Με την τροφική αλυσίδα να γίνεται όλο και πιο πολύπλοκη και παγκοσμιοποιημένη, η Ευρωπαϊκή Ένωση δίνει φέτος στη δημοσιότητα μία από τις πλέον αποκαλυπτικές εκθέσεις για την ασφάλεια των τροφίμων και τη διακίνηση επικίνδυνων προϊόντων στην εσωτερική αγορά. Η ετήσια αναφορά του Δικτύου Συναγερμού και Συνεργασίας (ACN) για το 2024 καταγράφει αύξηση κατά 8% στις συνολικές ειδοποιήσεις για μη συμμορφούμενα τρόφιμα, ζωοτροφές και υλικά σε επαφή με τρόφιμα, με τις ειδοποιήσεις του συστήματος RASFF να αυξάνονται κατά 12%.
Οι αριθμοί, αν και δείχνουν ενισχυμένη επαγρύπνηση των ελεγκτικών αρχών, καταδεικνύουν ταυτόχρονα και τη διόγκωση του προβλήματος. Πάνω από 1.900 ειδοποιήσεις χαρακτηρίστηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως πιθανές ενδείξεις σκόπιμης παραποίησης ή δόλιας πρακτικής. Το ποσοστό αυτό συνιστά αύξηση 21% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, γεγονός που προβληματίζει τις αρχές.
Στο επίκεντρο των ανησυχιών βρίσκονται τα φρούτα και λαχανικά, τα οποία συγκέντρωσαν 1.479 ειδοποιήσεις, καθιστώντας τα την πιο συχνά αναφερόμενη κατηγορία. Οι περισσότερες περιπτώσεις αφορούν υπερβάσεις φυτοφαρμάκων, με προϊόντα από Τουρκία, Αίγυπτο και Ινδία να πρωταγωνιστούν. Οι δραστικές ουσίες chlorpyrifos, acetamiprid και dimethoate εντοπίστηκαν με συχνότητα, ενώ χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι εντοπίστηκαν περισσότερα από 10 διαφορετικά φυτοφάρμακα σε πολλά προϊόντα.
Το ελαιόλαδο, και ιδίως το εξαιρετικά παρθένο, παραμένει ένας από τους πιο εκτεθειμένους σε απάτες τομείς. Το 2024 καταγράφηκαν 130 ειδοποιήσεις, εκ των οποίων το 15% επιβεβαιώθηκαν ως διασυνοριακές απάτες, με φαινόμενα όπως ανάμιξη με φθηνότερα έλαια, παραποίηση ετικέτας ΠΟΠ, και ψευδή δήλωση κατηγορίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιτροπής, το 34% των ελέγχων κατηγορίας στο ελαιόλαδο το 2023 δεν ήταν συμμορφούμενοι, ποσοστό που παραμένει αμετάβλητο.
Εκρηκτική αύξηση παρατηρείται και στα συμπληρώματα διατροφής, με το 70% των ειδοποιήσεων να συνδέονται με απάτες, κυρίως μέσω διαδικτυακής πώλησης. Καταγράφηκαν προϊόντα που περιείχαν σιλδεναφίλη, τιτανιούχο διοξείδιο (E171), και μη εγκεκριμένες ουσίες, ενώ πολλά φέρουν ψευδείς ισχυρισμούς υγείας ή παρουσιάζουν υπερβολικές δόσεις βιταμινών.
Οι ειδοποιήσεις για βότανα και μπαχαρικά αντιστοιχούν στο 4% των συνολικών ειδοποιήσεων, με το 81% να σχετίζεται με κινδύνους για τη δημόσια υγεία. Σημαντικές ποσότητες τοξινών, βαρέων μετάλλων και μη εγκεκριμένων χρωστικών (όπως Sudan dyes) εντοπίστηκαν κυρίως σε κύμινο, ρίγανη, μοσχοκάρυδο και πιπέρι.
Το 2024 αποτέλεσε χρονιά-σταθμό, καθώς ξεκίνησε η λειτουργία του TraceMap, ενός εργαλείου τεχνητής νοημοσύνης που ενσωματώνεται στο σύστημα iRASFF. Επεξεργάζεται πάνω από 4 εκατομμύρια έγγραφα TRACES και 10.000 ειδοποιήσεις ετησίως, αντλώντας στοιχεία από μη δομημένα δεδομένα, εικόνες, και βάσεις δεδομένων ώστε να ανιχνεύει μοτίβα, επαναλήψεις και πιθανούς κινδύνους. Στόχος είναι η μετάβαση από την παθητική παρακολούθηση στην προληπτική παρέμβαση.
Οι Γερμανία, Ολλανδία και Ιταλία αναδείχθηκαν ως οι πιο δραστήριες χώρες στο δίκτυο ACN, ενώ ως κυριότερες χώρες προέλευσης επικίνδυνων προϊόντων καταγράφονται η Τουρκία, η Κίνα, η Ινδία και η Αίγυπτος.
Η φετινή έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποδεικνύει ότι η τροφοδοσία της Ευρώπης παραμένει υπό συνεχή πίεση. Ταυτόχρονα όμως, καταδεικνύει και τη δυνατότητα των ευρωπαϊκών θεσμών να ανταποκρίνονται μέσω τεχνολογίας, θεσμικής συνεργασίας και επιστημονικής τεκμηρίωσης.
Και όπως υπογραμμίζεται με σαφήνεια στην εισαγωγή της έκθεσης, η ασφάλεια των τροφίμων δεν είναι ποτέ δεδομένη – αλλά κατακτάται καθημερινά.
Δείτε εδώ αναλυτικά την έκθεση
Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις