Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το 2024 καταγράφηκαν στην Ελλάδα 54.888 αφίξεις μεταναστών και αιτούντων διεθνή προστασία, σημειώνοντας αύξηση της τάξεως του 23% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Οι αφίξεις πραγματοποιήθηκαν κυρίως μέσω των θαλάσσιων διαδρομών προς τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου – Λέσβος, Χίος, Κως, Σάμος, Λέρος – και από τα χερσαία σύνορα της περιοχής του Έβρου, επιβεβαιώνοντας τον ρόλο της Ελλάδας ως βασικής πύλης εισόδου στην Ε.Ε.
Οι κυριότερες χώρες προέλευσης των αφιχθέντων ήταν το Αφγανιστάν, η Συρία, η Παλαιστίνη, η Σομαλία και η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, ενώ αυξημένες τάσεις καταγράφηκαν από το Πακιστάν και το Μπανγκλαντές. Οι μετακινήσεις αφορούν ποικίλα προφίλ, συμπεριλαμβανομένων οικογενειών, ανηλίκων και μεμονωμένων ενηλίκων, προκαλώντας πρόσθετες απαιτήσεις σε επίπεδο διοικητικής και υγειονομικής διαχείρισης.
Η Ελλάδα χαρακτηρίζεται ως χώρα πρώτης εισόδου αλλά και δευτερογενούς μετακίνησης, με τα στοιχεία του συστήματος Eurodac να δείχνουν από 75.000 έως 121.000 ταυτοποιήσεις ετησίως από το 2021 έως το 2024, στις οποίες πρόσωπα που αρχικά εντοπίστηκαν στην Ελλάδα, υπέβαλαν εκ νέου αίτηση ασύλου σε άλλα κράτη μέλη. Η τάση αυτή υποδεικνύει σημαντικό όγκο ενδοευρωπαϊκών μεταναστεύσεων, με σημαντικές διοικητικές και νομικές επιπτώσεις.
Σε ρεπορτάζ του Agrocapital, αρμόδιοι σημείωναν ότι "η Ελλάδα έχει επιτελέσει κρίσιμο ρόλο στην πρώτη γραμμή της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής", ενώ μας τόνισαν ότι η διαχείριση των ροών αποτελεί κοινή ευθύνη, με διαρκή υποστήριξη από την Ε.Ε. τόσο σε χρηματοδοτικό όσο και σε επιχειρησιακό επίπεδο.
Από το 2015 έως σήμερα, η χώρα έχει λάβει ενωσιακή χρηματοδότηση άνω των 5 δισεκατομμυρίων ευρώ, με την τρέχουσα προγραμματική περίοδο 2021–2027 να προβλέπει πλέον των 1,66 δισεκατομμυρίων ευρώ για υποδομές, ανθρώπινο δυναμικό και ενίσχυση διοικητικής ικανότητας. Τα ποσά αυτά έχουν διατεθεί για τη στήριξη δομών υποδοχής, την ταχεία διεκπεραίωση αιτήσεων ασύλου, την εθελούσια επιστροφή και την κοινωνική ένταξη.
Τον Ιανουάριο του 2025 λειτουργούσαν στην ηπειρωτική χώρα 22 δομές υποδοχής, με συνολική δυναμικότητα 21.393 θέσεων και πληρότητα 56%, καθώς και τρία Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης (Μαλακάσα, Διαβατά, Φυλάκιο), με 5.163 θέσεις και πληρότητα 59%. Οι εγκαταστάσεις παρέχουν βασικές υπηρεσίες όπως στέγαση, ιατρική περίθαλψη, χρηματική ενίσχυση, νομική υποστήριξη και διερμηνεία, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν καταγραφεί καθυστερήσεις ή διακοπές σε επιμέρους υπηρεσίες, ιδίως σε απομονωμένες περιοχές.
Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο (EUAA) διαθέτει πάνω από 450 εμπειρογνώμονες και 100 διερμηνείς στην Ελλάδα, ενώ η Frontex ενισχύει τη συνοριακή φύλαξη με 460 υπαλλήλους. Παράλληλα, η Europol συνεργάζεται με τις ελληνικές αρχές για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης και τη διασυνοριακή εγκληματικότητα.
Σε ό,τι αφορά τους ασυνόδευτους ανηλίκους, η χώρα διαθέτει 1.775 θέσεις φιλοξενίας, καθώς και ειδικά προγράμματα επιτροπείας και κοινωνικής στήριξης. Το πρόγραμμα HELIOS Junior, με προϋπολογισμό 19 εκατομμυρίων ευρώ, έχει στόχο την ενσωμάτωση 2.000 πρώην ασυνόδευτων ατόμων ηλικίας 18–21 ετών.
Εν τω μεταξύ, στο πρόσφατο Υπουργικό Συμβούλιο, παρουσιάστηκε από τον Υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου, κ. Μάκη Βορίδη, το νέο νομοσχέδιο αυστηροποίησης του πλαισίου για την παράνομη είσοδο και παραμονή. Μεταξύ άλλων, προβλέπεται αύξηση των ποινών φυλάκισης από 3 μήνες σε τουλάχιστον 2 έτη για την είσοδο χωρίς έγγραφα και από 6 μήνες σε τουλάχιστον 3 έτη σε επιβαρυντικές περιπτώσεις, ενώ η χρηματική ποινή δύναται να φτάσει τις 10.000 ευρώ. Ειδική πρόβλεψη αφορά την ποινικοποίηση της παραμονής μετά την απόρριψη ασύλου, με ποινή φυλάκισης 3 ετών χωρίς δυνατότητα αναστολής, εκτός αν ο καταδικασθείς δηλώσει εκούσια αναχώρηση από τη χώρα.
Επιπλέον, καταργείται η δυνατότητα χορήγησης άδειας διαμονής σε όσους διαμένουν στη χώρα παράνομα για 7 έτη, ενώ οι προθεσμίες για την οικειοθελή αναχώρηση μειώνονται από 25 σε 14 ημέρες. Κατά την περίοδο αναμονής, δύναται να επιβληθεί ηλεκτρονική επιτήρηση ως περιοριστικό μέτρο.
Το σχέδιο κινείται εντός των κατευθύνσεων του νέου Ευρωπαϊκού Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, το οποίο αναμένεται να τεθεί σε πλήρη εφαρμογή εντός του 2026. Προβλέπεται επικαιροποίηση κρίσιμων ορισμών, όπως της «χώρας επιστροφής», αλλά και αυστηροποίηση των κριτηρίων κινδύνου διαφυγής, μεταξύ των οποίων εντάσσονται η απουσία γνωστής διαμονής και η άρνηση ταυτοποίησης με βιομετρικά μέσα.
Καθώς η πίεση στα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε. παραμένει υψηλή, και οι ροές προς την Ελλάδα διατηρούνται αυξημένες, η αποτελεσματική διαχείριση της μετανάστευσης συνεχίζει να αποτελεί θεσμική, επιχειρησιακή και πολιτική πρόκληση, η οποία απαιτεί σταθερή διακρατική συνεργασία και σαφές νομικό πλαίσιο, προσαρμοσμένο στα δεδομένα της εποχής.
Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις