Δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ η Υπουργική Απόφαση 140/106513/2021 - ΦΕΚ 1560/Β/17-4-2021,σύμφωνα με την οποία θεσπίζονται οι διαδικασίες για την ανάπτυξη, οργάνωση και λειτουργία Εθνικού Ηλεκτρονικού Μελισσοκομικού Μητρώου (εφεξής «Μητρώο»), με σκοπό την καθιέρωση ενιαίου ψηφιακού συστήματος καταγραφής, απογραφής και ταυτοποίησης των μελισσοκόμων, των μελισσοκομικών εκμεταλλεύσεων και του μελισσοκομικού κεφαλαίου της χώρας.

Η Υπουργική Απόφαση προβλέπει μεταξύ άλλων τις αρμόδιες αρχές που θα συντονίζουν και θα παρακολουθούν την λειτουργία του Μητρώου, τα προνόμια ενός ενεργού μελισσοκόμου, όπως και την έκδοση ατομικής μελισσοκομικής ταυτότητας.

Ειδικότερα προβλέπονται τα εξής:

Ορισμοί

Για την εφαρμογή των διατάξεων της παρούσας ισχύουν οι παρακάτω ορισμοί:

α) Κυψέλη: Η μονάδα η οποία περιλαμβάνει αποικία μελισσών του είδους Apis mellifera, που χρησιμοποιείται για την παραγωγή μελιού ή/και άλλων μελισσοκομικών προϊόντων ή την παραγωγή αναπαραγωγικού υλικού των μελισσών ή την παραγωγή παραφυάδων, είτε συμβάλλει στην επικονίαση αυτοφυούς ή/και καλλιεργούμενης βλάστησης. Η κυψέλη απαρτίζεται από όλα τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για την επιβίωση της αποικίας, ήτοι βιοτικοί παράγοντες στους οποίους συμπεριλαμβάνεται βασίλισσα που ωοτοκεί κανονικά, το σύνολο των ακμαίων μελισσών, των αυγών, των προνυμφών και των νυμφών και τα αβιοτικά μέρη στα οποία συμπεριλαμβάνεται ο εμβρυοθάλαμος, ο μελιτοθάλαμος, τα πλαίσια κηρηθρών και οι αντίστοιχες κηρήθρες με το περιεχόμενό τους.

β) Ενεργός Μελισσοκόμος: Κάθε φυσικό πρόσωπο ή νομικό πρόσωπο δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, με πλήρη ικανότητα προς δικαιοπραξία στην Ελλάδα, το οποίο διατηρεί εντός της ελληνικής Επικράτειας, ως αποκλειστικά κύριος, νομέας και κάτοχος, κυψέλες και είναι εγγεγραμμένος στο Μητρώο.

γ) Κατεχόμενες Κυψέλες: Οι κυψέλες με πληθυσμό ακμαίων ατόμων που καλύπτει τις επιφάνειες κηρηθρών τουλάχιστον πέντε (5) πλαισίων, διαθέτουν πλαίσια - κηρήθρες με κελιά γεμάτα γύρη, πλαίσια με κελιά με σφραγισμένο μέλι, υγιή γόνο και κελιά με τροφές, προς κάλυψη των αναγκών των μελισσών και διατηρούνται εντός της ελληνικής Επικράτειας, υπό την κατοχή φυσικού ή νομικού προσώπου δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου. Οι κατεχόμενες κυψέλες και οι μεταβολές στον αριθμό τους δηλώνονται στο Μητρώο, σύμφωνα με τις παρ. 2 και 4 του άρθρου 7.

δ) Παραφυάδα: Μία μικρή κυψέλη της οποίας ο πληθυσμός των ακμαίων ατόμων καλύπτει τις επιφάνειες κηρηθρών τουλάχιστον δύο (2) πλαισίων, έχει βασίλισσα καλής ποιότητας που ωοτοκεί κανονικά, ο παραγόμενος γόνος καλύπτει τουλάχιστον τη μισή επιφάνεια κάθε ενός εκ των δύο κηρηθροπλαισίων και μπορεί, με τους κατάλληλους χειρισμούς, να εξελιχθεί σε κανονική κυψέλη.

Αρμόδιες Αρχές

1.H Διεύθυνση Συστημάτων Εκτροφής Ζώων της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ), δια του Τμήματος Μελισσοκομίας Σηροτροφίας και Λοιπών Ζωικών Οργανισμών, ορίζεται αρμόδια για:

 α) το συντονισμό, την παρακολούθηση και την εποπτεία της λειτουργίας του Μητρώου, β) την εισήγηση για τη θέσπιση νομοθετικών και λοιπών μέτρων, τη συνεργασία με τις συναρμόδιες υπηρεσίες και φορείς σχετικά με τη λειτουργία του Μητρώου, γ) τη μέριμνα για ενημέρωση των μελισσοκόμων σχετικά με τη λειτουργία του Μητρώου, τις διαδικασίες εγγραφής και τους ελέγχους, δ) τη μέριμνα για την ενημέρωση και εκπαίδευση των χειριστών της εφαρμογής του Μητρώου και ε) την εισήγηση έκδοσης ερμηνευτικών εγκυκλίων και οδηγιών εφαρμογής της παρούσας.

2.Η Διεύθυνση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης της Γενικής Διεύθυνσης Διοικητικών Υπηρεσιών και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, δια του Τμήματος Διαχείρισης Data Center, Δικτύων και Βάσεων Δεδομένων, ορίζεται αρμόδια για:

 α) τη διαχείριση, τον έλεγχο ορθής λειτουργίας και την τεχνική υποστήριξη του Μητρώου,

 β) τη μέριμνα για την τεχνική αναβάθμιση και ενημέρωση του Μητρώου, όποτε κρίνεται απαραίτητο,

 γ) την ανάπτυξη ψηφιακών εφαρμογών που σχετίζονται με το Μητρώο και τη διασύνδεση του Μητρώου με αυτές,

 δ) την εξαγωγή και αποστολή δείγματος επιτόπιου ελέγχου,

 ε) τη σύνταξη εγχειριδίων χρήσης για την πρόσβαση και χρήση του Μητρώου και των ψηφιακών εφαρμογών του και

 στ) την ανάπτυξη εφαρμογών διαλειτουργικότητας για την εξυπηρέτηση των σκοπών των παρ. 3 και 4 του άρθρου 6.

3.Οι Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (ΔΑΟΚ) των Περιφερειακών Ενοτήτων της χώρας ορίζονται αρμόδιες για:

 α) τη χορήγηση κωδικού αριθμού σε μελισσοκόμους και τον επιτόπιο έλεγχο για την πυροσφράγιση των κατεχόμενων κυψελών,

 β) την ενημέρωση του Μητρώου με την εγγραφή μελισσοκόμων και τη διαγραφή όσων παύουν να πληρούν τις προϋποθέσεις καταχώρισης στο Μητρώο,

 γ) την ενημέρωση του Μητρώου με όλα τα στοιχεία των ενεργών μελισσοκόμων και των μελισσοκομικών εκμεταλλεύσεων της ζώνης ευθύνης τους,

 δ) το διοικητικό έλεγχο των αιτήσεων που έχουν υποβληθεί από τους μελισσοκόμους σε έντυπη ή ψηφιακή μορφή και την ενημέρωση του Μητρώου με τα στοιχεία τους,

 ε) τον επιτόπιο έλεγχο των μελισσοκομικών εκμεταλλεύσεων και την ενημέρωση του Μητρώου με τα αποτελέσματα των ελέγχων και στ) την εξέταση τυχόν αντιρρήσεων, την εξέταση περιπτώσεων ανωτέρας βίας και την επιβολή διοικητικών κυρώσεων.

Εγγραφή στο Μητρώο

1.Η εγγραφή στο Μητρώο, είναι υποχρεωτική για κάθε μελισσοκόμο, φυσικό ή νομικό πρόσωπο δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, με πλήρη ικανότητα προς δικαιοπραξία στην Ελλάδα, εφόσον διατηρεί εντός της ελληνικής επικράτειας τουλάχιστον πέντε (5) κυψέλες, ως αποκλειστικός κύριος, νομέας και κάτοχος αυτών.

2.Η εγγραφή στο Μητρώο των μελισσοκόμων με λιγότερες από πέντε (5) κυψέλες είναι προαιρετική και πραγματοποιείται, εφόσον ο ενδιαφερόμενος μελισσοκόμος επιθυμεί να αποκτήσει την ιδιότητα του ενεργού μελισσοκόμου και τα προνόμια που προβλέπονται στο άρθρο 5. Μελισσοκόμοι που έχουν στην κατοχή τους λιγότερες από πέντε (5) κυψέλες χωρίς να είναι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο, διατηρούν τη δυνατότητα ιδιοκατανάλωσης των παραγόμενων προϊόντων τους.

3.Ο ενδιαφερόμενος υποβάλλει αίτηση εγγραφής στο Μητρώο, στην ΔΑΟΚ του τόπου της μόνιμης κατοικίας του ή της έδρας του, κατά περίπτωση, σύμφωνα με το Υπόδειγμα 1 του Παραρτήματος. Η αίτηση συνοδεύεται από τα παρακάτω δικαιολογητικά:

 α) εάν πρόκειται για φυσικό πρόσωπο, μία (1) πρόσφατη φωτογραφία,

 β) εάν πρόκειται για νομικό πρόσωπο, το καταστατικό ή το Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ), στο οποίο έχει δημοσιευθεί η πράξη ίδρυσης και σύστασης του νομικού προσώπου,

 γ) βεβαίωση μόνιμης κατοικίας του φυσικού προσώπου, σύμφωνα με το άρθρο 279 του ν. 3463/2006 (Α'114), όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 188 του ν. 4764/2020 (Α' 256) ή της έδρας του νομικού προσώπου,

 δ) φωτοαντίγραφο δελτίου αστυνομικής ταυτότητας ή διαβατηρίου σε ισχύ, του φυσικού προσώπου ή του νομίμου εκπροσώπου του νομικού προσώπου,

 ε) έγγραφο που αποδεικνύει τη νόμιμη παραμονή στη χώρα, του φυσικού προσώπου ή του νομίμου εκπροσώπου του νομικού προσώπου, αν προέρχεται από χώρα που δεν είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

 στ) αποδεικτικά στοιχεία απόκτησης των κατεχόμενων κυψελών, ως εξής:

 στα) Εάν έχουν αποκτηθεί μετά από αγοραπωλησία, υποβάλλονται τα σχετικά παραστατικά αγοράς των κυψελών ή των παραφυάδων και ενημερώνεται υποχρεωτικά το Μητρώο του πωλητή και του αγοραστή για τις μεταβολές. Τα παραστατικά αγοράς των κυψελών αφορούν τόσο στην αγορά της αποικίας σμήνους, όσο και στα αβιοτικά μέρη αυτών.

 στβ) Εάν έχουν αποκτηθεί μετά από μεταβίβαση ή κληρονομική διαδοχή, υποβάλλεται αντίγραφο σχετικού συμβολαιογραφικού εγγράφου ή κληρονομητηρίου.

 στγ) Εάν η αίτηση εγγραφής στο Μητρώο υποβάλλεται από μελισσοκόμο που κατέχει από προηγούμενα έτη μέχρι είκοσι (20) κυψέλες, χωρίς ο ίδιος να έχει ενταχθεί στο Μητρώο μελισσοκομικών εκμεταλλεύσεων και χωρίς να είναι κάτοχος μελισσοκομικού βιβλιαρίου, σύμφωνα με την υπ' αρ. 370910/14-05-2001 (Β' 642) υπουργική απόφαση, υποβάλλεται άπαξ υπεύθυνη δήλωση του άρθρου 8 του ν. 1599/1986 (Α' 75), στην οποία δηλώνεται ο τρόπος απόκτησης των κυψελών και ο χρόνος κτήσης τους.

 στδ) Εάν η αίτηση εγγραφής στο Μητρώο υποβάλλεται από εκπαιδευτικό ή ερευνητικό ίδρυμα ή ινστιτούτο της χώρας ή άλλο συναφές νομικό πρόσωπο που διατηρεί κυψέλες, τις οποίες έχει στην κατοχή του από προηγούμενα έτη, χωρίς να είναι κάτοχος μελισσοκομικού βιβλιαρίου, σύμφωνα με την υπ' αρ. 370910/14-05-2001 (Β' 642) υπουργική απόφαση, ο νόμιμος εκπρόσωπος αυτού υποβάλλει άπαξ υπεύθυνη δήλωση του άρθρου 8 του ν. 1599/1986 (Α' 75), στην οποία δηλώνει τον τρόπο απόκτησης των κυψελών και τον χρόνο κτήσης τους.

ζ) Βεβαίωση περί κατοχής των κυψελών από μελισσοκομικό σύλλογο ή εφόσον δεν υπάρχει από αγροτικό σύλλογο της περιοχής της μόνιμης κατοικίας του φυσικού προσώπου ή της έδρας του νομικού προσώπου

4.Μετά την παραλαβή της αίτησης, η αρμόδια ΔΑΟΚ ενημερώνει εγγράφως ή με ηλεκτρονικό τρόπο, τον αιτούντα για τον κωδικό αριθμό που του αντιστοιχεί. Ο κωδικός αριθμός αποτελείται από τους λατινικούς χαρακτήρες EL, τον κωδικό αριθμό της Περιφερειακής Ενότητας, σύμφωνα με τον πίνακα κωδικών αριθμών του Παραρτήματος και τον αύξοντα αριθμό καταχώρισης του μελισσοκόμου στο Μητρώο.

5.Μετά τη χορήγηση του κωδικού αριθμού από την αρμόδια ΔΑΟΚ, ο μελισσοκόμος υποχρεούται να πυροσφραγίσει το σύνολο των κυψελών του. Κάθε κυψέλη πρέπει να φέρει πυροσφράγιση στο εμπρόσθιο μέρος αυτής και πάνω από την είσοδο των μελισσών στην κυψέλη, με τον κωδικό αριθμό καταχώρισης στο Μητρώο. Επιπλέον, ο μελισσοκόμος πυροσφραγίζει τον εμβρυοθάλαμο και τους μελιτοθαλάμους (ορόφους), ενώ προαιρετικά, για την αποτροπή των κλοπών, συστήνεται και η πυροσφράγιση των κηρηθροπλαισίων. Εάν οι κυψέλες δεν είναι καινούργιες και έχουν ήδη κωδικό, διατηρείται ο παλιός κωδικός και πάνω από αυτόν αναγράφεται, με πυροσφράγιση, ο νέος κωδικός αριθμός του μελισσοκόμου.

6.Όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία πυροσφράγισης, ενημερώνεται εγγράφως η αρμόδια ΔΑΟΚ, η οποία εντός τριάντα (30) ημερών προβαίνει σε διοικητικό έλεγχο των δικαιολογητικών της παραγράφου 3, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 9 και σε επιτόπιο έλεγχο για καταμέτρηση των πυροσφραγισμένων κυψελών, σύμφωνα με την περ. α της παρ. 3 του άρθρου 9.

7.Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας των διοικητικών και επιτόπιων ελέγχων και εφόσον ο μελισσοκόμος πληροί τις προϋποθέσεις, η αρμόδια ΔΑΟΚ καταχωρίζει όλα τα στοιχεία της αίτησής του στο Μητρώο και ολοκληρώνεται η εγγραφή.

8.Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας των παρ. 1 έως και 7, ο μελισσοκόμος αποκτά την ιδιότητα του ενεργού μελισσοκόμου και λαμβάνει βεβαίωση εγγραφής στο Μητρώο, σύμφωνα με το Υπόδειγμα 2 του Παραρτήματος.

Προνόμια ενεργού μελισσοκόμου

1.Ο ενεργός μελισσοκόμος έχει τα παρακάτω προνόμια, σύμφωνα με την κείμενη, κατά περίπτωση, νομοθεσία:

 α) τυποποίηση, συσκευασία και εμπορία του μελιού και των λοιπών μελισσοκομικών προϊόντων που παράγει,

όπως γύρη, βασιλικό πολτό, κερί, πρόπολη και δηλητήριο, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις,

 β) άμεση πώληση μικρών ποσοτήτων μελιού στον τελικό καταναλωτή ή στα τοπικά καταστήματα λιανικής πώλησης που προμηθεύουν άμεσα τον τελικό καταναλωτή, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις,

 γ) απόκτηση άδειας παραγωγού για την εμπορία των προϊόντων του της περ. α σε λαϊκή αγορά,

 δ) παραγωγή και διάθεση τροφίμων οικοτεχνικής παρασκευής με μέλι, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις,

 ε) εμπορία και διακίνηση παραγόμενων παραφυάδων και του εν γένει παραγόμενου γενετικού - αναπαραγωγικού υλικού,

 στ) μεταφορά των κατεχόμενων κυψελών, των παραφυάδων, του γενετικού - αναπαραγωγικού υλικού, του μελισσοκομικού εξοπλισμού, των κενών κυψελών, μελισσοτροφών και γενικά κάθε είδους που είναι απαραίτητο για την άσκηση της μελισσοκομικής δραστηριότητας,

 ζ) απόκτηση μελισσοκομικού φορτηγού ιδιωτικής χρήσης (ΦΙΧ), σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις,

 η) διατήρηση αγροτικής - μελισσοκομικής αποθήκης ή/και μελισσοκομικού εργαστηρίου, σύμφωνα με τις ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις,

 θ) δυνατότητα ένταξης στις δράσεις του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης, στις δράσεις του Προγράμματος Βελτίωσης των Γενικών Συνθηκών Παραγωγής και Εμπορίας των Προϊόντων της Μελισσοκομίας, στο Καθεστώς Ενίσχυσης της Μελισσοκομίας στα Μικρά Νησιά του Αιγαίου Πελάγους και γενικά σε κάθε εθνικό και ενωσιακό μέτρο στήριξης και ενίσχυσης του αγροτικού τομέα και του τομέα της μελισσοκομίας,

 ι) ασφάλιση στον Ελληνικό Οργανισμό Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΕΛΓΑ) και αποζημίωση σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών ή αντίξοων καιρικών συνθηκών,

 ια) αποζημίωση σε περιπτώσεις επιβολής κτηνιατρικών μέτρων εξυγίανσης ζωικού κεφαλαίου που αφορά τη μελισσοκομία και

 ιβ) συμμετοχή σε προγράμματα επικονίασης της αυτοφυούς ή καλλιεργούμενης βλάστησης ή σε διαδικασίες εκμίσθωσης των κατεχόμενων κυψελών, με σκοπό την προαγωγή της επικονίασης καλλιεργημένων εκτάσεων.

2.Ο ενεργός μελισσοκόμος χάνει τα προνόμια των περ. α έως και ιβ της παρ. 1 σε περίπτωση επιβολής κυρώσεων που προβλέπονται στο άρθρο 11 της παρούσας.

Ατομική Μελισσοκομική Ταυτότητα

Σε κάθε ενεργό μελισσοκόμο χορηγείται ατομική μελισσοκομική ταυτότητα, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 9 του ν. 4691/2020, η οποία αποτελεί απόδειξη των στοιχείων που αναγράφει, είναι σε πλήρη διασύνδεση με τα στοιχεία του Μητρώου και λειτουργεί ως μέσο ελέγχου της ισχύος της ιδιότητας του ενεργού μελισσοκόμου και των προνομίων της παρ. 1 του άρθρου 5.