Ένα πυκνό δίκτυο υποψιών απάτης, από νοθευμένα έλαια μέχρι παραποιημένα έγγραφα ιχνηλασιμότητας, αναδεικνύει η μηνιαία έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον Σεπτέμβριο 2025. Με 164 περιστατικά υπό διερεύνηση, η αγορά τροφίμων δείχνει πόσο εύθραυστη παραμένει απέναντι σε πρακτικές παραπλάνησης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της μηνιαίας αναφοράς που τροφοδοτείται μέσω του συστήματος iRASFF, καταγράφηκαν 164 ξεχωριστές υποψίες παραπλανητικών πρακτικών από σύνολο 695 σχετικών ειδοποιήσεων, επιβεβαιώνοντας ότι η ευρωπαϊκή αγορά τροφίμων παραμένει ένα πεδίο με συνεχείς προκλήσεις στην επιτήρηση και τον έλεγχο.
Η έκθεση, που εκδίδεται βάσει του Κανονισμού (ΕΕ) 2019/1715, περιλαμβάνει ένα μωσαϊκό περιστατικών, από απλές παρατυπίες επισήμανσης έως σοβαρές μορφές απόκρυψης, νοθείας και παράνομης διακίνησης. Οι τρεις βασικές κατηγορίες – Product Tampering, Record Tampering και Other Non-Compliances – αποτυπώνουν έναν πολυσύνθετο χάρτη κινδύνων, όπου η πρόθεση εξαπάτησης συνδυάζεται συχνά με την προσπάθεια απόκρυψης της πραγματικής ταυτότητας ή σύνθεσης των προϊόντων.
Ξεχωρίζουν περιπτώσεις νοθείας σε ελαιόλαδα, όπου προϊόντα εμφανίζονταν ως «extra virgin» ενώ περιείχαν ίχνη άλλων φυτικών ελαίων, με την Ελλάδα να εντοπίζεται μεταξύ των χωρών των οποίων τα προϊόντα υπέστησαν παραπλανητική ονομασία, όπως στην περίπτωση χρήσης της ένδειξης «Kalamata» σε μη ΠΟΠ παρτίδες. Παρόμοια προβλήματα καταγράφονται και στα γαλακτοκομικά, όπου προϊόντα εμφανίζονταν ως «Feta» με 55,4% γίδινο γάλα, υπερβαίνοντας τα επιτρεπτά όρια της νομοθεσίας της ΕΕ.
Η νοθεία δεν περιορίζεται σε θέματα γεωγραφικής ένδειξης. Σημαντικός αριθμός περιστατικών αφορά την προσθήκη μη εγκεκριμένων ουσιών, όπως ο τιτανίου διοξείδιο (E171) σε γλυκίσματα και αρτοσκευάσματα, ή η παραπλανητική ενίσχυση χρώματος σε ψάρια με χρήση πρόσθετων που αλλοιώνουν την οργανοληπτική εικόνα του προϊόντος. Εξίσου ανησυχητική είναι η παρουσία κτηνιατρικών υπολειμμάτων όπως τα νιτροφουράνια, που εντοπίστηκαν σε γαρίδες από την Ινδία και αυγά από την Ουκρανία, παραβιάζοντας τα ευρωπαϊκά MRLs.
Η γεωγραφική ποικιλία των περιστατικών αποκαλύπτει τον διεθνή χαρακτήρα του προβλήματος. Εισαγωγές από τρίτες χώρες μέσω παραπλανητικής ταξινόμησης ή μη εγκεκριμένων διαύλων εμφανίζονται συχνά, όπως παράνομα φορτία προϊόντων ζωικής προέλευσης από το Ιράν ή πλοία που επιχειρούν να παρακάμψουν τους ελέγχους μέσω εσφαλμένης δήλωσης κατηγορίας. Οι έλεγχοι στα σύνορα εξακολουθούν να αποτελούν κρίσιμη πύλη ανάσχεσης, με τις αρχές να εντοπίζουν επανειλημμένως φορτία που δεν συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις ιχνηλασιμότητας.
Η έκθεση επιχειρεί όχι μόνο να αποτυπώσει το τρέχον τοπίο αλλά και να λειτουργήσει ως εργαλείο έγκαιρης προειδοποίησης για τις επιχειρήσεις τροφίμων. Με δεδομένο ότι οι υποψίες δεν αποτελούν επιβεβαιωμένες εξαπατήσεις, η συγκέντρωση και κοινοποίησή τους μέσω της Alert and Cooperation Network (ACN) επιτρέπει στα κράτη-μέλη να ιεραρχήσουν τους ελέγχους, να εντοπίσουν νέα μοτίβα και να θωρακίσουν ευάλωτες αλυσίδες εφοδιασμού.
Ωστόσο, τα στοιχεία του Σεπτεμβρίου υποδεικνύουν ότι η πρόκληση παραμένει πολυεπίπεδη. Η ίδια η φύση των παραβάσεων καταδεικνύει πόσο εύκολα μια ατέλεια στη σήμανση μπορεί να συγκαλύψει σοβαρότερες αποκλίσεις ή πώς μια απλή παραποίηση παραστατικών μετατρέπεται σε μηχανισμό παράκαμψης της νομοθεσίας. Σε μια ενιαία αγορά με αυστηρό νομικό πλαίσιο, η σταθερότητα του συστήματος ελέγχου εξαρτάται από τη συνεχή συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων – από τα τελωνεία έως τους ίδιους τους επιχειρηματίες.
Καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προετοιμάζεται για τις επόμενες επικαιροποιήσεις του πλαισίου επισήμων ελέγχων, η μηνιαία εικόνα λειτουργεί ως υπενθύμιση ότι οι κίνδυνοι εξελίσσονται και μεταβάλλονται με την ίδια ταχύτητα που αλλάζουν οι αλυσίδες εφοδιασμού. Η πρόοδος θα εξαρτηθεί από την ικανότητα των κρατών-μελών να ανταποκριθούν σε ένα περιβάλλον όπου η πρόθεση παραπλάνησης δεν είναι ποτέ στατική αλλά διαρκώς αναπροσαρμοζόμενη.
Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις