“Πλημμύρες Θεσσαλίας”: Ποιο είναι το σημαντικότερο τεχνικό έργο για να μην ξανασυμβούν ποτέ, σε μία νέα κακοκαιρία τύπου “Daniel”

Του Θωμά Παπαλάσκαρη,

Πολιτικός Μηχανικός, Υδρολόγος Μηχανικός και Μηχανικός Υδραυλικών Έργων

 

Το σημαντικότερο έργο που πρέπει άμεσα να κατασκευαστεί έτσι ώστε να αποτραπούν “μια για πάντα” οι πλημμύρες στον ευρύτερο «Θεσσαλικό Κάμπο» είναι μία διώρυγα/σήραγγα εκτροπής εκτάκτου ανάγκης, (μήκους, περίπου, 70,66 χιλιομέτρων, η οποία θα ξεκινάει από το απόλυτο υψόμετρο, περίπου, «+90 μ.μ.», με κλίση, περίπου «0,127%» δηλαδή περίπου πτώση κατά «12,70 εκατοστόμετρα» για κάθε «100,00 μ.μ.» οριζόντιου μήκους, κατασκευασμένη από οπλισμένο σκυρόδεμα), η οποία θα ξεκινάει από το κέντρο βάρους περίπου του νοητού τριγώνου που σχηματίζουν οι οικισμοί «“Φαρκαδόνα” – “Κεραμίδι” – “Πηνειάδα”», του «Δήμου Φαρκαδόνας», της «Π.Ε. Τρικάλων» και θα καταλήγει περίπου στο ύψος του οικισμού «Καμάρι», του «Δήμου Ρήγα Φεραίου», της «Π.Ε. Μαγνησίας», (σε κατάλληλη απόσταση από τον συγκεκριμένο οικισμό, από ακτές κολύμβησης και επιχειρήσεις εστίασης, από περιοχές αλιείας και ιχθυοκαλλιέργειας κλπ.), και η οποία θα ανοίγει εκ περιτροπής, μόνο όταν υπάρχει πρόγνωση ανάπτυξης ακραίου μετεωρολογικού φαινομένου (π.χ. «Ιανός», «Daniel», «Helias» κλπ.). Η «διώρυγα/σήραγγα εκτροπής εκτάκτου ανάγκης» θα διέρχεται από τις θέσεις, (περίπου), των οικισμών: 1).«Κάστρο», «Κοιλάδα» και «Ελευθερές», του «Δήμου Λαρισαίων», της «Π.Ε. Λάρισας», 2).«Μεσορράχη», «Νίκαια», «Χάλκη», «Μόδεστος», «Μελία» και «Καλαμάκι», του «Δήμου Κιλελέρ» της «Π.Ε. Λάρισας», 3).«Έλαφος», του «Δήμου Αγιάς», της «Π.Ε. Λάρισας» και 4).«Κεραμίιδι» του «Δήμου Ρήγα Φεραίου», της «Π.Ε. Μαγνησίας» [1,2,4].

Κατά το πρόσφατο ακραίο μετεωρολογικό φαινόμενο με την αντιστοιχισμένη κωδική ονομασία “Daniel”, ο «Ποταμός Πηνειός», “μετέφερε” στην θέση όπου είχε σχεδιαστεί να κατασκευαστεί το“Φράγμα (Ρουφράκτης)Τιτάνου”, [η οποία θέση βρίσκεται εντός των ορίων των, παρακάτω, εξής «Δήμων»:του «“Δήμου Πύλης”, “Νομού (“Π.Ε.”) Τρικάλων”»), «“Δήμου Μετεώρων”, “Νομού (“Π.Ε.”) Τρικάλων”», «“Δήμου Μουζακίου”, “Νομού (“Π.Ε.”) Καρδίτσας”» και «“Δήμου Φαρκαδόνας”, “Νομού (“Π.Ε.”) Τρικάλων”», «“Δήμου Παλαμά”, “Νομού (“Π.Ε.”) Καρδίτσας”», «“Δήμου Λίμνης Πλαστήρα”, “Νομού (“Π.Ε.”) Καρδίτσας”», «“Δήμου Καρδίτσας”, “Νομού (“Π.Ε.”) Καρδίτσας”», «“Δήμου Σοφάδων”, “Νομού (“Π.Ε.”) Καρδίτσας”», «“Δήμου Φαρσάλων”, “Νομού (“Π.Ε.”) Λάρισας”», «“Δήμου Δομοκού”, “Νομού (“Π.Ε.”) Φθιώτιδας”», «“Δήμου Τρικκαίων”, “Νομού (“Π.Ε.”) Τρικάλων”» και «“Δήμου Κιλελέρ”, “Νομού (“Π.Ε.”) Λάρισας”»], συνολικά, “[(4.152.624.900), (τέσσερα δισεκατομμύρια εκατόν πενήνταδύοεκατομμύριαεξακόσιεςείκοσι τέσσερις χιλιάδες και εννιακόσια)]” “[(μ3), (κυβικά μέτρα)]” (ή “τόνους”)νερού και με μέγιστη παροχή «26.151,70 κυβικά μέτρα ανά δευτερόλεπτο» ή αλλιώς «26.151,70m3/sec»), («“Μετεωρολογικός Σταθμός “Πεζούλας”, Δήμου Λίμνης Πλαστήρα, Νομού Καρδίτσας”: “04-07/09/2023”: συνολικό ύψος αθροιστικής βροχόπτωσης τεσσάρων συνεχόμενων ημερών: 762,40 mm”»)[1,2,4,5,6.1,6.2,7].

Το «Φράγμα (Ρουφράκτης) Τιτάνου», [του «“Δήμου Πύλης”, “Νομού (“Π.Ε.”) Τρικάλων”»), «“Δήμου Μετεώρων”, “Νομού (“Π.Ε.”) Τρικάλων”», «“Δήμου Μουζακίου”, “Νομού (“Π.Ε.”) Καρδίτσας”» και «“Δήμου Φαρκαδόνας”, “Νομού (“Π.Ε.”) Τρικάλων”», «“Δήμου Παλαμά”, “Νομού (“Π.Ε.”) Καρδίτσας”», «“Δήμου Λίμνης Πλαστήρα”, “Νομού (“Π.Ε.”) Καρδίτσας”», «“Δήμου Καρδίτσας”, “Νομού (“Π.Ε.”) Καρδίτσας”», «“Δήμου Σοφάδων”, “Νομού (“Π.Ε.”) Καρδίτσας”», «“Δήμου Φαρσάλων”, “Νομού (“Π.Ε.”) Λάρισας”», «“Δήμου Δομοκού”, “Νομού (“Π.Ε.”) Φθιώτιδας”», «“Δήμου Τρικκαίων”, “Νομού (“Π.Ε.”) Τρικάλων”» και «“Δήμου Κιλελέρ”, “Νομού (“Π.Ε.”) Λάρισας”»], έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να έχει «ωφέλιμο όγκο ταμίευσης νερού» ίσο με «[(8,90Χ106), (8.900.000), (οκτώ εκατομμύρια εννιακόσιες χιλιάδες)] [(κυβικά μέτρα), (κ.μ.), (μ3), (m3)]»και κατά συνέπεια, κατά την διάρκεια της κακοκαιρίας «Daniel» θα μπορούσε να γεμίσει περισσότερες από «τετρακόσιες εξήντα έξι (466) φορές» [10.1-10.7,10.8].

Η συγκεκριμένη βροχόπτωση, (της οποίας μάλιστα, παρόμοια βροχόπτωση ανάλογου ύψους, προκάλεσε πολλές καταστροφές στην ευρύτερη περιοχή της «Θεσσαλίας»), ήταν, αναλυτικά: «04/09/2023 (43,20 mm)», «05/09/2023 (250,00 mm)», «06/09/2023 (378,40 mm)» και «07/09/2023 (90,80 mm)», («συνολικό ύψος βροχόπτωσης τεσσάρων συνεχόμενων ημερών: 762,40 mm») [6.1,6.2,7].

Το υδρογραφικό δίκτυο του«”Ποταμού Πηνειού”, έως την προβλεπόμενη θέση κατασκευής του “Φράγματος (Ρουφράκτη) Τιτάνου”,[το οποίο υδρογραφικό δίκτυο περιλαμβάνει περιοχές του «“Δήμου Πύλης”, “Νομού (“Π.Ε.”) Τρικάλων”»), «“Δήμου Μετεώρων”, “Νομού (“Π.Ε.”) Τρικάλων”», «“Δήμου Μουζακίου”, “Νομού (“Π.Ε.”) Καρδίτσας”» και «“Δήμου Φαρκαδόνας”, “Νομού (“Π.Ε.”) Τρικάλων”», «“Δήμου Παλαμά”, “Νομού (“Π.Ε.”) Καρδίτσας”», «“Δήμου Λίμνης Πλαστήρα”, “Νομού (“Π.Ε.”) Καρδίτσας”», «“Δήμου Καρδίτσας”, “Νομού (“Π.Ε.”) Καρδίτσας”», «“Δήμου Σοφάδων”, “Νομού (“Π.Ε.”) Καρδίτσας”», «“Δήμου Φαρσάλων”, “Νομού (“Π.Ε.”) Λάρισας”», «“Δήμου Δομοκού”, “Νομού (“Π.Ε.”) Φθιώτιδας”», «“Δήμου Τρικκαίων”, “Νομού (“Π.Ε.”) Τρικάλων”» και «“Δήμου Κιλελέρ”, “Νομού (“Π.Ε.”) Λάρισας”»], στο σημείο που βγαίνει από την συγκεκριμένη υποδιαίρεση της συνολικής υδρολογικής λεκάνης του, είναι, στο σύνολό του, ένα ρέμα «7ης(Έβδομης) Τάξης», (κατά την μέθοδο “Strahler” κατάταξης των ρεμάτων), με συνολικό μήκος ρεμάτων «1ης Τάξης», «L1STR=2.187.790,00 μ.μ.»(«605 ρέματα»)(«ως επί το πλείστον, ορεινά πηγαία ρέματα, απομακρυσμένα από την θάλασσα»),με συνολικό μήκος ρεμάτων «2ης Τάξης», «L2STR=642.285,00 μ.μ.», («278 ρέματα») («ως επί το πλείστον, ορεινά και ημιορεινά ρέματα, απομακρυσμένα από την θάλασσα»),με συνολικό μήκος ρεμάτων «3ης Τάξης», «L3STR=412.226,00 μ.μ.»(«178 ρέματα»)(«ως επί το πλείστον, ημιορεινά ρέματα, απομακρυσμένα από την θάλασσα»),με συνολικό μήκος ρεμάτων «4ης Τάξης», «L4STR=297.187,00 μ.μ.» («92 ρέματα») («ως επί το πλείστον, ημιορεινά ρέματα, απομακρυσμένα από την θάλασσα»),με συνολικό μήκος ρεμάτων «5ης Τάξης», «L5STR=177.864,00 μ.μ.» («52ρέματα») («ως επί το πλείστον, ημιορεινά ρέματα, απομακρυσμένα από την θάλασσα»),με συνολικό μήκος ρεμάτων «6ης Τάξης», «L6STR=26.737,70 μ.μ.» («10 ρέματα») («ως επί το πλείστον, ημιορεινά ρέματα, απομακρυσμένα από την θάλασσα»), και με συνολικό μήκος ρεμάτων «7ης Τάξης», «L7STR=5.817,47 μ.μ.» («2 ρέματα») («ως επί το πλείστον, ημιπεδινά ρέματα, απομακρυσμένα από την θάλασσα»), δηλαδή με συνολικό μήκος ρεμάτων, («Ανεξάρτητα Τάξης»), ίσο με «LTOTAL=3.749.907,17 μ.μ.» (ή αλλιώς «L(1+2+3+4+5+6+7)TOTAL=3.749,907 χιλιόμετρα») («1.217 ρέματα»). Το συνολικό εμβαδόν της «λεκάνης απορροής» του«”Ποταμού Πηνειού”, έως την θέση στην οποία είχε σχεδιαστεί να κατασκευαστεί το “ Φράγμα (Ρουφράκτης) Τιτάνου ”,[του «“Δήμου Πύλης”, “Νομού (“Π.Ε.”) Τρικάλων”»), «“Δήμου Μετεώρων”, “Νομού (“Π.Ε.”) Τρικάλων”», «“Δήμου Μουζακίου”, “Νομού (“Π.Ε.”) Καρδίτσας”», «“Δήμου Φαρκαδόνας”, “Νομού (“Π.Ε.”) Τρικάλων”», «“Δήμου Παλαμά”, “Νομού (“Π.Ε.”) Καρδίτσας”», «“Δήμου Λίμνης Πλαστήρα”, “Νομού (“Π.Ε.”) Καρδίτσας”», «“Δήμου Καρδίτσας”, “Νομού (“Π.Ε.”) Καρδίτσας”», «“Δήμου Σοφάδων”, “Νομού (“Π.Ε.”) Καρδίτσας”», «“Δήμου Φαρσάλων”, “Νομού (“Π.Ε.”) Λάρισας”», «“Δήμου Δομοκού”, “Νομού (“Π.Ε.”) Φθιώτιδας”», «“Δήμου Τρικκαίων”, “Νομού (“Π.Ε.”) Τρικάλων”» και «“Δήμου Κιλελέρ”, “Νομού (“Π.Ε.”) Λάρισας”»],είναι ίσο με «6.051.657,60 στρέμματα» [(«6.051,66 τετραγωνικά χιλιόμετρα» (km2)] (ενώ, ειδικότερα:1).το «4,53%» («274,28km2») του προαναφερθέντος εμβαδού της επιφάνειας της λεκάνης απορροής του βρίσκεται εντός των ορίων του «Δήμου Πύλης», του «Νομού (“Π.Ε.”) Τρικάλων», 2).το «21,25%» («1.286,06km2») του εμβαδού της επιφάνειας της λεκάνης απορροής του βρίσκεται εντός των ορίων του «Δήμου Μετεώρων», του «Νομού (“Π.Ε.”) Τρικάλων»,3).το «5,17%» («312,60km2») του εμβαδού της επιφάνειας της λεκάνης απορροής του βρίσκεται εντός των ορίων του «Δήμου Μουζακίου», του «Νομού (“Π.Ε.”) Καρδίτσας»,4).το «4,51%» («273,02km2») του εμβαδού της επιφάνειας της λεκάνης απορροής του βρίσκεται εντός των ορίων του «Δήμου Φαρκαδόνας», του «Νομού (“Π.Ε.”) Τρικάλων»,5).το «6,10%» («369,28km2») του εμβαδού της επιφάνειας της λεκάνης απορροής του βρίσκεται εντός των ορίων του «Δήμου Παλαμά», του «Νομού (“Π.Ε.”) Καρδίτσας», 6).το «1,03%» («62,60km2») του εμβαδού της επιφάνειας της λεκάνης απορροής του βρίσκεται εντός των ορίων του «Δήμου Λίμνης Πλαστήρα», του «Νομού (“Π.Ε.”) Καρδίτσας», 7).το «8,08%» («488,89km2») του εμβαδού της επιφάνειας της λεκάνης απορροής του βρίσκεται εντός των ορίων του «Δήμου Καρδίτσας», του «Νομού (“Π.Ε.”) Καρδίτσας»,8).το «11,90%» («720,02 km2») του εμβαδού της επιφάνειας της λεκάνης απορροής του βρίσκεται εντός των ορίων του «Δήμου Σοφάδων», του «Νομού (“Π.Ε.”) Καρδίτσας», 9).το «11,27%» («681,94km2») του εμβαδού της επιφάνειας της λεκάνης απορροής του βρίσκεται εντός των ορίων του «Δήμου Φαρσάλων», του «Νομού (“Π.Ε.”) Λάρισας»,10).το «11,66%» («705,81km2») του εμβαδού της επιφάνειας της λεκάνης απορροής του βρίσκεται εντός των ορίων του «Δομοκού», του «Νομού (“Π.Ε.”) Φθιώτιδας», 11).το «9,61%» («581,60km2») του εμβαδού της επιφάνειας της λεκάνης απορροής του βρίσκεται εντός των ορίων του «Δήμου Τρικκαίων», του «Νομού (“Π.Ε.”) Τρικάλων» και 12).το «0,71%» («42,95km2») του εμβαδού της επιφάνειας της λεκάνης απορροής του βρίσκεται εντός των ορίων του «Δήμου Κιλελέρ», του «Νομού (“Π.Ε.”) Λάρισας» (1,2,4).

Ο «Ποταμός Πηνειός»,γνωστός επίσης και σαν «Σαλαβριάς», (ο οποίος διέρχεται από την θέση όπου πρόκειται να κατασκευαστεί το «Φράγμα (Ρουφράκτης) Τιτάνου»,[του «“Δήμου Πύλης”, “Νομού (“Π.Ε.”) Τρικάλων”»), «“Δήμου Μετεώρων”, “Νομού (“Π.Ε.”) Τρικάλων”», «“Δήμου Μουζακίου”, “Νομού (“Π.Ε.”) Καρδίτσας”» και «“Δήμου Φαρκαδόνας”, “Νομού (“Π.Ε.”) Τρικάλων”», «“Δήμου Παλαμά”, “Νομού (“Π.Ε.”) Καρδίτσας”», «“Δήμου Λίμνης Πλαστήρα”, “Νομού (“Π.Ε.”) Καρδίτσας”», «“Δήμου Καρδίτσας”, “Νομού (“Π.Ε.”) Καρδίτσας”», «“Δήμου Σοφάδων”, “Νομού (“Π.Ε.”) Καρδίτσας”», «“Δήμου Φαρσάλων”, “Νομού (“Π.Ε.”) Λάρισας”», «“Δήμου Δομοκού”, “Νομού (“Π.Ε.”) Φθιώτιδας”» και «“Δήμου Κιλελέρ”, “Νομού (“Π.Ε.”) Λάρισας”»],έχει τις πηγές του στην «Πίνδο» και εκβάλλει στο «Αιγαίο Πέλαγος» καιείναι ο κύριος και αξιολογότερος ποταμός της «Θεσσαλίας» [8.1,8.2].

Εικόνα 1.   Η απεικόνιση, της «λεκάνης απορροής» (επιφάνεια με «ανοιχτή πράσινη» απόχρωση) (του «Ποταμού Πηνειού» που αντιστοιχεί έως την θέση στην οποία είχε σχεδιαστεί να κατασκευαστεί το «Φράγμα (Ρουφράκτης) Τιτάνου», η οποία βρίσκεται περίπου στην θέση κοντά «στο κέντρο βάρους περίπου του νοητού τριγώνου που σχηματίζουν οι οικισμοί «“Φαρκαδόνα” – “Κεραμίδι” – “Πηνειάδα”», του «Δήμου Φαρκαδόνας», της «Π.Ε. Τρικάλων»), η προτεινόμενη «όδευση», με κατεύθυνση «Δυτικά-Ανατολικά», της διώρυγας/σήραγγας εκτροπής νερού έκτακτης ανάγκης (διακεκομμένη γραμμή με «σκούραμπλε» απόχρωση), του «υδρογραφικού (γραμμικού) δικτύου» (γραμμές με «έντονη μπλε» απόχρωση με διαβάθμιση του πάχους της γραμμής, όπου το πάχος της κάθε γραμμής εξαρτάται από την “τάξη” του εκάστοτε ρέματος που αντιπροσωπεύει δηλαδή όσο μεγαλύτερη είναι η “τάξη” του ρέματος τόσο παχύτερη είναι και η αντίστοιχη γραμμή που το αντιπροσωπεύει), των «οικισμών του Δήμου Πύλης»,των «οικισμών του Δήμου Μετεώρων», των «οικισμών του Δήμου Μουζακίου», των «οικισμών του Δήμου Φαρκαδόνας», των «οικισμών του Δήμου Παλαμά», των «οικισμών του Λίμνης Πλαστήρα», των «οικισμών του Δήμου Καρδίτσας», των «οικισμών του Δήμου Σοφάδων», των «οικισμών του Δήμου Φαρσάλων», των «οικισμών του Δήμου Δομοκού»,των «οικισμών του Δήμου Τρικκαίων»και των «οικισμών του Δήμου Κιλελέρ» (κουκίδες με «μαύρη» απόχρωση και ονομασία, επίσης, με «μαύρη» απόχρωση),του «περιγράμματος του “Δήμου Πύλης”», του «περιγράμματος του “Δήμου Μετεώρων”», του «περιγράμματος του “Δήμου Μουζακίου”», «περιγράμματος του “Δήμου Φαρκαδόνας”», «περιγράμματος του “Δήμου Παλαμά”», «περιγράμματος του “Δήμου Λίμνης Πλαστήρα”», «περιγράμματος του “Δήμου Καρδίτσας”», «περιγράμματος του “Δήμου Σοφάδων”», «περιγράμματος του “Δήμου Φαρσάλων”», «περιγράμματος του “Δήμου Δομοκού”»,του «περιγράμματος του “Δήμου Τρικκαίων”» και του «περιγράμματος του “Δήμου Κιλελέρ”» (γραμμές με «μαύρη»απόχρωση), όπως απεικονίζονται στο «ελεύθερο διαδικτυακά λογισμικό» «Q.G.I.S.» [4], μέσω των σχετικών αρχείων που ανακτήθηκαν τόσο από την σχετική διαδικτυακή «πλατφόρμα» («Copernicus») όσο και από την σχετική διαδικτυακή «πλατφόρμα» («ΕΛ.ΣΤΑΤ.»),[1,2,4].

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Επιπλέον, αρχικά, στην παρακάτω εικόνα απεικονίζεται το, “προσομοιωμένο ρεαλιστικό”, «ιστόγραμμα βροχόπτωσης» του χρονικού διαστήματος, “04/09-07/09/2023” (“762,40mm”), (το οποίο και «απέδωσε» την,“προσομοιωμένη ρεαλιστική”, παροχή αιχμής νερού και συγκεκριμένα «26.151,70 κυβικά μέτρα ανά δευτερόλεπτο» ή αλλιώς «26.151,70m3/sec»), [το οποίο και «απέδωσε», λόγω του ακραίου μετεωρολογικού φαινομένου με την κωδική ονομασία «Daniel», την, “προσομοιωμένη ρεαλιστική”, συνολική ποσότητα νερού, συγκεκριμένα, «4.152.624.900 κυβικά μέτρα (τόννους νερού)» ή αλλιώς «4.152.624.900m3 (τόννους νερού)»], και το αντίστοιχο, “προσομοιωμένο ρεαλιστικό”, «υδρογράφημα πλημμύρας» που προκύπτει από το συγκεκριμένο, “προσομοιωμένο ρεαλιστικό”, επεισόδιο βροχόπτωσης, (λόγω του ακραίου μετεωρολογικού φαινομένου με την κωδική ονομασία «Daniel»), (η ανάλυση και οι υπολογισμοί έγιναν με το ελεύθερο στο διαδίκτυο λογισμικό «HEC-HMS» του «U.S.A. ArmyCorpsofEngineers» δηλαδή του «Σώματος Μηχανικών του Στρατού των Η.Π.Α.») [1,2,4,5,6.1,6.2,7].