Επιπτώσεις που αντιμετωπίζουν οι εξαγωγές φρούτων και λαχανικών μετά την εισβολή στην Ουκρανία

Οι εξαγωγές 1/1-24/3/2022 φράουλας ανέρχονται σε 16.923 έναντι 20.118 τόνων πέρυσι μειωμένες -15,9% και λόγω του περιορισμού τους διακίνησης προς Ρωσίας μέσω άλλων Κ-Μ (π.χ Λετονία  286 τ. έναντι πέρσι 1.390 τ.) και ντοματών σε 8.604 τόνους έναντι 10.801 τ. πέρσι  -20,3%.

Συνεχίσθηκε  η εξαγωγή πορτοκαλιών και   μανταρινιών. Για τα πορτοκάλια και την νέα χρονιά η ροή εξαγωγών είναι πάρα πολύ χαμηλή, η ζήτηση είναι χαμηλότερη, η κατανάλωση επίσης και οι τιμές πιέζονται ακόμη περισσότερο.

Σε ορισμένες σημαντικές περιοχές καλλιέργειας εσπεριδοειδών κυρίως στην Αν.Πελοπόνησσο από τις χιονοπτώσεις της 24/1 και του επακολουθήσαντος παγετού η ζημιά στους καρπούς εκτιμήθηκε ότι είναι σε υψηλά ποσοστά και αναμένεται και η εκτίμηση της τυχόν ζημιάς στα δένδρα.

Συνεχίζονται με χαμηλούς ρυθμούς οι εξαγωγές μήλων και από 1/9-24/3/22 η εξαγωγή τους ανέρχεται σε 45.990 τ. – 27,9% έναντι πέρσι με ιδιαίτερη επισήμανση ότι στο αντίστοιχο διάστημα οι εισαγωγές μήλων ανήλθαν σε 25.387 τόνους εκ των οποίων 17.436 από Βόρεια Μακεδονία και 2.036 τ. από την Αλβανία. Εφιστάται η προσοχή σε τυχόν περιπτώσεις εξαγωγής εισαγομένων μήλων στην ανάλυσή τους για υπολείμματα φυτοφαρμάκων αλλά και τυχόν «ελληνοποίησής των» αλλά και μη τήρησης των υποχρεώσεων αναγγελίας στο ΜΕΝΟ για να υποστούν τον αρμόζοντα ποιοτικό έλεγχο κατά την εισαγωγή.

Από 1/9/2021 έως και 24/3/2022 οι αναγγελίες φορτίων καταχωρήθηκαν στο ΜΕΝΟ για εξαγωγή-διακίνηση ακτινιδίων ,που αφορούσαν 167.149 τόνους αυξημένες κατά 10,3% εκ των οποίων προς τρίτες εκτός ΕΕ Χώρες 48.698 τ. ήτοι 29,1% του συνόλου έναντι 41.832 τ. πέρσι    Αναμένεται μικρή παράταση της φετινής περιόδου εξαγωγής προς τις ευρωπαϊκές αγορές λόγω καθυστέρησης άφιξης από τρίτες χώρες.

Επιπτώσεις που αντιμετωπίζουν οι εξαγωγές φρούτων και λαχανικών μετά την εισβολή στην Ουκρανία.

O πόλεμος στην Ουκρανία και οι κυρώσεις κατά της Ρωσία άλλαξαν  την ισορροπία μεταξύ των αγορών και προκάλεσαν εκτροπή προς την ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο των φρούτων & λαχανικών και ειδικότερα εσπεριδοειδών που τρίτες εκτός Ε.Ε. χώρες εξάγουν παραδοσιακά στη Ρωσία (Μαρόκο, Τουρκία, Αίγυπτος κ.α) και προς Ουκρανία Λευκορωσία και χώρες της ΕΕ χώρες που εξακολουθούσαν να εισάγουν ετησίως περίπου 8 έως 9 εκατομμύρια τόνους φρούτων και λαχανικών εκ των οποίων εκτιμάται ότι 1 εκατ τόνοι από την ΕΕ, με συνέπεια την μείωση των τιμών π.χ πορτοκαλιών . 

Σημειώνεται ότι 1) Η Ουκρανία είναι ο τέταρτος σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της ΕΕ στον τομέα των γεωργικών προϊόντων διατροφής. Η ΕΕ εξήγαγε πάνω από 3 δισεκατομμύρια ευρώ γεωργικών προϊόντων διατροφής στην Ουκρανία το 2021 και εισήγαγε γεωργικά προϊόντα αξίας σχεδόν 7 δισεκατομμυρίων ευρώ. και 2). Η Ρωσία είναι επίσης σημαντικός παραγωγός γεωργικών προϊόντων και έμπορος γεωργικών τροφίμων, εξάγοντας 2,1 δισεκατομμύρια ευρώ γεωργικών προϊόντων διατροφής στην ΕΕ το 2021, και κατέλαβε την 18η σημαντικότερη χώρα για τις εισαγωγές από την ΕΕ. 

Η μείωση της αγοραστικής δύναμης των ευρωπαίων καταναλωτών έγινε  ήδη αντιληπτή από τον κλάδο, καθώς επιχειρείται εξισορρόπηση  μεταξύ τιμολογίων ενέργειας και δαπανών για τα τρόφιμα.

Ήδη παρουσιάζεται μια επιβράδυνση της κατανάλωσης φρέσκων προϊόντων σε όλη την Ευρώπη. Σε ορισμένα κράτη μέλη, η κατανάλωση παρουσιάζει ήδη μείωση έως και 10%. Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό.

Οι ροές των εξαγωγών μας την τελευταία εβδομάδα παρουσιάζει σημαντική μείωση έναντι της προηγούμενης της τάξης του -12,7% μετά την μικρή βελτίωση του  +3,9% της προηγούμενης εβδομάδος παρά την ζήτηση εν όψει του Πάσχα των καθολικών αλλά και των μειωμένων αφίξεων ισπανικών προϊόντων λόγω απεργίας των μεταφορέων, έναντι -18,1% την εβδομάδα 4/3-11/3 σε συνέχεια του -11,4% της εβδομάδος 25/2-4/3/22.

Βεβαίως προς Ουκρανία & Λευκορωσία καμιά δραστηριότητα δεν παρατηρείται αλλά η δραστηριότητα με τις γύρω χώρες συνεχίζεται βεβαίως με καθημερινή σχεδόν επιβάρυνση του κόστους μεταφοράς.

Το ρωσικό εμπάργκο ήταν σημαντική απώλεια της πρώτης εκτός ΕΕ αγοράς για τον ελληνικό τομέα οπωροκηπευτικών . Το 2013, πριν από το εμπάργκο οι εισαγωγές ελληνικών φρούτων και λαχανικών στη Ρωσία ανήλθαν συνολικά σε 140.961 τόνους, και αξίας 164,481 εκατ. ευρώ καλύπτοντας ευρύ φάσμα προϊόντων. 

Οι οικονομικές απώλειες για τους καλλιεργητές και τους εμπόρους φέτος είναι τεράστιες. Οι εισροές, τα υλικά συσκευασίας και τα καύσιμα έχουν γίνει τόσο ακριβά με συνέπεια η παραγωγή να γίνεται μη βιώσιμη και η συγκομιδή λόγω συνθηκών να διακοπή. Η κατάσταση είναι σοβαρή.

Με βάση αυτά τα δεδομένα και τις προοπτικές προτείναμε μέτρα για την αντιμετώπιση των διαταραχών στις αγορές μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία  τόσο από την Ευρωπαϊκή Ένωση με την δημιουργία ενιαίου ταμείου στήριξης στους ευρωπαίους παραγωγούς γεωργικών προϊόντων και τις επιχειρήσεις απέναντι στις αυξήσεις κόστους (εισροών) λόγω του κόστους των λιπασμάτων , φυτοφαρμάκων και ζωοτροφών αλλά και τυποποίησης-συσκευασίας, υλικών συσκευασίας, μεταποίησης και μεταφορικών όσο και από την ελληνική πολιτεία με την ενεργοποίηση των προβλεπόμενων πολιτικών της ΚΟΑ Οπωροκηπευτικών για αντιμετώπιση των κρίσεων στην αγορά για την αποσυμφόρηση της προσφοράς στην λιανική πώληση των νωπών οπωροκηπευτικών αλλά και ενίσχυσης του πετρελαίου κίνησης στα έμφορτα φορτηγά Διεθνών μεταφορών (πολιτική που εφαρμόζουν πολλά Κ-Μ της ΕΕ π.χ Βέλγιο) Γ. Πολυχρονάκης.»