Παγκόσμια Ημέρα Νεολαίας, Γιορτή ή μνημόσυνο …

Ο ΟΗΕ αποφάσισε να ανακηρύξει την 12^η Αυγ (το 1990) κάθε χρόνου ως Παγκόσμια Ημέρα Νεολαίας (International Youth Day), η οποία θα επικεντρώνεται στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι νέοι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο. Το θέμα για το 2023 είναι «Πράσινες δεξιότητες για την Νεολαία: Προς ένα αειφόρο κόσμο».

Δεν εντόπισα γενικά μια κάποια ιδιαίτερη κινητικότητα στην Ελλάδα για να γιορτασθεί η Παγκόσμια Ημέρα Νεολαίας (12/8/2023.

Με έκπληξη βρήκα στις αποδελτιώσεις για τα νεολαιίστικά θέματα έναν περίεργο προπομπό, σε ανακοίνωση του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, στις 20/7/2023, όπου αναφέρεται: Οι νέοι αγρότες μετέχουν κατά προτεραιότητα στις δράσεις που αφορούν συμβουλευτικές υπηρεσίες καθώς, το πρόγραμμα των γεωργικών συμβούλων συμβάλλει καθοριστικά στην ενίσχυση της απαιτούμενης γνώσης για να εισέλθει ο κλάδος στη νέα εποχή. Ήδη από τις προγραμματικές δηλώσεις, έχει εξαγγελθεί η αύξηση του αριθμού των κατ’ επάγγελμα νέων αγροτών κατά 60.000 μέχρι το 2027, ενώ το σχετικό Πρόγραμμα Νέων Γεωργών είναι το μεγαλύτερο σε σχέση με τα προηγούμενα.

Πολύ ελπιδοφόρα τα παραπάνω, αν κατορθώσουμε στην Ελλάδα να ξεκαθαρίσουμε το τι εννοούμε με τον όρο «Νέος-Νέα» και «Νεολαία». Στην στατιστική επεξεργασία βρίσκουμε ως νέους/ες όσους έχουν ηλικία 20-35 ετών. Σε αρκετά προγράμματα βρίσκουμε ως νέους/ες όσους έχουν ηλικία μέχρι 40 ετών.

Στο πρόγραμμα Νέων Αγροτών της ΕΕ προβλέπεται ότι «ο γεωργός νεαρής ηλικίας μπορεί να είναι το πολύ 35-40 ετών» (https://agriculture.ec.europa.eu/common-agricultural-policy/income-support/young-farmers_el).

Η Ελλάδα στην δικιά της προκήρυξη το 2012, στο Υπομέτρο 6.1 "Εγκατάσταση Νέων Γεωργών" προέβλεπε να μην έχουν υπερβεί το 41^ο έτος της ηλικίας τους.

Στα καταστατικά των Ελληνικών Ενώσεων Νέων Αγροτών προβλέπει ότι γράφουν ως μέλη τους νέους αγρότες και νέες αγρότισσες μέχρι 40 ετών.

Η σημερινή κατάσταση είναι ότι μόνο το 6% του συνόλου των αγροτών είναι Νέοι Αγρότες (20-35 ετών). Πρόκειται δηλαδή για μια ανισόρροπη κατάσταση «ανεσταραμένης» πυραμίδας. Μια σταθερότερη κατάσταση θα ήθελε: οι νέοι αγρότες 20-35 ετών να είναι το 40% (!...), οι αγρότες 35-50 ετών να είναι το 30%, προβλέποντας ότι κάποιοι θα εγκατέλειπαν ή απλά θα αποχωρούσαν, οι αγρότες 50-65 ετών θα έπρεπε να είναι 20% και ένα ποσοστό 10% θα είναι διάφοροι που θα παρέμεναν στα αγροτικά επαγγέλματα για διάφορους λόγους. Δυστυχώς το 66% των αγροτών είναι πάνω από 55 ετών (!...) στην Ελλάδα σήμερα.

Δηλαδή σε 10-15 χρόνια (μέχρι το 2040) που θα έχουν απομακρυνθεί από το επάγγελμα το 66% των σημερινών αγροτών ΔΕΝ ΘΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΧΕΔΟΝ ΚΑΝΕΝΑΣ ΠΟΥ ΝΑ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΠΑΡΑΓΕΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΠΛΟΥΤΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, και όσοι μείνουν θα αντιμετωπίζουν έναν απίθανο λαβύρινθο γραφειοκρατικών διαδικασιών, και μια περίεργη «εχθρότητα» από τους αστούς, που αποτρέπουν τους αγρότες από την ενασχόληση με τα αγροτικά επαγγέλματα. Ίσως μερικοί που δεν υπέστησαν την βάσανο της αγροτικής υποτίμησης να «την πατήσουν» και να προσπαθήσουν να ασχοληθούν με τον αγροτικό τομέα.

Ευτυχώς βρίσκουμε σοβαρές συλλογικές δομές αγροτών (για την ακρίβεια κτηνοτρόφων), όπως Κτηνοτροφικός Σύλλογος Περιφέρειας Αττικής, ο οποίος με δημόσια συζήτηση κατέληξε στο ΟΡΑΜΑ 2040 (τον Μαρ 2021) και στο ΝΕΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΣΥΜΦΩΝΟ ΥΠΑΙΘΡΟΥ 2040 (τον Ιουν 2022).

Και στα δύο (ΟΡΑΜΑ & ΣΥΜΦΩΝΟ), η κα Μάγδα Κοντογιάννη, κτηνοτρόφος, Μενίδι, λέει ότι κυρίαρχα θέματα προβάλλουν η ανάγκη για Σταθερές Χρήσεις Γης για μερική αυτάρκεια στην τοπική παραγωγή τροφής, η ανάγκη για Αγροτικά Σχολεία Μαθητείας και η ανάγκη για υποστήριξη της Αγρ. Επιχειρηματικότητας.

Με έκπληξη καταγράφηκε ότι η διοίκηση των Νέων με τους οποίους συναντήθηκε ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων κ Λ. Αυγενάκης στις 20/7/2023 περιελάμβανε 50άρηδες και η αναγνωριζόμενη από το ΥπΑΑΤ διοίκηση δεν βρήκαμε να μετείχε σε εκλογικές διαδικασίες τα τελευταία τουλάχιστον 10 χρόνια (!!!).

Τελικά, η Παγκόσμια Ημέρα Νεολαίας, και μόνο από την προπομπό του ΥπΑΑΤ μοιάζει περισσότερο με μνημόσυνο της νεολαίας παρά με προπομπό γιορτής …

Ένας νέος αγρότης αντιμετωπίζει πολλαπλά προβλήματα και τεράστιες δυσκολίες μεταξύ των οποίων, χωρίς ιεράρχηση:

1. Η τεράστια ανυπαρξία Αγροτικής Εκπαίδευσης μορφής Μαθητείας. Όλα τα σύγχρονα συστήματα, η ψηφιοποίηση και η εφαρμογή της αγροτικής έρευνας απαιτούν πλέον καταρτισμένους νέους αγρότες.
2. Τα εμπόδια στην προσέγγιση των καταναλωτών (ανυπαρξία Αγορών Αγροτών) καθιστούν τους νέους αγρότες υποκείμενα εκβιασμών των εμπόρων και τους στερούν συστηματικά από κεφάλαια κίνησης.
3. Ο Νέος Αγρότης έχει ανάγκη κοινωνικοποίησης και γνωριμιών για το «στήσιμο» μιας νέας οικογένειας, και αυτό απαιτεί χρόνο και προσπάθεια.
4. Ο Νέος Αγρότης πρέπει να «κτίσει» το σπίτι του για την νέα οικογένεια.
5. Ο γάμος, οι εγκυμοσύνες και το μεγάλωμα παιδιών έχουν ιδιαίτερες απαιτήσεις, ενώ οι ανάγκες ιατρικής είναι μια δύσκολη παράμετρος.
6. Τα σχολεία, οι ξένες γλώσσες, τα αθλητικά κλπ των παιδιών απορροφούν πάρα πολύ χρόνο και  μετακινήσεις στην αραιοκατοικημένη ύπαιθρο.
7. Ο νέος αγρότης-παραγωγός ξοδεύει πολύ χρόνο, από αυτόν που δεν έχει, για την εγκατάσταση στοιχειώδους εμπορικής πίστης και ανάπτυξη συνεργασιών για την διάθεση των αγροτικών του προϊόντων.
8. Η νέα αγροτική εκμετάλλευση απαιτεί «χρήμα» για επενδύσεις. Ο σημερινός μέσος όρος επένδυσης είναι πάνω από 120.000€/εκμετάλλευση. Στάβλοι, ζωικό κεφάλαιο, αρμεκτήρια, ελκυστήρες, μεταφορικά, παρελκόμενα κλπ
9. Οι Τοπικές Εφοδιαστικές Αλυσίδες δεν έχουν αναπτυχθεί, η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομία δεν έχει υποστηριχθεί και ο νέος αγρότης πρέπει να «υποταχθεί» στο παγκοσμιοποιημένο εμπορικό σύστημα.
10. Η Οικοτεχνία για τους αγρότες που έχει νομοθετηθεί (4235/2014) βρίσκει συνεχώς διάφορα εφαρμοστικά εμπόδια εξωθώντας τους Νέους Αγρότες στο διεθνοποιημένο εμπόριο.
11. Τα αγροτικά επαγγέλματα απογυμνώνονται από τα πιο ελκυστικά τους κομμάτια, πχ ο αγροτουρισμός δόθηκε σε όποιον έχει μέχρι 10 δωμάτια (?) και η παραγωγή ενέργειας δόθηκε σε όποιον έχει κάτω από 400KWh (?). Αυτή η υφαρπαγή της «κρέμας» των αγροτικών επαγγελμάτων καθιστά τα αγροτικά επαγγέλματα «στεγνά» για τον Νέο Αγρότη.

Και όλα τα παραπάνω χρονοβόρα ενώ οι απαιτήσεις του αγροτικού επαγγέλματος θέλουν 365 ημέρες διαθεσιμότητα, 24 ώρες την ημέρα, 7 ημέρες την εβδομάδα και θέλουν οι αγρότισσες να μπορούν να ανταπεξέλθουν στις δυσκολίες της διαχείρισης και υγιεινής μιας οικογένειας σε αραιοκατοικημένη περιοχή.

Τα 40.000€ για κάθε Νέο Αγρότη που μετέχει στο ΠΑΑ 2023-2027 και οι 150 ώρες κατάρτισης μοιάζουν περισσότερο με έξοδα «μνημοσύνου» της αγροτικής νεολαίας.

Για την καταγραφή, Δημήτρης Μιχαηλίδης,