Η συζήτηση γύρω από το μέλλον της γεωργίας στην Ευρώπη αποκτά ένα νέο, πιο έντονο σημείο αναφοράς τα ρομπότ. Η πρόσφατη τοποθέτηση της CEMA, του κορυφαίου φορέα που εκπροσωπεί τη βιομηχανία γεωργικών μηχανημάτων, φέρνει στο προσκήνιο μια μεταμόρφωση που βαδίζει ήδη, αθόρυβα αλλά σταθερά, πάνω στις καλλιεργήσιμες εκτάσεις της ηπείρου.
Η CEMA, εκπροσωπώντας 1.300 κατασκευαστές και έναν κλάδο με κύκλο εργασιών που υπερβαίνει τα €40 δισ., περιγράφει μια εικόνα όπου η γεωργία δεν στηρίζεται πλέον αποκλειστικά στη δεξιοτεχνία του ανθρώπου, αλλά σε μια σύμπραξη ανθρώπου και μηχανής. Τα γεωργικά ρομπότ, σχεδιασμένα να λειτουργούν 24 ώρες το εικοσιτετράωρο, υπόσχονται να καλύψουν κενά που έχουν γίνει πιο ορατά από ποτέ έλλειψη εργατικών χεριών, αυστηρότερα περιβαλλοντικά πρότυπα και ανάγκη για αυξημένη παραγωγικότητα σε ένα ασταθές οικονομικό περιβάλλον.
Την ίδια στιγμή, πρωτοβουλίες όπως το agROBOfood δείχνουν τι σημαίνει πρακτικά αυτή η μετάβαση. Η χρήση αισθητήρων υψηλής ακρίβειας, η δυνατότητα παρακολούθησης ασθενειών σε πραγματικό χρόνο και η ακριβής εφαρμογή νερού, λιπασμάτων και φυτοπροστατευτικών προϊόντων δημιουργούν μια νέα αρχιτεκτονική στη διαχείριση της εκμετάλλευσης. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι η τεχνολογία αυτή ενισχύει την ιχνηλασιμότητα, ένα από τα πιο απαιτητικά ζητούμενα της σύγχρονης ευρωπαϊκής αλυσίδας τροφίμων.
Ωστόσο, η μετάβαση δεν είναι γραμμική. Το πρώτο εμπόδιο αφορά το κόστος, ένα σημείο που μπορεί να καθορίσει ποιοι τελικά θα έχουν πρόσβαση στην αυτονομία και ποιοι όχι. Οι μικρομεσαίες εκμεταλλεύσεις, που αποτελούν τον πυρήνα της ευρωπαϊκής γεωργίας, δυσκολεύονται να επενδύσουν σε τεχνολογίες μεγάλης αξίας χωρίς στοχευμένα οικονομικά κίνητρα και ευέλικτα χρηματοδοτικά εργαλεία.
Σε θεσμικό επίπεδο, το τοπίο παραμένει ακόμη ρευστό. Η Machinery Regulation, η Product Liability Directive και η πρόσφατη AI Regulation συγκροτούν ένα πλαίσιο που προσφέρει μεν κατευθύνσεις, αλλά αφήνει ανοιχτά κρίσιμα ερωτήματα για την ασφάλεια, την ευθύνη και τις τεχνικές προδιαγραφές. Η ανάγκη για εναρμονισμένα ευρωπαϊκά πρότυπα στη λειτουργία και πιστοποίηση αυτόνομων οχημάτων είναι πιο επιτακτική από ποτέ, καθώς η τεχνολογία τρέχει πιο γρήγορα από τη νομοθεσία.
Πέρα από τις μηχανές, η συζήτηση αγγίζει και τον αθέατο κόσμο των δεδομένων. Τα αυτόνομα μηχανήματα παράγουν ενημερώσεις, μετρήσεις και εικόνες που συνδέονται με την καρδιά της παραγωγής. Αυτό θέτει ζητήματα για την ιδιοκτησία, την πρόσβαση και την προστασία των δεδομένων, σε ένα περιβάλλον όπου ο Data Act, ο GDPR και η Cyber Resilience Act καλούνται να λειτουργήσουν ως ενιαίο, συνεκτικό πλαίσιο. Το ποιος έχει το δικαίωμα να αξιοποιεί αυτά τα δεδομένα παραμένει ζήτημα με ισχυρές νομικές και οικονομικές προεκτάσεις.
Αναπόφευκτα, η μεταμόρφωση αυτή απαιτεί και νέες δεξιότητες. Η βιομηχανία αναγνωρίζει ότι οι αγρότες χρειάζονται όχι μόνο εξοπλισμό αλλά και εκπαίδευση. Η λειτουργία, η συντήρηση και η ενσωμάτωση των ρομπότ στον υφιστάμενο στόλο δημιουργούν μια νέα πραγματικότητα στην καθημερινή εργασία των παραγωγών, η οποία δεν μπορεί να υποστηριχθεί χωρίς οργανωμένα προγράμματα κατάρτισης.
Προς το μέλλον, η CEMA εκτιμά ότι οι εξελίξεις στην τεχνητή νοημοσύνη, στη συνδεσιμότητα, στην ενεργειακή απόδοση και στη διαλειτουργικότητα μικτών στόλων θα καθορίσουν την ταχύτητα της μετάβασης. Το στοίχημα δεν είναι απλώς η ανάπτυξη ρομπότ, αλλά η ενσωμάτωσή τους σε μια παραγωγική διαδικασία που παραμένει, παρά την τεχνολογία, βαθιά ανθρώπινη.
Σε αυτή τη φάση, η Ευρώπη βρίσκεται μπροστά σε μια επιλογή που δεν φαντάζει ούτε εύκολη ούτε μονοσήμαντη. Η ισορροπία ανάμεσα στην καινοτομία, την ασφάλεια, την προσιτότητα και τη διαφάνεια θα καθορίσει το κατά πόσο η αυτονομία στα χωράφια θα εξελιχθεί σε εργαλείο ισότητας ή σε τεχνολογικό προνόμιο.
Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις