Επιδοτήσεις: Στα χέρια των αγροτών ή των ενδιάμεσων;

Σε μια προσπάθεια να ενισχύσει τον ευρωπαϊκό αγροτικό τομέα, η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2024-2029) παρουσίασε φιλόδοξες πρωτοβουλίες, θέτοντας ως στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη, την ανταγωνιστικότητα και την κοινωνική συνοχή στον αγροτικό τομέα.

Ο νέος Επίτροπος Γεωργίας και Τροφίμων, Christophe Hansen, σε στενή συνεργασία με την Εκτελεστική Αντιπρόεδρο Teresa Ribera Rodríguez, δεσμεύτηκαν να προχωρήσουν σε ένα ανανεωμένο και απλοποιημένο πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων, που θα επιτρέψει μεγαλύτερη ευελιξία στις χώρες της ΕΕ να υποστηρίζουν τον αγροτικό τομέα, ιδιαίτερα στις περιοχές που πλήττονται περισσότερο από την πράσινη μετάβαση.

Σημαντικό στοιχείο αυτής της πολιτικής αποτελεί η ενίσχυση της βιοοικονομίας, επιτρέποντας στους αγρότες να απολαμβάνουν οικονομικά οφέλη ως ανταμοιβή για τη συμβολή τους στην προστασία του περιβάλλοντος.

Ωστόσο, η μέχρι σήμερα εμπειρία έχει αναδείξει σοβαρές ανησυχίες σχετικά με την πραγματική ωφέλεια των αγροτών από αυτές τις πολιτικές. Όπως επισημαίνεται από εκπροσώπους του κλάδου, παρά τις φιλόδοξες δεσμεύσεις, οι μεγάλοι χαμένοι μέχρι τώρα υπήρξαν οι ίδιοι οι παραγωγοί. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα προγράμματα περιβαλλοντικής μετάβασης ("eco-schemes"), από τα οποία οι αγρότες δεν φαίνεται να έχουν αποκομίσει ουσιαστικά οφέλη, καθώς μεγάλο μέρος των ενισχύσεων διοχετεύτηκε σε παρόχους υπηρεσιών και όχι στους ίδιους.

Οι αγρότες   όπως μας έχουν υπογραμμίσει στο Agrocapital  πως, για να έχει επιτυχία η νέα πολιτική, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να διασφαλίσει πως τα χρήματα  πρέπει να καταλήγουν στους αγρότες, τους πραγματικούς πρωταγωνιστές της πράσινης μετάβασης και όχι σε ενδιάμεσους ή τρίτους. Χωρίς μια σαφή και αποτελεσματική στόχευση, υπάρχει κίνδυνος οι αγρότες να συνεχίσουν να βλέπουν τις ενισχύσεις να περνούν δίπλα τους χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα.

Οι νέες δεσμεύσεις της Επιτροπής είναι θετικές, ωστόσο απαιτείται προσοχή και διαφάνεια στην εφαρμογή, ώστε να αποφευχθούν λάθη του παρελθόντος και να διασφαλιστεί η πραγματική ενίσχυση του εισοδήματος και της βιωσιμότητας των αγροτών.