Φωτοβολταϊκά: Γιατί οι αγρότες μένουν εκτός

Με απόφαση του υφυπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας του Γεράσιμου Θωμά, (ΦΕΚ Β/940/20.3.2020) καθορίζεται το πλαίσιο προτεραιότητας στην αξιολόγηση και χορήγηση οριστικών προσφορών σύνδεσης για σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ διαφόρων τεχνολογιών από τον Διαχειριστή του Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ), και ειδικά για τα κορεσμένα δίκτυα (πχ Πελοπόννησος, Εύβοια) και από τον Διαχειριστή του Συστήματος Μεταφοράς (ΑΔΜΗΕ).

Σε πέντε ομάδες – κατηγορίες δίνονται προτεραιότητες για δημιουργία νέων φωτοβολταϊκών, ανάμεσά τους οι ΤΟΕΒ, ΓΟΕΒ, οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης και οι ομάδες με 60 – 50 μέλη. Με την νέα απόφαση ευνοούνται τα μεγάλα έργα, ενώ δεν δίνει πρόσβαση στα μικρά έργα και στους αγρότες. Γιατί οι αγρότες μένουν εκτός; Γιατί δεν εντάσσονται στην ΟΜΑΔΑ Β’ από την στιγμή που το ρεύμα που παράγουν το μεγαλύτερο μέρος είναι για αυτοκατανάλωση;

Με την απόφαση επιδιώκεται να επιλυθούν προβλήματα που είχαν προκύψει στην ομαλή αδειοδοτική διαδικασία των έργων -σε συνδυασμό με τον πολύ μεγάλο αριθμό αιτήσεων για αδειοδότηση ή/και όρους σύνδεσης που έχουν κατατεθεί στον  ΔΕΔΔΗΕ-  και να αρθούν συγχύσεις που είχαν δημιουργηθεί από προηγούμενες ρυθμίσεις για τις προτεραιότητες. Στόχος των ρυθμίσεων είναι η αναβάθμιση των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας, και ιδίως του ΔΕΔΔΗΕ προκειμένου να αυξηθεί ο διαθέσιμος ηλεκτρικός χώρος για νέους παραγωγούς ΑΠΕ.

Προωθείται επίσης η εγκατάσταση σταθμών ΑΠΕ στις λιγνιτικές περιοχές (Δυτική Μακεδονία και Δήμος Μεγαλόπολης), καθώς προβλέπεται ότι για τις περιοχές αυτές θα συντάσσεται ειδικός κατάλογος προτεραιότητας για αιτήσεις των περιοχών αυτών και θα αξιολογούνται παράλληλα σε σχέση με τις λοιπές αιτήσεις της ίδιας διοικητικής περιφέρειας του ΔΕΔΔΗΕ. Επίσης ο ΔΕΔΔΗΕ, κατόπιν συνεννόησης με το ΥΠΕΝ θα δημιουργήσει ειδική ομάδα εξέτασης για τις αιτήσεις των περιοχών αυτών, με στόχο την ταχύτερη εξέταση τους.

Διατηρείται σχετική προτεραιότητα για αιτήσεις που υποβάλλονται από Ενεργειακές Κοινότητες (Ε.ΚΟΙΝ.) στις οποίες συμμετέχουν Οργανισμοί Τοπικής αυτοδιοίκησης, από Ε.ΚΟΙΝ. που δεν διανέμουν κέρδη ή από Ε.ΚΟΙΝ στις οποίες συμμετέχουν περισσότερα από 60 μέλη (Ομάδα Γ). Για τι υπόλοιπες κατηγορίες Ε.ΚΟΙΝ. έχει περιοριστεί σημαντικά η προτεραιότητα που απολάμβαναν μέχρι σήμερα (Ομάδα Δ).

Όπως προβλέπεται, οι αιτήσεις για χορήγηση οριστικής προσφοράς σύνδεσης υπάγονται σε πέντε Ομάδες Προτεραιοτήτων (Α, Β, Γ, Δ, Ε). Οι αιτήσεις των Ομάδων Α και Β αξιολογούνται κατά προτεραιότητα έναντι των αιτήσεων των Ομάδων Γ, Δ, και Ε. Για τις υπόλοιπες ομάδες ισχύει σχετική προτεραιότητα.

Ειδικότερα, οι αιτήσεις που υπάγονται στην Ομάδα Γ εξετάζονται κατά προτεραιότητα έναντι των αιτήσεων που υπάγονται στις Ομάδες Δ, Ε, λαμβάνοντας θέση στη σειρά προτεραιότητας που ισχύει σαν να είχαν υποβληθεί τέσσερις (4) μήνες πριν την πραγματική ημερομηνία υποβολής τους. Αντίστοιχα, οι αιτήσεις για χορήγηση οριστικής προσφοράς σύνδεσης για σταθμούς που υπάγονται στην Ομάδα Δ εξετάζονται κατά προτεραιότητα έναντι των αιτήσεων που υπάγονται στην Ομάδα Ε, λαμβάνοντας θέση στη σειρά προτεραιότητας που ισχύει σαν να είχαν υποβληθεί ένα (1) μήνα πριν την πραγματική ημερομηνία υποβολής τους.

Μεταξύ των αιτήσεων για χορήγηση οριστικής προσφοράς σύνδεσης για σταθμούς της ίδιας Ομάδας τηρείται σειρά χρονικής προτεραιότητας με βάση την ημερομηνία υποβολής τους.

Οι Ομάδες Προτεραιότητας καθορίστηκαν με γνώμονα το ενωσιακό δίκαιο, την βούληση της Πολιτείας να ενθαρρύνει την ανάπτυξη της αγοράς ενέργειας από ΑΠΕ σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο και το γεγονός ότι έπρεπε να εισαχθούν κανόνες εξορθολογισμού της χρήσης του ηλεκτρικού χώρου.

Στο πλαίσιο αυτό, δίνεται προτεραιότητα στην πρόσβαση στο δίκτυο σε τεχνολογίες σταθμών ΑΠΕ που προωθούν την μετάβαση στην κυκλική οικονομία, την διαχείριση των αποβλήτων, την προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας, την μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, την ενίσχυση του ρόλου του καταναλωτή και τον περιορισμό των απωλειών δικτύου μέσω της αυτοπαραγωγής.

Ποιες είναι οι πέντε ομάδες

1. Οι αιτήσεις για χορήγηση οριστικής προσφοράς σύνδεσης από σταθμούς Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. εξετάζονται από τον Διαχειριστή του Δικτύου ή και τον Διαχειριστή του Συστήματος κατά περίπτωση με βάση την υπαγωγή τους στις παρακάτω ομάδες:

ΟΜΑΔΑ Α: Στην Ομάδα Α κατ΄ επιταγή της παραγράφου 2(ε) του άρθρου 23 του ν. 4346/2019, υπάγονται οι σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από αέρια εκλυόμενα από χώρους υγειονομικής ταφής και εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισμού και βιοαέριο που προέρχεται από την αναερόβια χώνευση του βιοαποικοδομήσιμου κλάσματος αποβλήτων και την οργανική ιλύ/λάσπη βιολογικών καθαρισμών, οι οποίοι πρόκειται να λειτουργήσουν υπό την ευθύνη Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Φο.Δ.Σ.Α.) ή νομικών προσώπων στα οποία έχουν ανατεθεί αρμοδιότητες Φο.Δ.Σ.Α. βάσει προγραμματικής σύμβασης ή/και σύμβασης Σύμπραξης Δημοσίου – Ιδιωτικού Τομέα (Σ.Δ.Ι.Τ.) ή άλλου είδους δημόσιας σύμβασης ή οι οποίοι πρόκειται να λειτουργήσουν από φορείς, βάσει προγραμματικής σύμβασης ή/και σύμβασης Σ.Δ.Ι.Τ. ή άλλου είδους δημόσιας σύμβασης.

ΟΜΑΔΑ Β: Στην Ομάδα Β υπάγονται οι παρακάτω κατηγορίες σταθμών:

• Σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. που έχουν λάβει μη δεσμευτική προσφορά σύνδεσης πριν την έναρξη ισχύος της παρούσας και υποβάλλουν αίτημα οριστικοποίησης αυτής.

• Σταθμοί βιομάζας φυσικών ή νομικών προσώπων εγγεγραμμένων στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων του ν. 3874/2010, όπως ισχύει, εγκατεστημένης ισχύος μικρότερης ή ίσης των 3 MW, οι οποίοι εγκαθίστανται και πρόκειται να λειτουργήσουν εντός της Περιφερειακής Ενότητας που βρίσκονται οι αγροτικές εκμεταλλεύσεις τους, όπως αυτές ορίζονται στις διατάξεις του ν. 3874/2010, όπως ισχύει.

• Σταθμοί βιοαερίου, με εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύ μικρότερη ή ίση των 3 ΜW.

• Καινοτόμα έργα, τα οποία εγκαθίστανται από το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (Κ.Α.Π.Ε.), πανεπιστημιακά ιδρύματα, ερευνητικά ιδρύματα και ερευνητικά ινστιτούτα ή φορείς του ιδιωτικού τομέα στο πλαίσιο ερευνητικών προγραμμάτων.

• Σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από αυτοπαραγωγούς με εφαρμογή ενεργειακού συμψηφισμού, σύμφωνα με το άρθρο 14Α του ν. 3468/2006, όπως ισχύει.

• Σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από αυτοπαραγωγούς με εφαρμογή εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού, σύμφωνα με το άρθρο 14Α του ν. 3468/2006, όπως ισχύει.

• Σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που ανήκουν σε Ενεργειακές Κοινότητες με εφαρμογή εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού, σύμφωνα με το άρθρο 11 του ν. 4513/2018.

• Μικροί υδροηλεκτρικοί σταθμοί, με εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύ μικρότερη ή ίση των 500 kW που εγκαθίστανται σε δίκτυα ύδρευσης ή άρδευσης ή αποχέτευσης.

• Σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με χρήση γεωθερμικής ενέργειας.

ΟΜΑΔΑ Γ: Στην Ομάδα Γ υπάγονται οι παρακάτω κατηγορίες σταθμών:

• Σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας Α.Π.Ε. που πρόκειται να λειτουργήσουν υπό την ευθύνη Γενικών Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων (Γ.Ο.Ε.Β.), Τοπικών Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων (Τ.Ο.Ε.Β.) ή του Οργανισμού Ανάπτυξης Κρήτης Α.Ε. (Ο.Α.Κ. Α.Ε.).

• Φωτοβολταϊκοί σταθμοί που εγκαθίστανται σε κτίρια ή και άλλες δομικές κατασκευές.

• Σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που ανήκουν σε Ενεργειακές Κοινότητες όλων των τεχνολογιών Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α., εξαιρουμένων των αιολικών και φωτοβολταϊκών σταθμών.

• Μικροί υδροηλεκτρικοί σταθμοί.

• Σταθμοί Σ.Η.Θ.Υ.Α., με εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύ μικρότερη ή ίση των 3 ΜW.

• Σταθμοί βιομάζας, με εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύ μικρότερη ή ίση των 3 ΜW.

• Σταθμοί Σ.Η.Θ.Υ.Α. των οποίων η παραγόμενη θερμική ενέργεια είτε αξιοποιείται για την παραγωγή αγροτικών προϊόντων είτε διατίθεται μέσω του δικτύου τηλεθέρμανσης πόλεων.

• Σταθμοί από Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α., οι οποίοι έχουν ενταχθεί στη Διαδικασία Ταχείας Αδειοδότησης του άρθρου 9 του ν. 3775/2009 ή στις Διαδικασίες Στρατηγικών Επενδύσεων του ν. 3894/2010 ή στις Διαδικασίες Στρατηγικών Επενδύσεων του ν. 4608/2019.

• Αιολικοί και φωτοβολταϊκοί σταθμοί που ανήκουν σε Ενεργειακές Κοινότητες, που σύμφωνα με το καταστατικό τους αναφέρεται ρητά ότι δεν διανέμουν στα μέλη τους τα πλεονάσματα της χρήσης σύμφωνα με την παρ.2 του άρθρου 6 του ν. 4513/2018 ή σε Ενεργειακές Κοινότητες στις οποίες συμμετέχουν Ο.Τ.Α. α΄ ή β΄ βαθμού ή σε Ενεργειακές Κοινότητες που συμμετέχουν περισσότερα από 60 μέλη, εκ των οποίων τουλάχιστον τα 50 είναι φυσικά πρόσωπα.

• Οι σταθμοί αυτοπαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α., οι οποίοι συνδέονται στο δίκτυο χαμηλής τάσης.

ΟΜΑΔΑ Δ: Στην Ομάδα Δ υπάγονται αιολικοί και φωτοβολταϊκοί σταθμοί που ανήκουν σε Ενεργειακές Κοινότητες που διανέμουν στα μέλη τους τα πλεονάσματα της χρήσης μετά την αφαίρεση του τακτικού αποθεματικού, σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 6 του ν. 4513/2018.

ΟΜΑΔΑ Ε: Στην Ομάδα Ε υπάγονται οι κατηγορίες σταθμών Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. που δεν υπάγονται στις Ομάδες Α, Β, Γ, Δ.

Παραδείγματα

Παρατίθενται τα ακόλουθα δυο παραδείγματα για το πώς θα λειτουργήσει το νέο πλαίσιο προτεραιότητας:

Παράδειγμα 1

Έστω ότι ένας ιδιώτης επενδυτής υπέβαλε αίτηση για χορήγηση οριστικής προσφοράς όρων σύνδεσης στο ΔΕΔΔΗΕ την 1η Ιουλίου 2019. Αντίστοιχα μία Ε.ΚΟΙΝ. που διανέμει κέρδη στα μέλη της υπέβαλε αίτηση για χορήγηση οριστικής προσφοράς όρων σύνδεσης στο ΔΕΔΔΗΕ την 5η Ιανουαρίου 2020.

Προ της έκδοσης της εν λόγω απόφασης του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας πρώτα θα αξιολογούταν η αίτηση της Ε.ΚΟΙΝ., παρότι είχε υποβληθεί έξι μήνες μετά την αίτηση του ιδιώτη. Πλέον, με την απόφαση του ΥΠΕΝ, θα αξιολογηθεί από τον ΔΕΔΔΗΕ πρώτα η αίτηση του ιδιώτη επενδυτή και ακολούθως αυτή της Ε.ΚΟΙΝ..

Παράδειγμα 2

Έστω ότι ένας ιδιώτης επενδυτής υπέβαλε αίτηση για χορήγηση οριστικής προσφοράς όρων σύνδεσης στο ΔΕΔΔΗΕ την 1η Φεβρουαρίου 2020. Αντίστοιχα μία Ε.ΚΟΙΝ. που διανέμει κέρδη στα μέλη της υπέβαλε αίτηση για χορήγηση οριστικής προσφοράς όρων σύνδεσης στο ΔΕΔΔΗΕ την 20η Φεβρουαρίου 2020.

Με την απόφαση του ΥΠΕΝ ο ΔΕΔΔΗΕ θα θεωρήσει κατά τη σειρά αξιολόγησης των αιτήσεων ότι η αίτηση της Ε.ΚΟΙΝ. είχε υποβληθεί ένα (1) μήνα πριν την πραγματική ημερομηνία υποβολής της (21 Ιανουαρίου 2020) και άρα θα εξεταστεί προ της αίτησης του ιδιώτη επενδυτή.