Με στόχο την αναχαίτιση των ζημιών που προκαλούνται από ανεπιτήρητα ζώα σε γεωργικές καλλιέργειες, το νέο άρθρο 34 του Ν. 5184/2025 αποκαθιστά τη δυνατότητα των αστυνομικών αρχών να επιβάλλουν διοικητικά πρόστιμα, σε μια προσπάθεια που οι αγρότες χαρακτηρίζουν «καθυστερημένη αλλά απαραίτητη».
Το νέο πλαίσιο σκληραίνει αισθητά το καθεστώς προστίμων για τους ιδιοκτήτες ζώων, ιδίως στις περιπτώσεις επαναλαμβανόμενων ζημιών:
- 500 ευρώ για την πρώτη παράβαση, από 50 ευρώ που ίσχυε μέχρι σήμερα,
- 1.500 ευρώ για τη δεύτερη, αντί 200 ευρώ,
- με κάθε επόμενη να διπλασιάζει το πρόστιμο έως το πλαφόν των 12.000 ευρώ – σε σύγκριση με το προηγούμενο ανώτατο των μόλις 1.000 ευρώ.
Το πρόστιμο θα επιβάλλεται είτε από την Ελληνική Αστυνομία είτε από τις Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (ΔΑΟΚ), επαναφέροντας τον κατασταλτικό ρόλο της ΕΛ.ΑΣ. στην ύπαιθρο, που είχε υποβαθμιστεί τα τελευταία χρόνια.
«Πρόκειται για μια θετική εξέλιξη που όμως έρχεται αργά και ενδεχομένως να είναι ανεπαρκής, εάν δεν συνοδευτεί από αποζημιώσεις και επιτάχυνση της διαδικασίας για αστικές αγωγές», σημειώνει στο Agrocapital παραγωγός από τη Θεσσαλία, ο οποίος αντιμετωπίζει συστηματικές ζημιές από γειτονικά κοπάδια.
Το πρόβλημα της αποζημίωσης και των αγωγών
Η πολιτεία δίνει πια το δικαίωμα επιβολής προστίμου, όμως η αγωγή για αποζημίωση ζημιών παραμένει ατομική υπόθεση του κάθε παραγωγού, χωρίς να υφίσταται κάποια αυτοματοποιημένη διαδικασία μέσω ΕΛΓΑ ή τοπικής αρχής. Η αδράνεια αυτή επιβαρύνει περαιτέρω τους ήδη πληγέντες αγρότες, καθώς χρειάζονται δαπανηρές πραγματογνωμοσύνες και νομικές ενέργειες.
Παράλληλα, η διαδικασία περισυλλογής των ανεπιτήρητων παραγωγικών ζώων (πρόβατα, κατσίκες, βοοειδή) ανατίθεται στους Δήμους με τη συνδρομή της Αστυνομίας ή του δασικού σώματος, με το ερώτημα της χωρητικότητας και υποδομής για φιλοξενία αυτών των ζώων να παραμένει ανοιχτό.
Εξαίρεση αποτελεί η ειδική μεταχείριση για ζώα συντροφιάς, τα οποία ρυθμίζονται από τον Ν. 4830/2021, και τα ζώα ιδιοκτησίας Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α’ Βαθμού, τα οποία εξαιρούνται από πρόστιμα, προκαλώντας ερωτήματα περί ίσης μεταχείρισης.
Ο «ελέφαντας στο δωμάτιο»: Τα αγριογούρουνα
Ενώ η νομοθεσία είναι πλέον σαφής για τα ανεπιτήρητα οικόσιτα ζώα, καμία αναφορά δεν γίνεται στο μείζον πρόβλημα των ζημιών από τα αγριογούρουνα, τα οποία έχουν εκτοξευθεί τα τελευταία χρόνια σε πληθυσμούς που απειλούν τη γεωργική και οικιστική ασφάλεια σε πολλές περιοχές της χώρας – από την Αιτωλοακαρνανία και την Πέλλα, έως τη Χαλκιδική και την Εύβοια ,Φθιωτιδα.
Σύμφωνα με στοιχεία,το 2024 καταγράφηκαν ζημιές σε πάνω από 100.000 στρέμματα, κυρίως σε καλαμπόκι, πατάτα, αμπέλια και δενδρώδεις καλλιέργειες, με εκτιμώμενο κόστος άνω των 15 εκατ. ευρώ.
Τα αγριογούρουνα δεν υπόκεινται σε κανένα καθεστώς αποζημίωσης και δεν προβλέπεται πρόστιμο ή μηχανισμός παρέμβασης, γεγονός που δημιουργεί κενό δικαίου και προστασίας για τους παραγωγούς, ιδίως εκείνους που καλλιεργούν σε ημιορεινές ή δασώδεις περιοχές.
Αγρότες και συνεταιρισμοί κάνουν λόγο για ανάγκη νομοθετικής πρωτοβουλίας, που να ενσωματώνει την άγρια πανίδα στο πλέγμα προστασίας και αποζημιώσεων – ένα βήμα που άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ισπανία και η Γαλλία, έχουν ήδη κάνει.
Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις