινή συμφωνία τον Δεκέμβριο του 2019. Οι επιτροπές οικονομικών υποθέσεων και περιβάλλοντος του Κοινοβουλίου τάχθηκαν υπέρ της συμφωνίας στις 28 Μαΐου.

Ανάγκη ενός κοινού ορισμού

Η αειφόρος ανάπτυξη απαιτεί τη διατήρηση των φυσικών πόρων και τον σεβασμό των ανθρώπινων και κοινωνικών δικαιωμάτων. Η κλιματική δράση συνιστά σημαντική πτυχή της, καθώς η ανάγκη περιορισμού και μετριασμού των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής καθίσταται ολοένα και πιο επείγουσα.

Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να μειώσει σταδιακά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, η εμβληματική πρωτοβουλία της ΕΕ για τη δράση για το κλίμα, θέτει ως στόχο μηδενικές καθαρές εκπομπές έως το 2050.

Για την επίτευξη αυτού του στόχου, η ΕΕ πρέπει να επενδύσει σε νέες τεχνολογίες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι η Ευρώπη χρειάζεται επιπλέον επενδύσεις περίπου 260 δισεκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο κατά την προσεχή δεκαετία.

Οι δημόσιες επενδύσεις δεν θα επαρκούν και θα απαιτούνται ιδιωτικοί πόροι για τη χρηματοδότηση έργων φιλικών προς το κλίμα. Γι' αυτό απαιτούνται ξεκάθαρα κριτήρια βάσει των οποίων θα καθορίζεται αν μια οικονομική δραστηριότητα είναι βιώσιμη και φιλική προς το περιβάλλον. Διαφορετικά, ορισμένοι πόροι ενδέχεται να χρησιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση έργων που χαρακτηρίζονται ως "βιώσιμα" ή "πράσινα" ενώ στην πραγματικότητα δεν πληρούν βασικά περιβαλλοντικά πρότυπα.

Ορισμένες χώρες της ΕΕ έχουν ήδη αρχίσει να αναπτύσσουν συστήματα ταξινόμησης. Τόσο οι εταιρείες που αναζητούν χρηματοδότηση όσο και οι επενδυτές που ενδιαφέρονται να υποστηρίξουν βιώσιμα έργα θα επωφεληθούν από τα κοινά πρότυπα της ΕΕ.

Ποιες οικονομικές δραστηριότητες χαρακτηρίζονται ως βιώσιμες

Ο κανονισμός ταξινόμησης καθορίζει έξι περιβαλλοντικούς στόχους. Προκειμένου να χαρακτηρίζονται περιβαλλοντικά βιώσιμες, οι οικονομικές δραστηριότητες θα πρέπει να συμβάλλουν ουσιαστικά σε έναν τουλάχιστον από τους έξι στόχους και να μην θίγουν σημαντικά κανέναν από τους υπόλοιπους.

Η αρχή του «μη βλάπτειν» - η οποία θα καθοριστεί περαιτέρω από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή - διασφαλίζει ότι μια οικονομική δραστηριότητα που δημιουργεί περισσότερες ζημιές στο περιβάλλον απ' ό,τι οφέλη δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως βιώσιμη. Οι περιβαλλοντικά βιώσιμες δραστηριότητες πρέπει επίσης να σέβονται τα ανθρώπινα και εργασιακά δικαιώματα.

Οι περιβαλλοντικοί στόχοι είναι οι εξής:

• Μετριασμός της κλιματικής αλλαγής (αποφυγή / μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου ή αύξηση της απορρόφησης αερίων θερμοκηπίου)
• Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή (μείωση ή αποτροπή δυσμενών επιπτώσεων στο τρέχον ή αναμενόμενο μελλοντικό κλίμα ή των κινδύνων που απορρέουν από τις δυσμενείς αυτές επιπτώσεις)
• Βιώσιμη χρήση και προστασία των υδατικών και των θαλάσσιων πόρων
• Μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία (με επίκεντρο την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση των πόρων)
• Πρόληψη και έλεγχος της ρύπανσης
• Προστασία και αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων

Οι συμμετέχοντες στις χρηματοοικονομικές αγορές που πωλούν χρηματοοικονομικά προϊόντα και οι μεγάλες εταιρείες με περισσότερους από 500 υπαλλήλους θα πρέπει να γνωστοποιούν με ποιο τρόπο και σε ποιο βαθμό οι δραστηριότητές τους συμβάλλουν στην εκπλήρωση των περιβαλλοντικών αυτών στόχων.

Επόμενα βήματα

Μόλις εγκριθούν οι κανόνες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα καθορίσει "τεχνικά κριτήρια ελέγχου" για κάθε στόχο. Η ταξινομία για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή σε αυτή θα πρέπει να θεσπιστεί έως το τέλος του 2020, προκειμένου να εξασφαλιστεί η πλήρης εφαρμογή της έως το τέλος του 2021. Οι κανόνες θα τεθούν σε ισχύ για κάθε περιβαλλοντικό στόχο ένα έτος μετά τον καθορισμό των τεχνικών κριτηρίων.