Χαλάρωση των ελέγχων στα φυτοφάρμακα προτείνουν οι Βρυξέλλες

Σε αλλαγή του πλαισίου ελέγχου και έγκρισης των φυτοφαρμάκων στην Ευρωπαϊκή Ένωση προχωρά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο δέσμης μέτρων που παρουσίασε έως τα μέσα Δεκεμβρίου με στόχο τη μείωση της χρήσης φυτοπροστατευτικών προϊόντων και την απλοποίηση της σχετικής νομοθεσίας.

Κεντρικό στοιχείο της πρότασης αποτελεί η κατάργηση της υποχρεωτικής περιοδικής ανανέωσης των περισσότερων αδειών κυκλοφορίας φυτοφαρμάκων. Σύμφωνα με το νέο μοντέλο, οι εγκρίσεις θα επανεξετάζονται μόνο όταν προκύπτουν τεκμηριωμένοι επιστημονικοί λόγοι, ενώ οι πιο επικίνδυνες ουσίες εξαιρούνται από τη ρύθμιση. Μέχρι σήμερα, όλες οι άδειες είχαν προκαθορισμένη ημερομηνία λήξης και επανεξετάζονταν υποχρεωτικά.

Η Επιτροπή υποστηρίζει ότι η αλλαγή θα μειώσει σημαντικά τα διοικητικά βάρη, χωρίς να τεθούν σε κίνδυνο τα πρότυπα ασφάλειας τροφίμων, δημόσιας υγείας και περιβαλλοντικής προστασίας, καθιστώντας το σύστημα πιο ευέλικτο και λειτουργικό.

Έμφαση σε χαμηλού κινδύνου σκευάσματα και νέες τεχνολογίες

Η πρόταση περιλαμβάνει επίσης απλοποιημένες διαδικασίες για την ταχύτερη έγκριση φυτοφαρμάκων χαμηλού κινδύνου, καθώς και τη διεύρυνση της χρήσης βασικών ουσιών, όπως το ξίδι, η σκόνη μουστάρδας και το μπέικιν πάουντερ. Παράλληλα, επιταχύνονται οι εγκρίσεις προϊόντων για την αντιμετώπιση ιδιαίτερα επιβλαβών παρασίτων.

Στο ίδιο πακέτο προβλέπονται μέτρα για την ευρύτερη αξιοποίηση βιοφυτοφαρμάκων και τη χρήση drones στους ψεκασμούς, με το επιχείρημα ότι μειώνεται η έκθεση του πληθυσμού και του περιβάλλοντος. Προωθείται ακόμη η ενίσχυση της αμοιβαίας αναγνώρισης εγκρίσεων μεταξύ κρατών-μελών, καθώς και η δυνατότητα η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων να διενεργεί αρχικές αξιολογήσεις.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των Βρυξελλών, η μεταρρύθμιση θα μπορούσε να οδηγήσει σε εξοικονόμηση περίπου 1 δισ. ευρώ σε κόστος συμμόρφωσης, εκ των οποίων 428 εκατ. ευρώ για τις επιχειρήσεις και 661 εκατ. ευρώ για τις δημόσιες διοικήσεις, ενισχύοντας παράλληλα την ανταγωνιστικότητα του ευρωπαϊκού αγροτικού τομέα.

Το πακέτο μέτρων παραπέμπεται πλέον στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη νομοθετική του επεξεργασία.

Έντονες αντιδράσεις από το περιβαλλοντικό κίνημα

Ισχυρές αντιδράσεις έχει ήδη προκαλέσει η πρωτοβουλία, με περιβαλλοντικές οργανώσεις όπως οι Φίλοι της Γης, οι Οικολόγοι σε Δράση και το Δίκτυο Δράσης για τα Φυτοφάρμακα να κάνουν λόγο για «οπισθοδρόμηση δεκαετιών» στην προστασία του περιβάλλοντος και της ασφάλειας των τροφίμων.

Οι οργανώσεις καταγγέλλουν ότι η κατάργηση των περιοδικών ανανεώσεων θα δυσχεράνει τον εντοπισμό νέων κινδύνων και, στην πράξη, θα οδηγήσει σε επ’ αόριστον έγκριση για περίπου το 90% των φυτοφαρμάκων που κυκλοφορούν σήμερα. Υπενθυμίζουν ότι, χάρη στο ισχύον σύστημα, έχουν απαγορευθεί από το 2011 συνολικά 162 επικίνδυνες ουσίες, μεταξύ των οποίων καρκινογόνες, μεταλλαξιογόνες, τοξικές για την αναπαραγωγή και επιβλαβείς για τους επικονιαστές και τα υπόγεια ύδατα.

Καθώς η ευρωπαϊκή αγροτική πολιτική επαναπροσδιορίζεται, η τελική μορφή της μεταρρύθμισης αναμένεται να κριθεί από την πολιτική αντιπαράθεση μεταξύ των ευρωπαϊκών θεσμών, των κρατών-μελών και της κοινωνίας των πολιτών.