Οι αγροτικές κινητοποιήσεις επιστρέφουν με οικεία ένταση, αγρότες εγκλωβισμένοι στην παράδοση και μια πολιτεία που διατηρεί την υπεροχή της όχι μέσω πειθούς, αλλά μέσω ισχύος. Ο παραλληλισμός με το αλεξίπτωτο που δεν ανοίγει ποτέ γίνεται ανατριχιαστικά επίκαιρος.
Αν κάποιος ήθελε να περιγράψει τις φετινές αγροτικές κινητοποιήσεις με μια μόνο εικόνα, θα μπορούσε να δανειστεί την παρομοίωση του αλεξιπτώτου: μια συσκευή σωτηρίας που δεν λειτουργεί όσο παραμένει κλειστή. Ο μηχανισμός υπάρχει, η ανάγκη είναι προφανής, η πτώση έχει ξεκινήσει και όμως το κορδόνι δεν τραβιέται ποτέ. Ένας παραλληλισμός που μοιάζει υπερβολικός, αλλά ίσως είναι ο πιο ακριβής για να περιγράψει την ελληνική αγροτική πραγματικότητα.
Για πολλούς αγρότες, η επιστροφή στα μπλόκα δεν είναι επιλογή, είναι η μόνη γλώσσα που έμαθαν να μιλούν απέναντι στην πολιτεία. Στα χωριά, η παράδοση των κινητοποιήσεων έχει περάσει σχεδόν κληρονομικά από γενιά σε γενιά. «Έτσι το κάναμε πάντα», λένε οι παλιότεροι, όχι με περηφάνια αλλά με μια σιωπηλή παραδοχή ότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Πολλοί από αυτούς δεν ξέρουν να κάνουν κάτι άλλο πέρα από τη γη, και αυτό δεν αποτελεί μειονέκτημα αποτελεί βιογραφικό, οικογενειακό ιστορικό, τρόπο ζωής.
Κι όμως, αυτή η αφοσίωση στην παράδοση έχει ένα σκληρό τίμημα. Τα μπλόκα, τα οποία κάποτε λειτουργούσαν ως μοχλός πίεσης, έχουν μετατραπεί σε τελετουργία που ανακυκλώνει απογοήτευση. Οι αγρότες, αντί να κερδίζουν, συχνά χάνουν περισσότερα απ’ όσα κερδίζουν χρόνο, χρήματα, παραγωγική ενέργεια και, κυρίως, το δικαίωμα να καθορίζουν οι ίδιοι τους όρους του μέλλοντός τους. Και όσο οι συνθήκες δυσκολεύουν από τις καθυστερήσεις πληρωμών του ΟΠΕΚΕΠΕ έως τις ασάφειες της ΚΑΠ τόσο μεγαλύτερο γίνεται το βάρος στις πλάτες όσων βρίσκονται στην πρώτη γραμμή.
Απέναντι στους ανθρώπους αυτούς στέκεται ένας πολιτικός μηχανισμός που γνωρίζει ότι η ισχύς του δεν προέρχεται από την κατανόηση αλλά από τη δυνατότητα διαχείρισης των πόρων. Εδώ και δεκαετίες, οι κυβερνήσεις διατηρούν ένα πλεονέκτημα που δεν θίγεται από μπλόκα την πρόσβαση στη χρηματοδότηση, τις ευρωπαϊκές ροές, τα δημοσιονομικά περιθώρια. Ό,τι κι αν συμβεί, όσες ώρες κι αν χαθούν στις διαπραγματεύσεις, η πλευρά της εξουσίας διαθέτει ένα μαξιλάρι ασφάλειας που ο αγροτικός κόσμος δεν είχε ποτέ.
Η αντίθεση είναι τόσο καθαρή, που μοιάζει να αγγίζει σχεδόν το πεδίο του κυνισμού. Στα μπλόκα, οι αγρότες παλεύουν με το παρόν τους. Στα υπουργεία, οι πολιτικοί παίζουν με τον χρόνο. Και σε αυτό το παιχνίδι, ο χρόνος έχει σχεδόν πάντα τον ίδιο νικητή.
Το παρελθόν είναι γεμάτο υπενθυμίσεις οι διασπάσεις που ακύρωσαν κινητοποιήσεις, οι παράλληλες ομάδες που ανταγωνίζονταν για το ποιος θα δει τον πρωθυπουργό, οι διαδοχικές ανακοινώσεις που υποσχέθηκαν λύσεις αλλά κατέληξαν σε διορθώσεις χωρίς διάρκεια, έχουν αφήσει ένα ίχνος δυσπιστίας που έγινε δομικό στοιχείο του αγροτικού κινήματος. Φέτος, περισσότερο από κάθε άλλη χρονιά, το βάρος της εκπροσώπησης εναποτίθεται στους λίγους που θα βγουν μπροστά, γνωρίζοντας ότι κουβαλούν στις πλάτες τους όχι μόνο τα δικά τους χωράφια, αλλά τα χωράφια μιας ολόκληρης χώρας.
Και εδώ ο παραλληλισμός με το αλεξίπτωτο γίνεται σχεδόν ενοχλητικά ακριβής. Τι είναι ένα κλειστό αλεξίπτωτο; Ένας μηχανισμός με δυνατότητα σωτηρίας που, από φόβο ή αδράνεια, δεν χρησιμοποιείται ποτέ. Το ίδιο μοιάζει να συμβαίνει και με τα μπλόκα, ένας τρόπος διαμαρτυρίας που όλοι γνωρίζουν ότι δεν αποδίδει πια, αλλά κανείς δεν τολμά να τον εγκαταλείψει μια συσσωρευμένη συνήθεια που ζει περισσότερο από την ελπίδα παρά από την πραγματικότητα.
Ίσως, τελικά, αυτό είναι το πιο ανησυχητικό σημείο,η χώρα δεν έχει έλλειψη σε προτάσεις, τεχνολογία, προγράμματα, επιδοτήσεις. Έχει έλλειψη σε ανοιχτά αλεξίπτωτα. Σε εκείνη τη μικρή αλλά κρίσιμη κίνηση που απαιτεί να παραδεχθούμε ότι όσα κάναμε επί δεκαετίες δεν λειτουργούν πλέον ούτε για τους αγρότες ούτε για την πολιτεία.
Αν ο αγροτικός κόσμος επιμείνει να διαπραγματεύεται με τα εργαλεία του παρελθόντος και η πολιτεία εξακολουθήσει να κυβερνά με τη βεβαιότητα της ισχύος της, το αλεξίπτωτο θα παραμείνει κλειστό για όλους. Και κάποια στιγμή, η πτώση δεν θα είναι μεταφορά θα είναι πραγματικότητα.
του Γ.Μπακόλα
Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις