Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την τροποποίηση της εμπορικής συμφωνίας με το Μαρόκο ώστε να συμμορφωθεί με απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ για το καθεστώς της Δυτικής Σαχάρας, σύμφωνα με έγγραφο που εξασφάλισε το Euractiv.
Η Δυτική Σαχάρα, πρώην ισπανική αποικία που από το 1975 βρίσκεται κυρίως υπό μαροκινή κατοχή, αναγνωρίζεται από τον ΟΗΕ ως μη αυτόνομη περιοχή. Το καθεστώς της παραμένει αμφισβητούμενο, με το Μαρόκο να διεκδικεί κυριαρχία και το μέτωπο Πολισάριο να ζητά αυτοδιάθεση.
Τον Οκτώβριο του 2024, το ανώτατο δικαστήριο της ΕΕ έκρινε ότι οι συμφωνίες ΕΕ–Μαρόκου του 2019 για αλιευτικά και γεωργικά προϊόντα παραβίασαν την αρχή της αυτοδιάθεσης, καθώς ο λαός της Δυτικής Σαχάρας δεν είχε δώσει τη συγκατάθεσή του. Στις Βρυξέλλες δόθηκε προθεσμία 12 μηνών για συμμόρφωση.
Σύμφωνα με το προτεινόμενο σχέδιο, οι ετικέτες αυτών των προϊόντων θα πρέπει πλέον να αναγράφουν ως προέλευση τη Δυτική Σαχάρα, αν και τα πιστοποιητικά συμμόρφωσης θα εξακολουθούν να εκδίδονται από τις μαροκινές αρχές.
«Η νέα συμφωνία χρησιμοποιεί τον όρο “περιοχή προέλευσης” για προϊόντα από τη Δυτική Σαχάρα, όμως αυτός δεν υφίσταται στο εμπορικό δίκαιο της ΕΕ ή στο διεθνές εμπόριο», ανέφερε πηγή με γνώση του θέματος. «Φαίνεται πως η Επιτροπή είναι έτοιμη να διαγράψει τον τελωνειακό κωδικό της Δυτικής Σαχάρας και να τον αντικαταστήσει με αυτόν τον ασαφή όρο».
Το Δικαστήριο της ΕΕ είχε ήδη αποφανθεί ότι τα προϊόντα της Δυτικής Σαχάρας πρέπει να φέρουν σχετική σήμανση και όχι την ένδειξη “Μαροκινά”. Ωστόσο, η εφαρμογή ήταν ελλιπής και το Ραμπάτ απέρριψε πλήρως τη θέση του Δικαστηρίου, επαναλαμβάνοντας ότι «η κυριαρχία του Μαρόκου επί της Μαροκινής Σαχάρας είναι αδιαπραγμάτευτη».
«Στην πράξη, είναι μια επανάληψη της προηγούμενης συμφωνίας με το Μαρόκο, απλώς με πιο αδύναμη διατύπωση για να ικανοποιηθεί το Ραμπάτ», πρόσθεσε η ίδια πηγή. «Δεν πρόκειται να αντέξει στο Δικαστήριο, και η Επιτροπή το γνωρίζει. Απλώς προσπαθούν να κερδίσουν χρόνο».
Η συγκατάθεση αντικαθίσταται από οφέλη
Η πρόταση της Επιτροπής στηρίζεται σε ιδέα που είχε διατυπώσει το ίδιο το Δικαστήριο: η συγκατάθεση του λαού της Δυτικής Σαχάρας μπορεί, θεωρητικά, να “τεκμαίρεται” εφόσον η συμφωνία δεν τους επιβάλλει υποχρεώσεις αλλά προσφέρει απτά και επαληθεύσιμα οφέλη, τα οποία θα παρακολουθούνται μέσω μηχανισμού ελέγχου.
Για να ανταποκριθεί σε αυτό, η ΕΕ δεσμεύεται να διαθέσει κονδύλια για έργα ύδρευσης, ενέργειας και καταπολέμησης της ερημοποίησης, μονάδες αφαλάτωσης, καθώς και ανθρωπιστική βοήθεια για τους καταυλισμούς Σαχραουί γύρω από την Τιντούφ στην Αλγερία, μαζί με στήριξη για την εκπαίδευση και τον πολιτισμό.
«Η τεκμαιρόμενη συγκατάθεση μπορεί να υπάρξει μόνο υπό πολύ στενά και διαφανή κριτήρια, όχι ως παραθυράκι για να παρακαμφθούν τα δικαστικά πρότυπα», δήλωσε στο Euractiv η Sara Eyckmans του Western Sahara Resource Watch.
«Μέχρι να υπάρξει συμμετοχή των Σαχραουί, η ΕΕ δεν έχει καμία αξιοπιστία σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κράτους δικαίου». Η μη τήρηση, πρόσθεσε, «κινδυνεύει να νομιμοποιήσει μια παράνομη κατοχή» και δημιουργεί «επικίνδυνο προηγούμενο για άλλες εδαφικές συγκρούσεις».
Οι ευρωβουλευτές στο περιθώριο
Η Επιτροπή κατέθεσε την πρόταση τροποποίησης στις 18 Σεπτεμβρίου, μετά από διαπραγματεύσεις που ολοκληρώθηκαν σε μόλις πέντε ημέρες, αφού το Συμβούλιο έδωσε την έγκριση στις 10 Σεπτεμβρίου.
Η πρόταση προβλέπει προσωρινή εφαρμογή, δηλαδή θα τεθεί σε ισχύ πριν από την ψήφο των ευρωβουλευτών. Αυτό ισοδυναμεί με «τετελεσμένο γεγονός» και «σχεδόν με κήρυξη πολέμου στην επιτροπή εμπορίου του Ευρωκοινοβουλίου», τόνισε πηγή.
Το Συμβούλιο αναμένεται να υπογράψει την τροποποίηση την 1η Οκτωβρίου.
Πηγή: euractiv.com
Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις