Το δίλημμα του ευρωπαϊκού κοτόπουλου ανάμεσα στην καλή διαβίωση και στο αυξανόμενο κόστος

Η μελέτη ADAS για το European Chicken Commitment δείχνει ότι η υιοθέτηση των νέων προτύπων αυξάνει το κόστος παραγωγής κατά 37,5%, μειώνει την παραγωγή κατά 44% και επιβαρύνει το περιβαλλοντικό αποτύπωμα με αυξημένες εκπομπές και κατανάλωση πόρων.

Η συζήτηση για την αναβάθμιση των προτύπων ευζωίας στα κοτόπουλα  μέσω του European Chicken Commitment (ECC) έχει ήδη μετακινηθεί από το πεδίο των προθέσεων στο πεδίο των επιπτώσεων. Το υλικό που παρουσίασε η AVEC βασισμένο στη μελέτη της RSK ADAS αποτυπώνει μια σπάνια πλήρη απεικόνιση όχι μόνο τι αλλάζει στον στάβλο, αλλά τι συνεπάγεται ανά κιλό κρέατος στην παραγωγή, στο περιβαλλοντικό αποτύπωμα και στην αγορά. Το σημαντικό εδώ δεν είναι ένα «ναι» ή «όχι» στα πρότυπα· είναι η ακριβής αποτίμηση του τι κοστίζει και πού μεταφέρεται αυτό το κόστος. 

Η μέτρηση «ανά κιλό κρέατος» είναι το κρίσιμο βήμα που συχνά έλειπε από τη δημόσια συζήτηση. Η RSK ADAS δείχνει ότι το κόστος παραγωγής αυξάνεται κατά +37,5% (από 201,9 σε 277,7 ευρωλεπτά/κιλό), με την αγορά να καλείται να αποφασίσει πόσο από αυτό μετακυλίεται τελικά στον καταναλωτή. Η ίδια προσέγγιση αποκαλύπτει ένα δεύτερο, λιγότερο ορατό, αλλά καίριο αποτέλεσμα: η ετήσια παραγωγή κρέατος ανά m² μειώνεται κατά –44%, γεγονός που για να διατηρηθεί το συνολικό ετήσιο output απαιτεί +66,3% επιπλέον χώρους εκτροφής. Σε πραγματικές κλίμακες, αυτό αντιστοιχεί σε +9.692 νέες πτηνοτροφικές εγκαταστάσεις και σε κεφαλαιουχική δαπάνη  €8,24 δισ. μόνο για κτίρια.

Στην κατανάλωση πόρων, οι διαφορές είναι αθροιστικές. Το νερό ανά κιλό ανεβαίνει κατά +34,5% (6,75 λίτρα έναντι 5,02), ενώ οι ζωοτροφές ανά κιλό αυξάνονται κατά +34,4% (3,7 κιλά έναντι 2,76). Η μελέτη υπολογίζει ότι η πρόσθετη κατανάλωση ζωοτροφών, για να διατηρηθεί το ίδιο ετήσιο επίπεδο παραγωγής, ισοδυναμεί με έκτακτη χρήση γης αντίστοιχη με 2,18 εκατ. γήπεδα ποδοσφαίρου. Στο επίπεδο των εκπομπών, οι GHG ανά κιλό κρέατος αυξάνονται κατά +24,4%, ένα εύρημα που περιπλέκει το καλοπροαίρετο επιχείρημα ότι η υψηλότερη ευζωία συνεπάγεται αυτόματα και χαμηλότερο αποτύπωμα

Το τι θα αντέξει ο τελικός καταναλωτής παραμένει αμφίβολο τα στοιχεία που παραθέτει η παρουσίαση (πηγή **BEUC, Φεβρουάριος 2024) δείχνουν ότι μόλις 14% δηλώνουν πρόθυμοι να πληρώσουν πάνω από +10% για λόγους ευζωίας, ενώ 30% δεν δέχονται καμία πρόσθετη επιβάρυνση. Η αντίφαση είναι προφανής η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει +5% αύξηση στην κατανάλωση πουλερικών έως το 2035, όμως η προθυμία πληρωμής για ακριβότερο προϊόν είναι περιορισμένη. Οι παραγωγοί, ενδιάμεσα, καλούνται να εκσυγχρονίσουν υποδομές, να διαχειριστούν υψηλότερα κόστη και να αποδείξουν συμμόρφωση μέσω τρίτων ελέγχων και ετήσιας δημόσιας αναφοράς

Η AVEC δεν αμφισβητεί την προτεραιότητα της ευζωίας· αντιπροτείνει έναν πιο λειτουργικό δρόμο δείκτες ευζωίας βασισμένους σε αποτελέσματα, εντατική εκπαίδευση παραγωγών και ένα πλαίσιο κινήτρων που επιβραβεύει τη σταδιακή, μετρήσιμη βελτίωση. Πρόκειται για μια γραμμή που αναζητά την ισορροπία των τριών πυλώνων της βιωσιμότητας, οικονομία, περιβάλλον, ευζωία, χωρίς να μετατρέπει τον έναν σε αντίπαλο των άλλων. Το πολιτικό διακύβευμα για τους θεσμούς είναι σαφές: αν ο στόχος είναι ένα καλύτερο σύστημα για τα ζώα και για τους ανθρώπους, η ρύθμιση οφείλει να συνοδεύεται από αξιόπιστα χρηματοδοτικά εργαλεία, χρονικά ρεαλιστική μετάβαση και προσήλωση σε τεκμηριωμένους δείκτες και όχι μόνο σε «εισροές» πολιτικής

Το πρόβλημα που αναδεικνύει η μελέτη δεν είναι μια σύγκρουση «ηθικής» με «οικονομία». Είναι η ανάγκη να κοστολογηθεί με ακρίβεια το δημόσιο αγαθό της ευζωίας και να αποφασιστεί ποιος το πληρώνει, πότε και με ποια ανταπόδοση. Αν κάτι καθιστά επίκαιρη την ανάλυση, είναι ακριβώς αυτό: σε μια αγορά όπου οι τιμές, οι εκπομπές και οι πόροι μετρώνται αυστηρά, η πολιτική οφείλει να μιλά την ίδια γλώσσα των αριθμών και των δεικτών, διαφορετικά μεταθέτει το κόστος σιωπηλά και τελικά άδικα.