Ένας φαύλος κύκλος χαμηλών τιμών, παγωμένων πληρωμών και διογκωμένου κόστους παραγωγής
σφίγγει τον οικονομικό κλοιό γύρω από τους αγρότες και τους κτηνοτρόφους, την ώρα που η καλλιεργητική χρονιά έχει ξεκινήσει και κοντεύει να τελειώσει χωρίς καμία εγγύηση στήριξης. Σε όλη τη χώρα, ολοένα και περισσότεροι παραγωγοί δηλώνουν ότι βρίσκονται ένα βήμα πριν από την οικονομική ασφυξία, αδυνατώντας να καλύψουν ακόμη και τις στοιχειώδεις ανάγκες λειτουργίας τους.
Στο βαμβάκι, η αγορά φαίνεται πως φλερτάρει με τιμές που δύσκολα θα ξεπεράσουν τα 50 λεπτά το κιλό, παρά τις προσδοκίες για άνοδο λόγω μειωμένης παγκόσμιας παραγωγής. Οι πρώτες εκτιμήσεις επιβεβαιώνουν τις ανησυχίες, με τα εκκοκκιστήρια να εμφανίζονται ιδιαίτερα φειδωλά στις προσφορές τους. Οι αγρότες κάνουν λόγο για ένα απογοητευτικό κλίμα χωρίς οικονομική προοπτική, σε μια χρονιά όπου το ενεργειακό κόστος, τα λιπάσματα και οι γεωργικές εργασίες έχουν κοστίσει περισσότερο από κάθε άλλη φορά.
Η εικόνα δεν είναι καλύτερη στα σιτηρά χιλιάδες τόνοι έχουν ήδη πουληθεί σε τιμές που κυμαίνονται από 0,19 έως 0,21 ευρώ το κιλό, με το κάτω όριο να απεικονίζει τις πλέον ασφυκτικές πιέσεις. Παρά τις αρχικές προσδοκίες για ενίσχυση των τιμών μετά τη σύσφιγξη των διεθνών αποθεμάτων, η αγορά ακολουθεί αντίστροφη πορεία. Σε πολλές περιπτώσεις, οι παραγωγοί αναγκάστηκαν να ρευστοποιήσουν το προϊόν τους νωρίς, υπό τον φόβο περαιτέρω καθίζησης και έλλειψης ρευστότητας.
Τα όσπρια ακολουθούν την ίδια τροχιά, με την αγορά να παραμένει αδρανής και τις προσφορές να κρίνονται ανεπαρκείς, ακόμη και για καλλιέργειες που είχαν θετική ποιοτική εικόνα. Παράλληλα, τα τριφύλλια παραμένουν απούλητα, ειδικά στις περιφέρειες που έχουν πληγεί από την πανώλη και την ευλογιά των αιγοπροβάτων, δύο ζωονόσους που λειτούργησαν σαν ντόμινο, αποσταθεροποιώντας όχι μόνο τη ζωική αλλά και τη φυτική παραγωγή.
Για τους κτηνοτρόφους, η κρίση δεν αποτυπώνεται σε πίνακες ή στατιστικές, αλλά σε στάβλους που αδειάζουν και κοπάδια που χάνονται μέσα σε λίγες ώρες. Οι εκτεταμένες θανατώσεις αιγοπροβάτων λόγω της ευλογιάς, που σύμφωνα με εκτιμήσεις στη Θεσσαλία έχουν ξεπεράσει τις 200.000, ισοδυναμούν με σιωπηλή οικονομική εξόντωση, διαγράφοντας από τον χάρτη μικρές και μεσαίες μονάδες που αποτελούσαν κρίσιμους αρμούς της παραγωγικής αλυσίδας. Μαζί με τα ζώα, χάνεται η συνέχεια της εκμετάλλευσης, η παραγωγή, το εισόδημα που στήριζε οικογένειες στην περιφέρεια. Όμως η απώλεια δεν περιορίζεται στην κτηνοτροφία
Στις ίδιες περιοχές, και το καλαμπόκι ακολουθεί παρόμοια πορεία, με τις αποθήκες γεμάτες και το ενδιαφέρον της αγοράς υποτονικό. Η έλλειψη ρευστότητας σε όλα τα στάδια της αλυσίδας, η καθυστέρηση εμπορικών συμφωνιών και η επιβολή απαγορεύσεων μετακίνησης φορτηγών από αποθήκες και σταβλικές εγκαταστάσεις, λόγω των ζωνών προστασίας από τις ζωονόσους, έχουν ουσιαστικά παγώσει κάθε ροή ζωοτροφών. Καλαμπόκι, τριφύλλι και κάθε είδους ζωοτροφή παραμένουν στις αποθήκες, χωρίς προορισμό, εγκλωβισμένα σε έναν ασφυκτικό διοικητικό και εμπορικό αποκλεισμό. Η έλλειψη ρευστότητας σε όλα τα στάδια της αλυσίδας και η καθυστέρηση εμπορικών συμφωνιών εντείνουν την αβεβαιότητα.
Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, η στασιμότητα στις πληρωμές του ΟΠΕΚΕΠΕ έχει μετατραπεί σε κρίσιμο αγκάθι για χιλιάδες παραγωγούς, οι οποίοι δεν έχουν λάβει ούτε τις ενισχύσεις που δικαιούνται, ούτε σαφές χρονοδιάγραμμα για την ολοκλήρωση των εκκρεμοτήτων. Η σιωπή των υπηρεσιών, σε συνδυασμό με τις ευρύτερες δυσκολίες στη ροή δημόσιων κονδυλίων, επιτείνει το κλίμα ασφυξίας στην ύπαιθρο.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι γεωπόνοι και οι τεχνικοί σύμβουλοι του αγροτικού τομέα καλούνται για ακόμη μια χρονιά να σηκώσουν μεγάλο βάρος, με ελάχιστα εργαλεία και περιορισμένους προϋπολογισμούς, καθώς οι παραγωγοί δηλώνουν αδυναμία να επενδύσουν σε υπηρεσίες τεχνικής υποστήριξης. Όπως όλα δείχνουν, η ψυχολογία των παραγωγών παραμένει πεσμένη, με την εμπιστοσύνη να υποχωρεί διαρκώς, εν μέσω μιας διαρκούς μετάβασης χωρίς ξεκάθαρη στρατηγική εξόδου.
Με τη φετινή σοδειά να έχει αφήσει πίσω της περισσότερα ερωτήματα παρά έσοδα, η σκέψη στρέφεται ήδη στο αύριο αν και η προετοιμασία για μια νέα καλλιέργεια μοιάζει με οικοδόμημα χωρίς θεμέλια
. Καθώς η χρονιά ολοκληρώνεται με ανοιχτές πληγές, το ερώτημα
που πλανάται στην ύπαιθρο δεν είναι πότε θα επανέλθει η κανονικότητα, αλλά αν υπάρχουν ακόμη τα μέσα και οι αντοχές για να στηθεί η επόμενη
.