Η έγκριση του λεγόμενου «νόμου Duplomb» από την Εθνοσυνέλευση στις 8 Ιουλίου επανέφερε στη δημόσια σφαίρα τη διαχρονική και βαθιά ιδεολογική σύγκρουση για το μέλλον της ευρωπαϊκής γεωργίας. Με πάνω από 1,3 εκατομμύρια υπογραφές σε αίτηση που τάσσεται κατά της επαναφοράς του φυτοφαρμάκου acetamiprid —ενός νεονικοτινοειδούς εντομοκτόνου που είχε απαγορευτεί στη Γαλλία το 2018 λόγω τεκμηριωμένων επιπτώσεων στις μέλισσες— η αντιπαράθεση δεν αφορά μόνο την περιβαλλοντική πολιτική. Αγγίζει τον πυρήνα του ερωτήματος: μπορεί η γεωργία να είναι ταυτόχρονα βιώσιμη και ανταγωνιστική;
Ο νόμος, τον οποίο πρότεινε ο συντηρητικός γερουσιαστής Λοράν Ντυπλόνμπ, επιτρέπει εκ νέου τη χρήση του acetamiprid, ενώ προβλέπει την επιτάχυνση εγκρίσεων για μονάδες εκτροφής ζώων και τη χαλάρωση των κανόνων άρδευσης. Η κυβέρνηση επιχειρηματολογεί ότι πρόκειται για μέτρα που επαναφέρουν ισορροπία στον ανταγωνισμό εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς το εν λόγω φυτοφάρμακο επιτρέπεται ήδη σε πολλές άλλες χώρες-μέλη. Ωστόσο, οι επικριτές χαρακτηρίζουν τον νόμο «ηθική και επιστημονική παρέκκλιση», επισημαίνοντας τις μακροπρόθεσμες συνέπειες για τη βιοποικιλότητα και τη δημόσια υγεία.
Η κινητοποίηση της κοινής γνώμης υπήρξε ασυνήθιστα ισχυρή. Μια απλή διαδικτυακή αίτηση που ξεκίνησε από έναν 23χρονο φοιτητή μετατράπηκε εντός λίγων ημερών σε εθνικό γεγονός, φτάνοντας ταχύτερα από κάθε άλλη στο σχετικό όριο των 500.000 υπογραφών που απαιτούνται για κοινοβουλευτική συζήτηση. Η πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης, Γιαέλ Μπραουν-Πιβέ, και ο πρώην πρωθυπουργός Γκαμπριέλ Ατάλ δήλωσαν δημόσια την πρόθεσή τους να επιτρέψουν τη διεξαγωγή της.
Στο επίκεντρο της σύγκρουσης βρίσκονται οι παραγωγοί ζαχαρότευτλων, ένας στρατηγικός αγροτικός κλάδος για τη Γαλλία και την Ε.Ε., με ηγετικές εταιρείες όπως η Tereos και η Cristal Union να προειδοποιούν για απώλεια ανταγωνιστικότητας. Το acetamiprid θεωρείται κρίσιμη ουσία για την καταπολέμηση της «κίτρινης πανώλης», μιας επιδημίας αφίδων που το 2020 μείωσε τις αποδόσεις των τεύτλων έως και κατά 30%, προκαλώντας ανησυχίες για την αυτάρκεια της εγχώριας παραγωγής ζάχαρης.
«Πρέπει να προστατεύσουμε τα μέσα παραγωγής μας», υποστήριξε ο Αρνό Ρουσό, πρόεδρος της πανίσχυρης αγροτικής ένωσης FNSEA, σε δηλώσεις του στο franceinfo, κάνοντας λόγο για υπερβολές στον δημόσιο διάλογο. Ο ίδιος υποστηρίζει πως η επανέγκριση του acetamiprid, μολονότι δεν αποτελεί ιδανική λύση, συνιστά ένα αναγκαίο μέτρο για τη διατήρηση της παραγωγικής συνέχειας.
Η κυβέρνηση, αν και στηρίζει το νομοσχέδιο, εμφανίστηκε ανοιχτή σε αναθεώρηση της στρατηγικής επικοινωνίας της. «Ίσως δεν εξηγήσαμε αρκετά ή δεν καθησυχάσαμε όπως θα έπρεπε», παραδέχθηκε η κυβερνητική εκπρόσωπος Σόφι Πρίμας. Στην καρδιά της προσπάθειας παραμένει, όπως σημείωσε, η ανάγκη να μην τιμωρούνται οι Γάλλοι αγρότες σε σύγκριση με τους Ευρωπαίους συναδέλφους τους.
Ωστόσο, το πρόβλημα είναι πιο σύνθετο. Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) έχει καταγράψει ότι ακόμη και το acetamiprid, παρότι λιγότερο τοξικό από άλλα νεονικοτινοειδή, επηρεάζει τη νευρολογική λειτουργία των μελισσών και διαταράσσει την ανάπτυξη των αποικιών. Με δεδομένο τον κρίσιμο ρόλο των επικονιαστών στη γεωργική παραγωγή, επιστήμονες προειδοποιούν ότι η υποβάθμιση της οικολογικής ισορροπίας θα υπονομεύσει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του ίδιου του αγροτικού τομέα.
Η υπόθεση αγγίζει ένα θεμελιώδες πολιτικό και κοινωνικό δίλημμα: η προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας μπορεί να παραμείνει αδιαπραγμάτευτη σε περιόδους οικονομικής πίεσης και γεωργικής κρίσης; Ή μήπως η επιβίωση των παραγωγών απαιτεί ευελιξία ακόμη και έναντι επιστημονικών προειδοποιήσεων;
Στην καρδιά της Ευρώπης, η Γαλλία φαίνεται να μετατρέπεται σε πεδίο δοκιμής για το μέλλον της πράσινης μετάβασης στη γεωργία. Η ισορροπία μεταξύ επιστημονικής σύνεσης, πολιτικής βούλησης και κοινωνικής αποδοχής παραμένει εύθραυστη—και ίσως πιο επίκαιρη από ποτέ.
Πληροφορίες από το πρακτορείο Reuters
Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις