Η κρίση στον ελληνικό πρωτογενή τομέα δεν εκδηλώνεται πια με αιφνίδιες εξάρσεις. Εξελίσσεται αργά, σωρευτικά και συστηματικά, διαβρώνοντας την παραγωγική βάση της υπαίθρου με τρόπο που θυμίζει περισσότερο δομική αποσύνθεση παρά παροδική δυσκολία. Αυτό είναι το σαφές μήνυμα της δημόσιας παρέμβασης του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, ενός θεσμικού φορέα που σπανίως επιλέγει τον τόνο της ανοικτής προειδοποίησης και ακόμη σπανιότερα τον χρησιμοποιεί χωρίς τεχνική τεκμηρίωση
Στο κείμενό του, το ΓΕΩΤ.Ε.Ε. σκιαγραφεί έναν πρωτογενή τομέα παγιδευμένο ανάμεσα σε εκρηκτικό κόστος παραγωγής, ασύμμετρες αγορές, κλιματική αποσταθεροποίηση και θεσμική αβεβαιότητα, επισημαίνοντας ότι οι πιέσεις αυτές δεν λειτουργούν μεμονωμένα, αλλά ενισχύουν η μία την άλλη.
Το ενεργειακό κόστος, τα λιπάσματα, οι ζωοτροφές και τα αγροεφόδια έχουν ανατραπεί από παράγοντα υποστήριξης της παραγωγής σε παράγοντα ακύρωσής της. Σε πολλές εκμεταλλεύσεις, η σχέση κόστους–τιμής παραγωγού έχει μετατραπεί σε μαθηματική εξίσωση χωρίς λύση. Το αποτέλεσμα δεν είναι απλώς μειωμένο εισόδημα, αλλά αδυναμία συνέχισης του παραγωγικού κύκλου.
Παράλληλα, το Επιμελητήριο περιγράφει μια αγορά όπου η διαφάνεια παραμένει ζητούμενο. Οι τιμές παραγωγού συχνά απέχουν δραματικά από τις τελικές τιμές καταναλωτή, χωρίς ο ενδιάμεσος μηχανισμός να ελέγχεται επαρκώς. Αθέμιτες πρακτικές, «ανοιχτές τιμές», καθυστερημένες πληρωμές και παράνομες ελληνοποιήσεις δεν αποτελούν παρεκκλίσεις, αλλά επαναλαμβανόμενο μοτίβο. Σε αυτό το περιβάλλον, ο μεμονωμένος παραγωγός βρίσκεται σε διαρκή διαπραγματευτική μειονεξία, με περιορισμένα συλλογικά αντίβαρα.
Η κλιματική κρίση, ωστόσο, είναι εκείνη που μετατρέπει τη δυσκολία σε υπαρξιακό κίνδυνο. Ακραία καιρικά φαινόμενα, απώλειες παραγωγής, εξάπλωση ασθενειών και μείωση βοσκοϊκανότητας συνθέτουν μια νέα κανονικότητα αυξημένου ρίσκου. Το ισχύον σύστημα ασφαλίσεων και αποζημιώσεων σύμφωνα με το ΓΕΩΤ.Ε.Ε. αδυνατεί να ανταποκριθεί: καθυστερεί, δεν καλύπτει το πραγματικό εισόδημα και στερείται προληπτικής λογικής
Η εικόνα γίνεται ακόμη πιο ανησυχητική στην κτηνοτροφία. Η συρρίκνωση κοπαδιών, το υψηλό κόστος ζωοτροφών και ενέργειας, οι επιζωοτίες και η αποδυνάμωση των δημόσιων κτηνιατρικών υποδομών έχουν δημιουργήσει έναν κλάδο σε κατάσταση διαρκούς επιβίωσης. Το έγγραφο μιλά ευθέως για απώλεια εθνικής αυτάρκειας και για εγκατάλειψη ορεινών και μειονεκτικών περιοχών, εάν δεν υπάρξει άμεση ανασυγκρότηση.
Στον ίδιο άξονα, η ανεπάρκεια υδάτινων πόρων, οι πεπαλαιωμένες αρδευτικές υποδομές και η απουσία ολοκληρωμένου σχεδιασμού εντείνουν την αβεβαιότητα, ιδίως για στρατηγικές καλλιέργειες. Η γραφειοκρατία της ΚΑΠ, οι συχνές αλλαγές κανόνων και οι καθυστερήσεις πληρωμών λειτουργούν ως πολλαπλασιαστής ανασφάλειας, υπονομεύοντας κάθε προσπάθεια προγραμματισμού.
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στις καθυστερήσεις πληρωμών, όχι μόνο ως πρόβλημα εισοδήματος, αλλά ως συστημικό ρίσκο για ολόκληρη την αγροτική οικονομία. Η έλλειψη ρευστότητας μεταφέρεται από τον παραγωγό στα καταστήματα αγροεφοδίων και από εκεί στους προμηθευτές, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο χρεών που απειλεί να διαρρήξει την εφοδιαστική αλυσίδα της υπαίθρου
Απέναντι σε αυτή την εικόνα, το ΓΕΩΤ.Ε.Ε. δεν περιορίζεται στη διάγνωση. Προτείνει ένα συνεκτικό πλαίσιο παρεμβάσεων: στοχευμένη μείωση κόστους, ειδική πολιτική για την κτηνοτροφία, διαφάνεια στην αλυσίδα τιμών, εθνική στρατηγική προσαρμογής στην κλιματική κρίση, ολοκληρωμένη διαχείριση νερού, απλοποίηση διαδικασιών και ουσιαστική στήριξη νέων αγροτών.
Το τελικό μήνυμα είναι σαφές και θεσμικά βαρύ: η γεωργία δεν αποτελεί απλώς έναν ακόμη παραγωγικό κλάδο. Συνδέεται άμεσα με τη διατροφική ασφάλεια, τη συνοχή της υπαίθρου και την ανθεκτικότητα της χώρας. Η προειδοποίηση του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου δεν ζητά επικοινωνιακή διαχείριση, αλλά πολιτικές αποφάσεις με χρονοδιάγραμμα. Και, ίσως για πρώτη φορά τόσο καθαρά, θέτει το ερώτημα αν η Πολιτεία είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει την κρίση πριν αυτή μετατραπεί σε μη αναστρέψιμη απώλεια
Ακολουθήστε το Agrocapital.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις