Η σταδιακή ολοκλήρωση των έκτακτων ενισχύσεων προς τον πρωτογενή τομέα, από την περίοδο της πανδημίας έως την ενεργειακή και εφοδιαστική αναταραχή που ακολούθησε τον πόλεμο στην Ουκρανία, αποτυπώνεται πλέον θεσμικά με την τελική σφραγίδα της Γενικής Γραμματέως Ενωσιακών Πόρων και Υποδομών, Αργυρώς Ζέρβα. Τα Μέτρα 21 και 22, που αποτέλεσαν δύο από τα σημαντικότερα εργαλεία «άμεσης αναχαίτισης ζημιών» του ΠΑΑ, κλείνουν οριστικά, αφήνοντας πίσω τους έναν συνολικό λογαριασμό που ξεπερνά τα 220 εκατ. ευρώ.
Το Μέτρο 21, ενεργοποιημένο το 2020, αποτέλεσε την πρώτη μεγάλη έκτακτη γραμμή άμυνας απέναντι στις επιπτώσεις της COVID-19. Η συνολική του χρηματοδότηση έφτασε τα 126.331.277,76€, καλύπτοντας 143.650 δικαιούχους. Πρόκειται για μία από τις πιο μαζικές παρεμβάσεις που έχουν καταγραφεί στο ΠΑΑ, με πλήρη απορρόφηση των διαθέσιμων πόρων και μηδενικό αδιάθετο υπόλοιπο. Η παρέμβαση αυτή θεωρήθηκε κρίσιμη εκείνη την περίοδο, καθώς το σοκ της πανδημίας είχε αποδιαρθρώσει ολόκληρες παραγωγικές αλυσίδες, μετακινήσεις προϊόντων και τις αγορές ειδών πρώτης ανάγκης.
Λίγο αργότερα, το Μέτρο 22 ενεργοποιήθηκε ως απάντηση στην απότομη εκτίναξη του κόστους παραγωγής και των κινδύνων που προκάλεσε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Η 1η πρόσκληση, μεγαλύτερης κλίμακας, έφτασε τα 94.202.153€, καλύπτοντας 69.161 δικαιούχους, ενώ η 2η πρόσκληση πρόσθεσε ακόμη 3.353.364,50€ για 2.848 δικαιούχους. Και στις δύο περιπτώσεις, τα αδιάθετα ποσά ήταν πρακτικά μηδενικά, επιβεβαιώνοντας την πλήρη ενεργοποίηση των διαθέσιμων πόρων.
Το συνολικό αποτύπωμα των μέτρων αυτών υπενθυμίζει το εύρος των πιέσεων που δέχθηκαν οι παραγωγοί από το 2020 έως το 2023: από τη διακοπή λειτουργίας αγορών και την πτώση της ζήτησης σε βασικά προϊόντα, έως την έκρηξη των τιμών ενέργειας, λιπασμάτων και ζωοτροφών. Η χρηματοδοτική «γέφυρα» των μέτρων είχε προσωρινό αλλά ουσιαστικό χαρακτήρα, λειτουργώντας ως ανακούφιση σε μια περίοδο αβεβαιότητας.
Η ολοκλήρωσή τους, ωστόσο, επαναφέρει το βάρος στην τρέχουσα αρχιτεκτονική της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ 2023–2027) και στις συζητήσεις που έχουν ήδη ξεκινήσει για το επόμενο πλαίσιο 2027–2032. Η εμπειρία των τελευταίων ετών φανερώνει ότι οι έκτακτες ενισχύσεις δεν μπορούν να υποκαθιστούν δομικές αδυναμίες, αλλά ούτε και να αντιμετωπίζουν μακροχρόνιες μεταβολές στις αγορές.
Παράλληλα, η πλήρης απορρόφηση των πόρων καταδεικνύει ότι ο αγροτικός τομέας παραμένει ιδιαίτερα ευάλωτος σε εξωτερικούς κραδασμούς, γεγονός που αναδεικνύει την ανάγκη για πιο σταθερά και προβλέψιμα εργαλεία προστασίας μέσα στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ.
Σε αυτή τη μετάβαση από τα έκτακτα μέτρα στη «νέα κανονικότητα» της ΚΑΠ, το ζητούμενο δεν είναι η επιστροφή στην προηγούμενη κατάσταση, αλλά η δυνατότητα του συστήματος να μαθαίνει από τις κρίσεις που προηγήθηκαν. Η πανδημία και ο πόλεμος ανέδειξαν με ένταση τα σημεία τρωτότητας της ελληνικής γεωργίας, αλλά και την ικανότητα του κράτους να ενεργοποιεί, όταν απαιτείται, στοχευμένους μηχανισμούς στήριξης. Το ουσιαστικό ζητούμενο είναι αν ο πρωτογενής τομέας θα μπορέσει να αποκτήσει εκείνη τη θεσμική σταθερότητα που θα τον θωρακίσει πριν χρειαστεί ξανά να αναζητήσει σωσίβια. Και αυτή η συζήτηση μόλις τώρα αρχίζει
Δείτε αναλυτικά τις αποφάσεις
Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις