Η Τουρκία είναι ένας από τους βασικούς παίκτες στην παγκόσμια αγορά μελιού. Με ετήσια παραγωγή 115.000 τόνων μελιού, η χώρα είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής στον κόσμο μετά την Κίνα, ακολουθούμενη από την Αιθιοπία, το Ιράν και την Ινδία.
Ο τουρκικός τομέας του μελιού έχει ετήσιο όγκο περίπου 270 εκατ. ευρώ (283,4 εκατ. δολάρια), σύμφωνα με εκτιμήσεις, με τη Γερμανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες να είναι οι μεγαλύτεροι εισαγωγείς μελιού από την Τουρκία.
Νοθευμένο μέλι
Ωστόσο, ο τομέας αντιμετωπίζει κρίση εξαιτίας του παραποιημένου τουρκικού μελιού, αν και η πραγματική έκταση της παραγωγής παραποιημένου μελιού παραμένει ασαφής.
Η αστυνομία έχει κατασχέσει αρκετούς τόνους νοθευμένου προϊόντος τους τελευταίους μήνες συνολικής αξίας περίπου 25 εκατομμυρίων ευρώ.
Σε μια έφοδο στην πρωτεύουσα Άγκυρα τον Σεπτέμβριο του 2024 βρέθηκαν 8.150 τόνοι γλυκόζης, φρουκτόζης και ζάχαρης, μαζί με 100.000 ετικέτες για διάφορες μάρκες μελιού.
Το μέλι συχνά νοθεύεται με σιρόπι ζάχαρης. Αλλά αν ένα προϊόν περιέχει τεχνητές γεύσεις, χρώματα, γλυκαντικά, γλυκόζη, σιρόπι καλαμποκιού ή τεχνητή κηρήθρα, δεν μπορεί να πωλείται νόμιμα ως μέλι.
Εάν είναι, αναφέρεται ως πλαστό ή νοθευμένο μέλι - το οποίο αποτελεί παραβίαση των νόμων περί επισήμανσης.
Κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2024, το τουρκικό υπουργείο Γεωργίας δημοσίευσε καταλόγους που ανέφεραν ότι 43 παραγωγοί στην Τουρκία είχαν νοθευμένο μέλι.
Η Άγκυρα θεωρείται το κέντρο αυτής της βιομηχανίας- η πλειονότητα των παραγωγικών εγκαταστάσεων βρίσκεται εκεί. Το υπουργείο αναφέρει ότι δύο από τους παραγωγούς διανέμουν τα προϊόντα τους μέσω μεγάλων αλυσίδων σούπερ μάρκετ.
Ζημιά στην εικόνα της Τουρκίας
Ο κλάδος είναι θορυβημένος. Οι παραγωγοί φοβούνται ότι η φήμη της Τουρκίας στη διεθνή αγορά θα υποστεί σημαντική ζημιά ή έχει ήδη πληγεί. Ζητούν κρατική παρέμβαση, αυστηρότερους κανονισμούς και αποτρεπτικές ποινές για τους παραγωγούς παραποιημένου μελιού.
Ο Ziya Sahin, πρόεδρος της Τουρκικής Ένωσης Μελισσοκόμων, θεωρεί υπεύθυνο το Υπουργείο Γεωργίας. Θέλει να δει περισσότερους ελέγχους και υψηλότερες ποινές.
«Το πρόβλημα είναι η έλλειψη κανονισμών. Οι μελισσοκόμοι μας είναι θυμωμένοι και ρωτούν γιατί δεν κάνουμε κάτι για να το σταματήσουμε. Αλλά δεν έχουμε καμία αρμοδιότητα να επιθεωρούμε», δήλωσε ο Sahin στην DW. «Δεν μου επιτρέπεται καν να ρωτήσω τους πωλητές του δρόμου αν το μέλι τους είναι αληθινό ή όχι».
Μια συνάντηση της Διεθνούς Ομοσπονδίας Μελισσοκομικών Συλλόγων πρόκειται να πραγματοποιηθεί φέτος στην Τουρκία. Ο Sahin λέει ότι βρίσκονται σε στενή επαφή με τους διεθνείς εταίρους τους.
«Όπως και σε άλλα μέρη του κόσμου, έτσι και στην Τουρκία υπάρχει πλαστό μέλι. Δεν μπορούμε να το αρνηθούμε αυτό. Αλλά δεν θέλουμε η Τουρκία να γίνει γνωστή ως ο παράδεισος του ψεύτικου μελιού. Δεν θα το δεχτούμε αυτό», επέμεινε ο Sahin.
'Υπάρχει ψεύτικο μέλι και στην Κίνα και στην Ευρώπη'
Το πλαστό μέλι δεν είναι όμως μόνο τουρκικό πρόβλημα, τονίζουν όσοι ασχολούνται με τον κλάδο.
«Υπάρχει ψεύτικο μέλι και στην Κίνα και στην Ευρώπη», δήλωσε ο Can Sezen, διευθύνων σύμβουλος της Anavarza Bal, ενός από τους κορυφαίους παραγωγούς μελιού της χώρας. «Θα ήταν άδικο να ισχυριστούμε ότι αυτό επηρεάζει μόνο την Τουρκία. Τούτου λεχθέντος, οι Τούρκοι είναι ιδιαίτερα εφευρετικοί σε τέτοια θέματα».
Οι κατασκευαστές παραποιημένου μελιού παρακολουθούν στενά πότε οι κρατικές αρχές διατάσσουν ελέγχους, δήλωσε ο Sezen, και στη συνέχεια μειώνουν την παραγωγή τους στοχευμένα.
«Μπορείτε να βρείτε αυτά τα προϊόντα σε κάθε σούπερ μάρκετ. Οι αποκαλύψεις πρέπει να συνεχιστούν - όπως οι λίστες που έδωσε στη δημοσιότητα το υπουργείο. Ο πληθυσμός μας πρέπει να γνωρίζει αυτά τα ψεύτικα προϊόντα», δήλωσε ο Sezen.
Ένας σημαντικός λόγος για την αύξηση των απομιμήσεων μελιού είναι η οικονομική κατάσταση της Τουρκίας. Το ψεύτικο μέλι κοστίζει μόνο το ένα πέμπτο του πραγματικού, καθώς πωλείται στην Τουρκία για περίπου 1,60 ευρώ ανά κιλό.
Η τιμή για το πραγματικό μέλι μπορεί να φτάσει τα 8 ευρώ το κιλό.
Το νοθευμένο προϊόν είναι πιο προσιτό για πολλούς καταναλωτές - ένα σημαντικό στοιχείο σε περιόδους υψηλού πληθωρισμού.
Πλαστό μέλι στην Ευρώπη;
Και όσον αφορά τις εξαγωγές, οι ειδικοί λένε ότι οι τελωνειακοί έλεγχοι δεν επαρκούν για τον εντοπισμό του παραποιημένου μελιού, πράγμα που σημαίνει ότι το πλαστό τουρκικό μέλι θα μπορούσε ήδη να βρίσκεται σε σούπερ μάρκετ στο εξωτερικό.
«Ενδέχεται το παραποιημένο μέλι να εξάγεται πρώτα παράνομα σε αραβικές χώρες και στη συνέχεια να αποστέλλεται σε άλλα μέρη του κόσμου», δήλωσε ο Ziya Sahin.
Υπάρχουν ήδη ενδείξεις ότι το παραποιημένο μέλι έχει βρει το δρόμο του προς την Ευρώπη. Τον Ιανουάριο του 2024, οι γαλλικές αρχές κατάσχεσαν 13 τόνους μελιού με προσθήκη Viagra, γνωστό και ως «στυτικό μέλι». Σύμφωνα με επίσημες αναφορές, προερχόταν από παράνομες αλυσίδες εφοδιασμού στην Τουρκία, την Τυνησία και την Ταϊλάνδη.
Η σοβαρότητα του προβλήματος καταδεικνύεται από στοιχεία της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης.
Το 2023, η υπηρεσία αποκάλυψε τεράστιες παραβάσεις που αφορούσαν μέλι που εισήχθη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σχεδόν τα μισά, ήτοι το 46%, των δειγμάτων που εξέτασε ήταν νοθευμένα.
Από τα 15 δείγματα μελιού από την Τουρκία, τα 14 ήταν πλαστά.
Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις