Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την ανανέωση της έγκρισης της γλυφοσάτης – ενός κοινού και αμφιλεγόμενου ζιζανιοκτόνου – για περίοδο 10 ετών, με ορισμένους όμως περιορισμούς.
Συγκεκριμένα, η Κομισιόν υπέβαλε την Τρίτη (20 Σεπτεμβρίου) σχέδιο κανονισμού στα κράτη μέλη, το οποίο προβλέπει την ανανέωση της έγκρισης της γλυφοσάτης για την αγορά της ΕΕ μετά τις 15 Δεκεμβρίου του τρέχοντος έτους, όταν λήγει η τρέχουσα έγκριση.
«Είναι σκόπιμο να προβλεφθεί η ανανέωση της έγκρισης της γλυφοσάτης για περίοδο δέκα ετών», αναφέρει το κείμενο.
Ο εκπρόσωπος της Επιτροπής Stefan de Keersmaecker δήλωσε στους δημοσιογράφους την Τετάρτη (20 Σεπτεμβρίου) ότι η πρόταση «βασίζεται σε επιστημονικές, στέρεες πληροφορίες, λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορετικές δραστικές ουσίες που εμπλέκονται».
Εάν εγκριθεί, ο κανονισμός θα σημαίνει ότι η γλυφοσάτη – το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο ζιζανιοκτόνο στην ΕΕ – θα μπορεί να συνεχίσει να χρησιμοποιείται στη φυτοπροστασία σε ολόκληρη την ΕΕ για την επόμενη δεκαετία. Ωστόσο η έγκριση αυτή μπορεί να επανεξεταστεί σε οποιοδήποτε σημείο κατά τη διάρκεια αυτού του χρονικού διαστήματος, εάν χρειαστεί.
Παρόλα αυτά, οι χώρες της ΕΕ έχουν ακόμη την ευκαιρία να μπλοκάρουν το σχέδιο κανονισμού κατά τη διάρκεια της ψηφοφορίας στη Μόνιμη Επιτροπή Φυτών, Ζώων, Τροφίμων και Ζωοτροφών (επιτροπή PAFF) που θα διεξαχθεί τον Οκτώβριο.
Κενά δεδομένων «κανονικά»
Η πρόταση της Επιτροπής έρχεται μετά από μια μακρά διαδικασία αξιολόγησης της ασφάλειας και των κινδύνων της γλυφοσάτης – ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα, καθώς οι επιστήμονες και οι ενδιαφερόμενοι φορείς διαφωνούν ως προς τους κινδύνους που ενέχει ή δεν ενέχει η ουσία για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον.
Πρόσφατα, η Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων της ΕΕ (EFSA) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχουν «κρίσιμες ανησυχίες» που να συνδέονται με τη χρήση της γλυφοσάτης, αλλά ότι οι ελλείψεις δεδομένων δεν επιτρέπουν συμπεράσματα για ορισμένες πτυχές, συμπεριλαμβανομένης της οικοτοξικολογίας της ουσίας και συγκεκριμένα του κινδύνου που ενέχει για τα θηλαστικά.
Ενώ πολλοί επικριτές της γλυφοσάτης υποστήριξαν ότι τα κενά αυτά σημαίνουν πως η επιστημονική βάση για την εκ νέου έγκριση της γλυφοσάτης δεν είναι επαρκής, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέληξε σε διαφορετικό συμπέρασμα.
Ένας υψηλόβαθμος αξιωματούχος της Επιτροπής αναγνώρισε ότι, στο συμπέρασμα της EFSA, «υπάρχουν ορισμένα κενά δεδομένων και ορισμένα ζητήματα δεν έχουν οριοθετηθεί πλήρως», αλλά δήλωσε ότι αυτό «συμβαίνει πρακτικά σε όλα τα συμπεράσματα της EFSA για όλες τις ουσίες».
Πρόσθεσε ότι, μετά την εξέταση της έκθεσης της EFSA, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα πως τα εν λόγω ζητήματα «δεν συνιστούν κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία ή το περιβάλλον» και πως η ανανέωση είναι συνεπώς «δυνατή με τις κατάλληλες προϋποθέσεις».
Πιθανοί περιορισμοί
Για να διασφαλιστούν αυτές οι «κατάλληλες συνθήκες» και να ληφθούν υπόψη οι ελλείψεις δεδομένων που εντοπίστηκαν από την EFSA, η Κομισιόμ συμπεριέλαβε έναν κατάλογο των πτυχών στις οποίες τα κράτη μέλη οφείλουν να δίνουν «ιδιαίτερη προσοχή» όταν εγκρίνουν φυτοπροστατευτικά προϊόντα που περιέχουν γλυφοσάτη και αποφασίζουν για πιθανούς περιορισμούς στη χρήση τους.
Αυτό περιλαμβάνει την αξιολόγηση του κινδύνου των «συν-συσκευασμάτων» – δηλαδή άλλων ουσιών που αποτελούν μέρος της συνταγής ενός προϊόντος μαζί με τη γλυφοσάτη. Αυτή η αξιολόγηση του τελικού προϊόντος, όπως το ζιζανιοκτόνο Roundup, εμπίπτει στην αρμοδιότητα των κρατών μελών, καθώς η ΕΕ είναι υπεύθυνη μόνο για την έγκριση μεμονωμένων δραστικών συστατικών.
Οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές καλούνται επίσης να εξετάσουν τον ενδεχόμενο κίνδυνο από την παρασυρση του ψεκασμού – δηλαδή την προσγείωση του ζιζανιοκτόνου σε φυτά που δεν είχαν ως στόχο – σε έμμεσες επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα.
Επιπλέον, το σχέδιο κανονισμού ορίζει ότι θα πρέπει να θέσουν ως προϋπόθεση για τη χρήση της γλυφοσάτης τα μέτρα μετριασμού του κινδύνου, ενώ παράλληλα θα πρέπει να εξετάσουν και τον κίνδυνο από τη χρήση του προϊόντος από μη επαγγελματίες.