Η Tuta absoluta, ένα λεπιδόπτερο παράσιτο με υψηλή προσαρμοστικότητα, καταγράφεται πλέον από τις ευρωπαϊκές και διεθνείς φυτοϋγειονομικές αρχές ως ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες απώλειας στην καλλιέργεια ντομάτας. Η πρώτη επίσημη καταγραφή της παρουσίας της στην Ευρώπη έγινε στην Ισπανία το 2006, σύμφωνα με στοιχεία των εθνικών οργανισμών φυτοπροστασίας και της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA). Έκτοτε, το έντομο εξαπλώθηκε σε όλα σχεδόν τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ τα τελευταία έτη επιβεβαιώνονται κρούσματα και σε χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας, εντός της γεωγραφικής περιφέρειας της ASEAN.
Η εξάπλωση της Tuta absoluta συνοδεύεται από τεκμηριωμένη μείωση της αποτελεσματικότητας των συμβατικών εντομοκτόνων. Μελέτες που έχουν αξιολογηθεί από ευρωπαϊκά ρυθμιστικά όργανα καταγράφουν ανθεκτικότητα σε δραστικές ουσίες που χρησιμοποιούνται επί δεκαετίες, γεγονός που έχει οδηγήσει σε αναθεώρηση των στρατηγικών φυτοπροστασίας. Στο πλαίσιο της Στρατηγικής «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο» και της εφαρμογής του Κανονισμού (ΕΕ) 1107/2009 για τη διάθεση φυτοπροστατευτικών προϊόντων στην αγορά, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει ως προτεραιότητα τη μείωση της εξάρτησης από χημικά μέσα και την ενίσχυση εναλλακτικών μεθόδων ελέγχου.
Σε αυτό το θεσμικό περιβάλλον εντάσσεται η συστηματική ανάδειξη των λύσεων βιολογικού ελέγχου, όπως παρουσιάστηκαν στο ABIM 2025 (Annual Biocontrol Industry Meeting), μια διοργάνωση αναφοράς για τον κλάδο, στην οποία συμμετέχουν εταιρείες, ερευνητικοί φορείς και εκπρόσωποι ρυθμιστικών αρχών. Εκπρόσωποι της IBMA (International Biocontrol Manufacturers Association) παρουσίασαν δεδομένα εφαρμογής βιολογικών εργαλείων που έχουν ήδη εγκριθεί και χρησιμοποιούνται σε κράτη-μέλη της ΕΕ, με έμφαση στη συμβατότητά τους με τα εθνικά σχέδια ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας.
Οι λύσεις αυτές βασίζονται σε εγκεκριμένους μηχανισμούς βιολογικής δράσης, όπως η χρήση φερομονών για παρακολούθηση και διαταραχή ζευγαρώματος, μικροβιακά σκευάσματα με δραστικές ουσίες όπως το Bacillus thuringiensis, καθώς και βιολογικούς παράγοντες που στοχεύουν συγκεκριμένα στάδια του βιολογικού κύκλου του εντόμου. Σύμφωνα με στοιχεία που έχουν παρουσιαστεί σε ευρωπαϊκά φόρα και κατατεθεί σε ρυθμιστικές διαδικασίες, τα εργαλεία αυτά ενσωματώνονται σε συστήματα Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Εχθρών (IPM), όπως προβλέπεται από την Οδηγία 2009/128/ΕΚ για τη βιώσιμη χρήση των φυτοφαρμάκων.
Το ενδιαφέρον για τις ευρωπαϊκές αυτές πρακτικές καταγράφεται πλέον και εκτός της Ένωσης. Αρμόδιες αρχές και παραγωγικοί φορείς χωρών της ASEAN, όπου η καλλιέργεια ντομάτας έχει αυξανόμενη οικονομική σημασία, εξετάζουν την προσαρμογή ρυθμιστικών πλαισίων ώστε να επιτραπεί η χρήση αντίστοιχων βιολογικών λύσεων. Η διαδικασία αυτή συνδέεται με εθνικά συστήματα έγκρισης, διεθνείς εμπορικές απαιτήσεις και πρότυπα ασφάλειας τροφίμων που εφαρμόζονται στις εξαγωγές προς την ΕΕ.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η συζήτηση για την Tuta absoluta εντάσσεται σε μια ευρύτερη θεσμική προσέγγιση που συνδέει τη φυτοϋγεία, τη βιωσιμότητα και τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. Η εφαρμογή βιολογικών εργαλείων χωρίς υπολείμματα, όπως αυτά που έχουν αξιολογηθεί από τις αρμόδιες αρχές, συνδέεται άμεσα με τις απαιτήσεις των κανονισμών για τα ανώτατα όρια καταλοίπων και με την προστασία των ωφέλιμων οργανισμών, όπως προβλέπεται από το ισχύον ευρωπαϊκό δίκαιο.
Καθώς η Tuta absoluta συνεχίζει να εμφανίζεται σε νέες γεωγραφικές ζώνες, η διαχείρισή της παραμένει αντικείμενο θεσμικής παρακολούθησης, επιστημονικής αξιολόγησης και διεθνούς συντονισμού. Οι εξελίξεις που καταγράφονται τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και στην περιοχή της ASEAN αναδεικνύουν τη σημασία των ρυθμισμένων, τεκμηριωμένων και συμβατών με το διεθνές δίκαιο εργαλείων βιολογικού ελέγχου, χωρίς να προδιαγράφουν την τελική μορφή των πολιτικών που θα υιοθετηθούν τα επόμενα έτη.
Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις