Αντιμέτωποι με το ενδεχόμενο επιβολής αυξημένων δασμών από τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι Ευρωπαίοι εξαγωγείς ελαιολάδου στρέφονται προς εναλλακτικές αγορές, με στόχο τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητάς τους έναντι χωρών όπως η Τουρκία και η Τυνησία. Ωστόσο, η στροφή προς την Ασία συνοδεύεται από σημαντικές προκλήσεις, με τους ειδικούς να επισημαίνουν ότι η περιορισμένη ενσωμάτωση του ελαιολάδου στις τοπικές κουζίνες δεν επαρκεί για να αντισταθμίσει την ενδεχόμενη απώλεια του αμερικανικού μεριδίου.
Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ, το 2023 οι ΗΠΑ εισήγαγαν ελαιόλαδο συνολικής αξίας 1,5 δισεκατομμυρίου δολαρίων από την Ιταλία, την Ισπανία και την Ελλάδα. Το σύνολο των εισαγωγών ανήλθε στα 2,2 δισ. δολάρια, εκ των οποίων 428 εκατ. προήλθαν από την Τουρκία και την Τυνησία. Αντιθέτως, η συνδυασμένη αγορά της Ινδίας, της Κίνας, της Ιαπωνίας και της Νότιας Κορέας ανήλθε μόλις στα 477 εκατ. δολάρια – λιγότερο από το ένα τρίτο των ευρωπαϊκών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ.
Πολιτισμικά εμπόδια και περιορισμένες προοπτικές στην Ασία
Όπως σημειώνει ο σύμβουλος εμπορίου Christopher Clegg από τη Μαλαισία, οι ασιατικές αγορές παραμένουν δύσκολες. «Ό,τι χάνουν οι παραγωγοί από τους δασμούς στις ΗΠΑ, δεν το αναπληρώνουν στην Ασία», ανέφερε στον ειδησεογραφικό ιστότοπο Olive Oil Times. Στην Κίνα, κυριαρχούν το φυστικέλαιο και το σογιέλαιο, ενώ στην Ινδία το ghee διατηρεί πρωταγωνιστικό ρόλο στη διατροφή. Στη Μαλαισία, οι εισαγωγές ελαιολάδου περιορίστηκαν στα 8 εκατ. δολάρια το 2023, με την κατανάλωση να επικεντρώνεται κυρίως σε Ευρωπαίους μετανάστες.
Ακόμη και στην Ιαπωνία, όπου η ιταλική κουζίνα έχει σημαντική απήχηση, το ελαιόλαδο δεν αποτελεί βασικό στοιχείο της καθημερινής διατροφής. «Η Ιαπωνία είναι πιο ώριμη αγορά, αλλά ο πληθυσμός γερνά και προτιμά παραδοσιακά πιάτα», τόνισε ο Clegg. Στη Νότια Κορέα, τα ελαιόλαδα υψηλής ποιότητας θεωρούνται είδη πολυτελείας, γεγονός που περιορίζει την ευρύτερη κατανάλωση.
Προσδοκίες για επέκταση στην Αφρική και την Αυστραλία
Οι χαμηλότερες τιμές του ευρωπαϊκού ελαιολάδου θα μπορούσαν, θεωρητικά, να ενισχύσουν τη ζήτηση σε αναδυόμενες αγορές όπως η Αφρική και η Αυστραλία. Ωστόσο, οι πολιτισμικές προτιμήσεις και τα μικρότερα δημογραφικά μεγέθη καθιστούν αυτές τις αγορές λιγότερο ελκυστικές σε σχέση με την αμερικανική.
«Χωρίς την ευρεία κατανόηση των διατροφικών πλεονεκτημάτων του ελαιολάδου, όπως έχει επιτευχθεί στις ΗΠΑ, η Ασία εξακολουθεί να είναι μια αγορά με περιορισμένο δυναμικό», καταλήγει ο Clegg.