Γράφει ο Χρήστος Μέγας, δημοσιογράφος και γραμματέας του Τομέα Εργασίας του ΚΙNAΛ
Καθώς από τις αρχές Νοεμβρίου το 80% της ελληνικής οικονομίας ετέθη εκ νέου σε lockdown, δεν είναι λίγοι οι επιστήμονες που εκφράζουν φόβους ότι: α/η καραντίνα θα επεκταθεί σε ολόκληρη της επικράτεια (άρα θα «πιάσει» και την Άρτα) και β/ το lockdown θα συνεχιστεί και μετά το τέλος του μήνα….
Με αυτά τα δεδομένα τα χειρότερα δεν είναι πίσω μας. Οπότε γεννάται το θέμα των αναγκαίων-ελάχιστων μέτρων στήριξης της οικονομίας για να σταθεί όρθια η κοινωνία.
Μέχρι στιγμής βλέπουμε κάποια, διστακτικά μεν, αλλά μέτρα στον επισιτισμό και την διασκέδαση. Μπορεί κανείς να ισχυριστεί –και βασίμως- ότι δεν αρκούν και αυτή είναι μια θεμιτή και πιστευτή προσέγγιση. Αλλά, υπάρχει ένα ελάχιστο δίκτυ ασφαλείας.
Το μεγάλο ζητούμενο είναι τί θα γίνει με τους πληττόμενους, μικρούς επιχειρηματίες και εργαζομένους, στην περιφέρεια του κυκλώματος Εστίαση-Διασκέδαση; Γιατί, όταν κάποιος δεν είναι να πάει σε μια βάφτιση, δεν θα παραβρεθεί σε μια κοινωνική εκδήλωση, δεν θα βγει ένα βράδυ σε μια ταβέρνα, θα στερηθεί ένα ποτάκι, ε! τότε δεν θα αγχωθεί να αγοράσει ένα φόρεμα, ένα ζευγάρι παπούτσια, ένα καινούργιο σακάκι…
Μπορεί οι επιχειρήσεις εστίασης και διασκέδασης να είναι τα μεγάλα οικονομικά θύματα του νέου lockdown προς συνολικό όφελος για την υγεία όλων μας, ωστόσο πολλές άλλες επιχειρήσεις βιώνουν ένα ιδιότυπο «λουκέτο»: Δεν έχουν πελατεία-δεν λαμβάνουν κρατική στήριξη.
1-Έτσι, ως αποτέλεσμα των κλειστών κέντρων διασκέδασης ή των μπαρ και κλαμπ, είναι αυτονόητο ότι οι τζίροι στο εμπόριο θα καταρρεύσουν. Κανείς δεν αγοράσει κουστούμι ή φόρεμα για να εργαστεί από απόσταση, να πάει σουπερ μάρκετ ή προκειμένου να ανοίξει την πόρτα στον ντελίβερι μπόι…
2-Από την στιγμή που τα εστιατόρια είναι κλειστά, μειώνεται η κατανάλωση χοιρινού ή κοτόπουλου (σ.σ. στατιστικά παραμένει σταθερή η κατανάλωση μοσχαρίσιου κρέατος, καθώς η απώλεια υπεραναπληρώνεται από τις οικογένειες στο σπίτι). Αυτό το γνωρίζουν από πρώτο χέρι οι πτηνοτρόφοι και χοιροτρόφοι της περιοχής Άρτας-Φιλιππιάδας.
3-Καθώς έχει γενικευτεί το lockdown σχεδόν σε ολόκληρη την Ευρώπη (και πάντως στις μεγάλες αγορές της Γερμανίας, Γαλλίας, Ιταλίας, Γαλλίας κ.λπ.), αναμένεται να περιοριστούν οι εξαγωγές σε κρασί, τυρί φέτα, ελιές κ.α.
4-Αν, ω μη γένοιτο, κλείσουν οι καφετέριες και στην Άρτα κανείς δεν θα επιδιώκει μια βόλτα στην οδό Σκουφά, ώστε να μπει σε ένα μαγαζί να πάρει ένα ρουχαλάκι, ένα αξεσουάρ.
5-Όσο οι γονείς δεν πηγαίνουν τα παιδιά τους στο άθλημα, στο ποδόσφαιρο, σε μια δραστηριότητα δεν θα χρειαστούν αθλητικά είδη, ένα σκούφο ή ένα κασκόλ για την παρακολούθηση των παιδιών από την εξέδρα…
Αυτά η αγορά τα ξέρει. Μόνοι οι αρμόδιοι εννοούν να τα… αγνοούν και σχεδιάζουν ωσάν η οικονομία να αποστειρώνεται, λες και μπαίνουν στεγανά και τα μαγαζιά λειτουργούν αυτόνομα!
Τα πέντε (ενδεικτικά) αυτά παραδείγματα αναδεικνύουν μια γκρίζα ζώνη πολλών απροστάτευτων επαγγελματιών και εργαζομένων που σχετίζονται τόσο με το εμπόριο ειδών ένδυσης (ρούχα και υποδήματα), όσο και την πρωτογενή παραγωγή (αγρότες και κτηνοτρόφοι) και οι οποίοι πλήττονται από το νέο lockdown. Αυτό αποδείχτηκε περίτρανα το καλοκαίρι: Ελάχιστοι τουρίστες-μειωμένε πωλήσεις αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων. Αλλά, καθώς δεν βάζει λουκέτο το κράτος ευθέως σε αυτές τις επιχειρήσεις, δεν δίνονται ενισχύσεις-αποζημιώσεις, δεν προβλέπεται προστασία της απασχόλησης.
Κατ αυτόν τον τρόπο, ναι μεν οι περίπου 400.000 εργαζόμενοι στα εστιατόρια και τα μπαρ δεν θα απολυθούν μέσα στο μήνα, αλλά για τους εργαζόμενους στους λοιπούς κλάδους δεν υπάρχει καμία προστασία. Και καθώς περιορίζονται οι παραγγελίες και πέφτει ο τζίρος στην αγορά, υπάρχει φόβος για τσουνάμι απολύσεων στον πρωτογενή τομέα και την επεξεργασία αγροτικών προϊόντων, καθώς επίσης και στο εμπόριο.
Ήδη, από το πρώτο lockdown (Μαρτίου-Μαΐου 2020) οι παραγωγοί αγροτικών προϊόντων είχαν υποστεί ζημιές (π.χ. κατάψυξη κοτόπουλων, κάθετη πτώση εξαγωγών στο κρασί κ.α.), ενώ πριν το νέο κλείσιμο της αγοράς οι τιμές σε πολλά αγροτικά προϊόντα (π.χ. βρώσιμες ελιές) έχουν καταρρεύσει.
Υπό αυτά τα δεδομένα:
α/Η κυβέρνηση προχώρησε σε ένα «κλειστό» και περιορισμένο πρόγραμμα οικονομικής στήριξης στη νέα καραντίνα, συνολικού κόστους 2,3 δις ευρώ (μέχρι τέλους του έτους). Αυτό το ποσό αντιστοιχεί στο ύψος των προκαταβολών (χωρίς κατάθεση συγκεκριμένων προγραμμάτων) από το υπό σύσταση Ταμείο Ανάκαμψης (από το οποίο η χώρα μας θα λάβει 12 δις δάνεια και 18,2 δις επιδοτήσεις-καθαρές μεταβιβάσεις).
β/Περιορίστηκε αυστηρά η περίμετρος των μέτρων στήριξης, με αποτέλεσμα να ενισχυθούν (με τον τρόπο που επέλεξε η κυβέρνηση) τα επαγγέλματα που θίγονται άμεσα από το lockdown, αλλά να μην υπάρχει καμία πρόβλεψη για όσους –εξαρτώμενους από τους πρώτους- επηρεάζονται καθοριστικά από την «μερική» καραντίνα.
γ/Κατά συνέπεια βλέπουμε ότι η κυβέρνηση συνεχίζει την με οικονομικούς όρους διαχείριση της πανδημίας, ενώ η αγορά ανοιγοκλείνει αναλόγως της συγκυρίας, και όχι με υγειονομικούς όρους: Άνοιξε νωρίς το καλοκαίρι για να «στηριχτεί» ο τουρισμός, κάτι που επέτρεψε την εισαγωγή πολλών κρουσμάτων και διαμορφώθηκε το τωρινό πακέτο αναλόγως των διαθέσιμων προκαταβολών από την Ευρωπαϊκή Ένωση...
δ/Οπότε γεννάται το ερώτημα: Τι θα συμβεί εάν δεν τιθασευτεί η πανδημία στα τέλη του μήνα; Υπάρχουν τα κονδύλια και η πολιτική βούληση για συνέχιση των παρεμβάσεων στήριξης της οικονομίας; Οι επαγγελματίες και εργαζόμενοι βρίσκονται στην περίμετρο, και πάντως εκτός ενισχύσεων, πώς θα ανταπεξέλθουν στην εντεινόμενη υγειονομική-οικονομική κρίση; Αυτοί είναι παιδιά ενός κατώτερου Θεού;