Ο εθνικός οργανισμός υγείας και ασφάλειας τροφίμων της Γαλλίας δημοσίευσε την Τετάρτη (6 Μαρτίου) έκθεση στην οποία συνιστά να αξιολογούνται τα γενετικά τροποποιημένα φυτά «κατά περίπτωση», θέτοντας υπό αμφισβήτηση το σχετικό νομικό κείμενο που βρίσκεται τώρα υπό διαπραγμάτευση στα θεσμικά όργανα της ΕΕ.
Η μελέτη του γαλλικού Οργανισμού για την Υγεία και την Ασφάλεια των Τροφίμων, του Περιβάλλοντος και της Εργασίας (Anses) συνέστησε «ένα παγκόσμιο σύστημα παρακολούθησης» των φυτών που έχουν τροποποιηθεί με νέες γονιδιωματικές τεχνικές (NGT) και «εντόπισε αρκετά σημαντικά ζητήματα» με την πρόταση της ΕΕ για χαλάρωση των κανόνων σχετικά με τα γονιδιακά τροποποιημένα φυτά.
«Η τροποποίηση των κανονισμών ώστε να ληφθούν υπόψη οι NGTs συνεπάγεται κοινωνικές επιλογές, καθώς διακυβεύονται επίσης διάφορες οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις», αναφέρεται στην έκθεση.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Euractiv.gr τον Ιούλιο του 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε τη χαλάρωση των κανονισμών που ισχύουν για τις προηγμένες βιοτεχνολογίες που μεταβάλλουν τα χαρακτηριστικά των καλλιεργειών, όπως η ενίσχυση της ανοχής στην ξηρασία και της ανθεκτικότητας στα παράσιτα.
Οι νομοθέτες πρότειναν τη δημιουργία δύο κατηγοριών NGT: γενετικά τροποποιημένα φυτά που είναι «δυσδιάκριτα» από εκείνα που προέρχονται από συμβατική αναπαραγωγή (NGT 1), τα οποία θα εξαιρούνται από τις απαιτήσεις της νομοθεσίας για τους ΓΤΟ, και εκείνα με «πιο σύνθετες τροποποιήσεις» (NGT 2), τα οποία θα υπόκεινται σε αυστηρότερους κανόνες.
Η Anses είχε αμφισβητήσει τον Δεκέμβριο την προτεινόμενη διαφορά μεταξύ των δύο κατηγοριών.
Στις 7 Φεβρουαρίου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε υπέρ του κειμένου σχετικά με τις NGT. Το κείμενο βρίσκεται επί του παρόντος υπό συζήτηση στο Συμβούλιο. Τα κράτη μέλη όμως είναι διχασμένα ως προς το ζήτημα των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και της ιχνηλασιμότητας, δήλωσαν διπλωματικές πηγές της ΕΕ στο Euractiv.
Η γαλλική κυβέρνηση κατηγορείται για απόκρυψη της έκθεσης
Ενώ η έκθεση δημοσιεύθηκε στις 6 Μαρτίου, είχε ημερομηνία 22 Ιανουαρίου. Σύμφωνα με ρεπορτάζ της εφημερίδας Le Monde, η κυβέρνηση καθυστέρησε τη δημοσίευση της μελέτης για να μην επηρεάσει τις ευρωπαϊκές διαπραγματεύσεις.
«Αντί να μπλοκάρει τις γνωμοδοτήσεις της υγειονομικής της υπηρεσίας, η Γαλλία πρέπει να αντιταχθεί σθεναρά στην άρση των ρυθμιστικών παρεμβάσεων για τους ΓΤΟ στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης», δήλωσε ο Nicolas Laarman, γενικός αντιπρόσωπος της ΜΚΟ POLLINIS σε δελτίο τύπου.
Για τον ευρωβουλευτή Claude Gruffat (Πράσινοι/EFA), «η γνωμοδότηση της Anses για τους νέους ΓΤΟ, η οποία επρόκειτο να δημοσιευθεί τον Φεβρουάριο (πριν από την ψηφοφορία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο), μπλοκαρίστηκε ως αποτέλεσμα πολιτικής πίεσης!».
Η κυβέρνηση δεν έχει ακόμη αντιδράσει στις κατηγορίες αυτές. Ωστόσο, οι σχέσεις της Anses με την κυβέρνηση είναι τεταμένες εδώ και αρκετούς μήνες.
Τον Απρίλιο του 2023, για παράδειγμα, η Anses συνέστησε την απαγόρευση του ζιζανιοκτόνου S-metolachlor, παρά το γεγονός ότι η EFSA δεν είχε ακόμη ολοκληρώσει την επαναξιολόγησή του.
Περιβαλλοντικοί κίνδυνοι και κίνδυνοι για την υγεία
Οι εργασίες που διεξήγαγε ο οργανισμός υγείας επισημαίνουν διάφορους «πιθανούς κινδύνους» που ενέχουν οι τεχνικές επεξεργασίας γονιδιώματος που χρησιμοποιούνται στις NGT. Όσον αφορά την ανθρώπινη υγεία, επισημαίνει μια πιθανή «απροσδόκητη αλλαγή στη σύνθεση του φυτού που θα μπορούσε να δημιουργήσει διατροφικά, αλλεργιογόνα ή τοξικά προβλήματα».
Όσον αφορά τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο, ο οργανισμός σημειώνει τον κίνδυνο «ροής γονιδίων» προς άγριους ή καλλιεργούμενους πληθυσμούς. Αυτό θα οδηγούσε σε «αλλαγές στις αλληλεπιδράσεις με τα ζώα (συμπεριλαμβανομένων των εντόμων) εάν τα φυτά που προκύπτουν από κατευθυνόμενη μεταλλαξιγένεση φαγωθούν», προσθέτει.
Σύμφωνα με την ANSES, οι κίνδυνοι «είναι παρόμοιοι με εκείνους που έχουν ήδη εντοπιστεί για τα φυτά που προέρχονται από μεταλλαξιγένεση», την τεχνική που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ΓΤΟ.
Η γαλλική υγειονομική υπηρεσία συνέστησε, ως εκ τούτου, να αξιολογούνται οι κίνδυνοι για την υγεία και το περιβάλλον από τα προϊόντα NGT «κατά περίπτωση» πριν από την έγκριση της αγοράς – μια σύσταση που έρχεται σε αντίθεση με την προσέγγιση του σχεδίου νόμου της ΕΕ που βασίζεται σε δύο κατηγορίες.
Η ΜΚΟ POLLINIS καλεί την κυβέρνηση να λάβει υπόψη της τη γνώμη του οργανισμού υγείας και να απορρίψει τα σχέδια κανονισμών κατά τις διαπραγματεύσεις που διεξάγονται επί του παρόντος στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο ευρωβουλευτής Christophe Clergeau (S&D) υποστήριξε το αίτημα της Anses για περαιτέρω αξιολόγηση των κινδύνων για την υγεία και το περιβάλλον, επικρίνοντας την επικεφαλής υποψήφια του Renew Valerie Hayer και τον Γάλλο υπουργό γεωργίας Marc Fesneau για την υποστήριξη του σχεδίου νόμου ως έχει.