Βρέθηκε από την πρώτη στιγμή στο πλευρό τοπικών επιχειρήσεων και παραγωγικών φορέων, μεταφέροντας αιτήματα και διεκδικώντας λύσεις για τα προβλήματα που προκάλεσε η πανδημία του κορωνοϊού. Ο Μανούσος Βολουδάκης, βουλευτής Χανίων της Ν.Δ., μιλά στα “Χ.ν.” για τα μέτρα στήριξης, κάνοντας λόγο για διπλή επιτυχία της Ελλάδας στη αντιμετώπιση τόσο του κορωνοϊού όσο και της πρόσφατης κρίσης στον Έβρο.
Ο Χανιώτης βουλευτής, σε μια συνέντευξη που παραχωρήθηκε πριν από το χθεσινό μήνυμα του πρωθυπουργού στον ελληνικό λαό, τονίζει πως η χώρα μας έγινε «παράδειγμα προς μίμηση» ενώ περιμένει πολλά περισσότερα από την Ε.Ε., επισημαίνοντας την ανάγκη για «ευρωπαϊκή απάντηση στην ύφεση».
Παράλληλα παρουσιάζει στα “Χ.ν.” τα νέα δεδομένα για τον Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης, στέλνει μήνυμα πίστης και στήριξης στη νέα διοίκηση του Οργανισμού Ανάπτυξης Κρήτης και απορρίπτει τα σενάρια πρόωρων εκλογών.
•Από την έναρξη της καραντίνας έχετε διαρκείς επαφές με παραγωγικούς φορείς των Χανίων. Τι εικόνα έχετε για τις επιπτώσεις στην τοπική οικονομία;
Κατ’ αρχάς και προς αποφυγήν παρεξηγήσεων, οι επαφές είναι όλες με τηλεδιάσκεψη γιατί μένουμε σπίτι! Είναι νωρίς για να επιχειρήσει κανείς ουσιαστική αποτίμηση των επιπτώσεων, είναι βέβαιο όμως ότι το μέγεθος της οικονομικής ζημιάς της πανδημίας είναι πρωτόγνωρο σε όλη τη χώρα. Στα Χανιά που είναι τουριστική περιοχή, οι συνέπειες είναι ακόμη βαρύτερες. Η προσπάθειά μας σε αυτή τη φάση παραμένει να αντιμετωπισθούν τα άμεσα προβλήματα, με πρώτο το πρόβλημα επιβίωσης – κατά κυριολεξία – που η καραντίνα επέφερε σε πολλούς ανθρώπους. Οι φορείς με τους οποίους συζήτησα (Επιμελητήριο, Εργατικό Κέντρο, ΟΕΒΕΝΧ, Εμπορικός Σύλλογος) μου μετέφεραν επιμέρους διαστάσεις του προβλήματος, τις οποίες διεβίβασα στους αρμόδιους Υπουργούς. Το ίδιο έκανα και με την εικόνα που μου μετέφεραν σε προσωπικές επικοινωνίες άνθρωποι του τουρισμού (εκπρόσωποι της Ενώσεως Ξενοδόχων και άλλοι) αλλά και του πρωτογενούς τομέα. Έχουμε ακόμη δρόμο μπροστά μας, έχουμε όμως πρώτα δείγματα γραφής τα οποία είναι θετικά. Αυτό μας επιτρέπει να αισιοδοξούμε.
•Η κυβέρνηση έλαβε μέτρα για το πρώτο “κύμα” επιπτώσεων, όμως υπάρχει μεγάλη ανησυχία σε όλους τους πληττόμενους κλάδους, για τη συσσώρευση υποχρεώσεων. Τι σχεδιασμός μπορεί να γίνει έτσι ώστε την επόμενη μέρα της πανδημίας να επανέλθει η κανονικότητα στις επιχειρήσεις το ταχύτερο δυνατόν;
Στην πρώτη φάση αντιμετωπίσθηκε η ανάγκη του να έχουν τα προς το ζην οι πάντες. Αυτό καλύφθηκε με δημόσιες δαπάνες που θα φθάσουν τα 7 περίπου δις, μέχρι το τέλος του μήνα, και είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα χρειασθεί ένα αντίστοιχο πακέτο για το Μάιο. Σχετικά με τη συσσώρευση υποχρεώσεων των επιχειρήσεων, ο σχεδιασμός πρέπει να ξεκινήσει από την κατανομή όσων χρηματοοικονομικών μέσων είναι ήδη διαθέσιμα. Πρόκειται για μέσα χαμηλότοκου δανεισμού, αφ΄ενός στη βάση όσων συμφωνήθηκαν στο τελευταίο Eurogroup, αφ’ ετέρου στη βάση των σχεδιαζόμενων σχημάτων εγγυήσεων του δημοσίου μέσω της Αναπτυξιακής Τράπεζας. Στο Eurogroup απόφασίσθηκε ένα πακέτο που φθάνει μέχρι 540 δις για όλη την Ευρώπη. Πρόκειται για απόφαση κατώτερη των περιστάσεων, έστω κι έτσι όμως έχουμε τώρα κάποια πρόσθετα μέσα στη διάθεσή μας. Καθώς υπάρχουν ζητήματα προς εξειδίκευση και επιβεβαίωση δεν μπορεί κανείς να προβλέψει με ακρίβεια πόσα ακριβώς χρήματα θα εκταμιευθούν τελικά, ακόμα και στο ποιο απαισιόδοξο σενάριο όμως θα εισρεύσουν στη χώρα 4,5-5 δις. Από αυτά 1,5-2 δις θα είναι για την ενίσχυση της απασχόλησης, άρα κατά μια έννοια συνεισφέρουν στην ελάφρυνση των υποχρεώσεων. Επιπλέον προχωρά ο σχεδιασμός για την εγγυοδοσία του Δημοσίου σε επιχειρηματικά δάνεια μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και της δικής μας Αναπτυξιακής Τράπεζας. Σύμφωνα με τις εξαγγελίες του Υπουργού Ανάπτυξης Άδωνι Γεωργιάδη, εντός του Απριλίου θα είναι ήδη διαθέσιμο το πρώτο δις της εγγυοδοσίας του δημοσίου για τέτοια επιχειρηματικά δάνεια.
Όλα αυτά βέβαια αφορούν δανεισμό – χαμηλότοκο μεν, δανεισμό δε. Αυτός λύνει άμεσα προβλήματα, επιβαρύνει όμως τους ήδη επιβαρυμένους ισολογισμούς των επιχειρήσεων. Κατά τη γνώμη μου αν θέλουμε να διασφαλίσουμε ταχεία έξοδο από την επερχόμενη ύφεση, θα πρέπει να διοχετευθούν και απευθείας ενισχύσεις στην οικονομία, πέραν της καταβολής μέρους της μισθοδοσίας. Αυτό προϋποθέτει μια κοινή ευρωπαϊκή πολιτική επί του θέματος.
Κατά τη γνώμη μου επίσης κρίσιμο μέρος της αντιμετώπισης του προβλήματος αυτού, πρέπει να αποτελέσει και η αντιμετώπιση των στρεβλώσεων του τραπεζικού συστήματος στη χώρα μας. Οι ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές έχουν ήδη χαλαρώσει την πολύ αυστηρή πολιτική επιτήρησης της κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών, πράγμα που σημαίνει ότι αυτές έχουν μεγαλύτερη ευχέρεια να διοχετεύσουν ρευστότητα στην αγορά, τόσο μέσω νέων δανείων όσο και ευνοϊκότερων ρυθμίσεων σε παλαιά. Είναι υποχρέωση των τραπεζών, και η πολιτεία πρέπει να διασφαλίσει ότι θα την υλοποιήσουν.
• Μεγάλη ζημιά έχει υποστεί και ο πρωτογενής τομέας. Αγρότες – κτηνοτρόφοι στην Κρήτη βλέπουν την παραγωγή τους να μένει αδιάθετη. Τι περιθώρια υπάρχουν για οικονομική στήριξη;
Ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Μάκης Βορίδης έχει ήδη εξαγγείλει ένα πρόγραμμα εκτάκτων ενισχύσεων 150 εκατομμυρίων ευρώ για τον πρωτογενή τομέα όλης της χώρας. Πρόκειται για την πρώτη φάση και μόνο: τα χρήματα αυτά θα έχουν κατανεμηθεί ως το καλοκαίρι. Στη συνέχεια θα υπάρξουν και περαιτέρω ενισχύσεις εφ’ όσον χρειασθεί. Εν εξελίξει βρίσκεται επίσης μια ανακατανομή κονδυλίων του ΕΣΠΑ προς κατευθύνσεις που θα διευκολύνουν την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας.
Προσωπικά έχω παρέμβει προς τους συναρμόδιους Υπουργούς για δυο συγκεκριμένους κλάδους του πρωτογενούς τομέα που πλήττονται ιδιαίτερα λόγω της εποχής στην οποία προέκυψε το πρόβλημα: Την αιγοπροβατοτροφία και τα κηπευτικά. Για την πρώτη απαιτείται μια ενίσχυση του εισοδήματος των κτηνοτρόφων για τη μείωση των τιμών αλλά και τις αδιάθετες ποσότητες, καθώς οι πωλήσεις του Πάσχα οι οποίες χάνονται αποτελούν μεγάλο ποσοστό των συνολικών τους εισοδημάτων. Γνωρίζω ότι το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης επεξεργάζεται τρόπους αντιμετώπισης του συγκεκριμένου προβλήματος και ελπίζω ότι σύντομα θα έχουμε ανακοινώσεις. Στα κηπευτικά, πέραν της μείωσης της ζήτησης, έχουμε και το πρόβλημα της αδυναμίας πρόσβασης των παραγωγών στις λαϊκές της Αθήνας. Το ζητούμενο στην προκειμένη περίπτωση είναι να ελεγχθεί η αγορά και ο μηχανισμός διαμόρφωσης των τιμών, καθώς οι παραγωγοί αναγκάσθηκαν να πωλούν σε κάποιες περιπτώσεις σε εξευτελιστικές τιμές σε χονδρεμπόρους (π.χ. 0.17 ευρώ/κιλό οι τομάτες), ενώ οι τιμές της λιανικής παρέμεναν υψηλές. Ακόμη και στην ελεύθερη αγορά, υπάρχει η έννοια της αισχροκέρδειας που ο νόμος απαγορεύει, όταν υπάρχουν έκτακτες καταστάσεις σαν αυτές που ζούμε.
•Δεδομένων των δημοσιονομικών περιορισμών, η κυβέρνηση περίμενε τη στάση της Ε.Ε. για την διαχείριση αυτής της κρίσης. Είδαμε να απορρίπτεται η ιδέα του ευρωομόλογου και το Eurogroup να επιμένει στην παλιά “συνταγή” του μηχανισμού στήριξης, δημιουργώντας φόβους για νέο γύρο λιτότητας το επόμενο διάστημα. Πώς ερμηνεύετε αυτή την απόφαση;
Κατ΄αρχάς επιτρέψτε μου να επισημάνω ότι η κυβέρνηση δεν περίμενε απλώς τη στάση της ΕΕ για τη διαχείριση της κρίσης. Διαπραγματεύθηκε επιτυχώς και πέτυχε την άρση των δεσμεύσεων του προγράμματος για φέτος. Αυτό απετέλεσε την βάση πάνω στην οποία οικοδομήθηκε η αρχική μας αντίδραση, η οποία ήταν από εθνικούς πόρους.
Όσον αφορά τώρα τη γενικότερη στάση της Ευρώπης, όπως προανέφερα η αλήθεια είναι ότι η Ένωση στάθηκε κατώτερη των περιστάσεων. Δυστυχώς δεν είναι η πρώτη φορά. Το λέω αυτό τόσο γιατί το συνολικό ύψος της παρέμβασης που αποφασίστηκε στο Eurogroup είναι χαμηλότερο από το προσδοκώμενο, όσο και γιατί απορρίφθηκε η ιδέα του ευρω-ομολόγου, δηλαδή η ιδέα να δανεισθεί από κοινού η Ευρώπη από τις αγορές, έτσι ώστε πλούσιες και φτωχές χώρες να έχουν την ίδια δυνατότητα άντλησης πόρων. Αυτό που συνέβη έχει μια και γνωστή ερμηνεία μόνο: την ώρα της κρίσης, οι χώρες της Ευρώπης ακολουθούν η κάθε μια τη δική της εθνική πολιτική. (Αυτό πρέπει να το θυμόμαστε και εμείς σε άλλα πεδία πολιτικής, όπως π.χ. η πολιτική ασφάλειας και το μεταναστευτικό!)
Για να είμαστε βέβαια δίκαιοι πρέπει να διευκρινίσουμε ότι ο νέος μηχανισμός στήριξης μέσω του ΕSM που συμφωνήθηκε αντί για το ευρωομόλογο, ναι μεν δεν έχει τα στοιχεία της αμοιβαιότητας που θα θέλαμε, αλλά δεν έχει και το χαρακτήρα των μνημονίων του παρελθόντος με τους αυστηρούς όρους λιτότητας. Κι αυτό γιατί η μόνη προϋπόθεση που τίθεται είναι τα χρήματα να χρησιμοποιηθούν για τις άμεσες και έμμεσες συνέπειες της πανδημίας στο σύστημα της δημόσιας υγείας.
Επίσης θα πρέπει να επισημάνουμε ότι το ζήτημα δεν έχει τελειώσει εδώ. Είναι βέβαιο ότι θα υπάρξουν και επόμενες φάσεις, και είναι εύλογο να θεωρήσουμε ότι οι χώρες που αρνήθηκαν μια πιο ισχυρή πολιτική απάντηση στην κρίση, το κάνουν και με το σκεπτικό να αφήσουν κάτι να δώσουν αργότερα. Έρχεται μάλιστα στις 23/4 η Σύνοδος Κορυφής στην οποία αναμένεται να συζητηθεί – και ελπίζω να αποφασισθεί – η δημιουργία του European Recovery Fund, το οποίο σχεδιάζεται ως η ευρωπαϊκή απάντηση στην ύφεση που η πανδημία προκαλεί.
•Αυτή η εντεινόμενη διάσταση απόψεων ευρωπαϊκού βορρά – νότου, επαναφέρει την ανησυχία για το μέλλον της Ε.Ε. Πιστεύετε ότι απειλείται το ευρωπαϊκό οικοδόμημα αν δεν γεφυρωθεί το χάσμα αυτό;
Απειλείται πράγματι, αλλά πιστεύω ότι θα αντέξει. Εμείς έχουμε κάθε συμφέρον να αντέξει το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, και να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν προς την κατεύθυνση αυτή. Ο καθένας μπορεί να καταλάβει πώς θα είμαστε μέσα σε αυτή την κρίση χωρίς την ενίσχυση της Ευρώπης, έστω και με τους περιορισμούς που αναλύσαμε. Είναι σημαντικό ότι στην προσπάθεια ενίσχυσης της κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής έχουμε σήμερα συμμάχους χώρες που λόγω μεγέθους έχουν αντικειμενικά μεγαλύτερη επιρροή από εμάς, όπως η Ιταλία και η Ισπανία, τις χώρες δηλαδή που αντιμετωπίζουν και τις μεγαλύτερες προκλήσεις λόγω κορωνοϊού αυτή τη στιγμή. Η χώρα μας σήμερα δε συμμετέχει απλώς στην προσπάθεια ενίσχυσης της κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής, αλλά πρωτοστατεί, όπως φάνηκε με τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην κίνηση των 9 ηγετών για το ευρω-ομόλογο.
•Ο κορωνοϊός έχει αφήσει όμως πολλά ζητήματα πρώτης γραμμής στο περιθώριο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα -εδώ στην Κρήτη- αυτό του Β.Ο.Α.Κ., για το οποίο είχατε μάλιστα προσωπικά αναδείξει μια ρεαλιστική πρόταση χρηματοδότησης, στην οποία ο πρωθυπουργός έδειχνε να ανταποκρίνεται. Τα ξεχνάμε όλα αυτά τουλάχιστον για φέτος ή είναι διαδικασίες που μπορούν να τρέξουν παράλληλα;
Ασφαλώς και δεν τα ξεχνάμε. Ο ΒΟΑΚ είναι ζήτημα απόλυτης προτεραιότητας. Ασφαλώς ο καθένας καταλαβαίνει ότι η πανδημία έχει συνέπειες σε όλες τις λειτουργίες του κράτους. Δεν είναι όμως στο συγκεκριμένο θέμα τέτοιες που να οδηγούν στο «να το ξεχνάμε», τουλάχιστον με τα δεδομένα που έχουμε σήμερα. Αυτό που περιμέναμε για φέτος, πριν την πανδημία, ήταν η ολοκλήρωση των μελετών αρμοδιότητος του Υπουργείου Υποδομών κάπου Σεπτέμβριο-Οκτώβριο. Γιατί πράγματι η κυβέρνηση αυτή δεν παρέλαβε μελέτες για το ΒΟΑΚ, και χωρίς μελέτες δε γίνεται τίποτα. Σε συζήτησή μου με τον Υπουργό Υποδομών Κώστα Καραμανλή προ λίγων ημερών, είχα τη διαβεβαίωση ότι η καθυστέρηση που λόγω κορωνοϊού μπορεί να υπάρξει ως προς τις μελέτες αυτές, είναι της τάξης των τριών μηνών. Όπως είπατε, υπάρχουν λειτουργίες του κράτους που τρέχουν παράλληλα με την αντιμετώπιση της πανδημίας, έστω και με μειωμένο το προσωπικό. Εφ’ όσον ολοκληρωθούν στη συνέχεια εντός 6-9 μηνών οι περιβαλλοντικές μελέτες, παραμένει εφικτή η προκήρυξη εντός του 2021, όπως πρόσφατα είχε εξαγγελθεί.
Ως προς τη δημόσια χρηματοδότηση τώρα, τουλάχιστον η δική μου πρόταση δεν αφορά κονδύλια που συνδέονται με κάποιο τρόπο με την πανδημία. Πρόκειται για κέρδη κεντρικών τραπεζών, τα οποία οι εταίροι θα τα αποδεσμεύσουν μόνο για αναπτυξιακά έργα μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Τα λοιπά ή εναλλακτικά στοιχεία της χρηματοδότησης ούτως ή άλλως μένει να αναλυθούν και να παρουσιασθούν.
Έχουμε λοιπόν κάποια καλά δεδομένα σχετικά με το ΒΟΑΚ, ακόμη και σήμερα. Παρ’ όλα αυτά όμως, απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή όταν επιχειρεί κανείς μακροπρόθεσμες προβλέψεις για τις επιπτώσεις της πανδημίας σε ο,τιδήποτε, άρα και στο ΒΟΑΚ. Δεν ξέρουμε ακόμη το συνολικό μέγεθος των επιπτώσεων, ούτε στην οικονομία ούτε στους ρυθμούς της δημόσιας διοίκησης. Δεν μπορούμε λοιπόν να μην κρατάμε καμιά επιφύλαξη αν θέλουμε να είμαστε σοβαροί. Θα σταθμίσουμε τις εξελίξεις και θα προχωρήσουμε.
• Στην αναπτυξιακή “φαρέτρα” του νησιού, δείχνει να επανέρχεται ο Οργανισμός Ανάπτυξης Κρήτης, στην ίδρυση και τον σχεδιασμό του οποίου είχατε αφοσιωθεί ως μέλος της κυβέρνησης το 2013. Να περιμένουμε έμπρακτη πλέον ενίσχυση του ΟΑΚ και επιστροφή των αρμοδιοτήτων που του είχαν αφαιρεθεί;
Η νέα Διοίκηση, ο Πρόεδρος Λευτέρης Κοπάσης και ο Διευθύνων Σύμβουλος Άρης Παπαδογιάννης με τη γνώση και την εμπειρία τους ξεκινούν με πραγματικά καλούς οιωνούς μια θητεία που πιστεύω κι εγώ θα σημάνει την επαναφορά του ΟΑΚ στην αναπτυξιακή «φαρέτρα» της Κρήτης, όπως εύστοχα το θέσατε. Με το Λευτέρη Κοπάση μάλιστα το 2013 σχεδιάσαμε μαζί τον Οργανισμό όπως αποτυπώθηκε στον ιδρυτικό του νόμο και λειτούργησε για τα επόμενα τρία χρόνια, κι αυτό έχει τη σημασία του. Ο Υπουργός Υποδομών Κώστας Καραμανλής έχει από του βήματος της Βουλής δεσμευθεί για την ενίσχυση του Οργανισμού και την αποκατάσταση των αρμοδιοτήτων του. Είμαι βέβαιος ότι αυτό θα ακολουθήσει άμεσα.
•Ολοκληρώνοντας, θα θελα το σχόλιο σας για τους 8 μήνες διακυβέρνησης Μητσοτάκη και τη γνώμη σας για το αν είναι ευκαιρία να “κεφαλαιοποιηθεί” η – δημοσκοπικά – θετική εικόνα της κυβέρνησης με μια πρόωρη προσφυγή στις κάλπες.
Από τα πολλά που θα μπορούσα να πω, θα ήθελα να σταθώ στα δυο σημεία τα οποία είναι κατά τη γνώμη μου τα σημαντικότερα, στα οποία μάλιστα ανακεφαλαιώνονται οι θετικές επιδόσεις σε όλους τους τομείς. Αναφέρομαι στην αντιμετώπιση των δυο διαδοχικών κρίσεων: Της απειλής κατά των συνόρων μας νωρίτερα φέτος, και του κορωνοϊού στη συνέχεια. Και στις δυο κρίσεις, η κυβέρνηση όχι απλώς αντεπεξήλθε, αλλά κατέπληξε φίλους και αντιπάλους. Και στις δυο, από μαύρο πρόβατο της Ευρώπης, γίναμε παράδειγμα προς μίμηση για πολλές χώρες.
Δεν ήρθε τυχαία αυτό. Ήταν αποτέλεσμα της πολιτικής ανάταξης της οικονομίας, της αναδιοργάνωσης του κράτους, αλλά και της ανάκτησης του διεθνούς κύρους της χώρας. Στη βάση δηλαδή ακριβώς του προγράμματος με το οποία η Ν.Δ. ζήτησε την ψήφο των πολιτών.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης βγήκε νικητής όχι μόνο στις απανωτές εκλογικές αναμετρήσεις του 2019, αλλά και στις απανωτές πραγματικές κρίσεις του 2020.
Έχει ήδη αποδείξει ότι δεν ασκεί καιροσκοπική πολιτική, ούτε αναλώνεται σε τακτικισμούς. Για αυτό πραγματικά απορώ όταν βλέπω σενάρια δήθεν σχεδιασμού πρόωρων εκλογών σήμερα, έστω κι αν η πολιτική κυριαρχία της Ν.Δ. είναι συντριπτική.
Το συμφέρον του έθνους επιτάσσει αυτή τη στιγμή να συνεχίσουμε τη σοβαρή και συστηματική δουλειά, χωρίς εκλογικούς ή άλλους αχρείαστους περισπασμούς.